Roderick Βeaton: ‘Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 και η παγκόσμια σημασία της’

Του Σίμου Ανδρονίδη

Το 2021, από τις εκδόσεις Αιώρα, κυκλοφόρησε το σύντομο, και ιστορικού περιεχομένου βιβλίο του  Βρετανού Roderick Beaton, που εν προκειμένω φέρει τον τίτλο ‘Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 και η παγκόσμια σημασία της.’

Με άμεσο και κατανοητό τρόπο, ο συγγραφέας, ο οποίος εστιάζει στα σημαντικότερα γεγονότα της επανάστασης του 1821,[1] διατυπώνει την βασική του θέση, θέση που σχετίζεται με το ό,τι η επανάσταση του 1821 δεν αποκλίνει από τα επαναστατικά ειωθότα της εποχής, όντας μάλιστα ένα ιδιαίτερο όσο και σημαντικό κομμάτι της. Σε αυτό το πλαίσιο, τοποθετεί την ελληνική επανάσταση  εντός μίας ευρύτερης επαναστατικής εποχής, συγκροτώντας μία αφήγηση που ουσιαστικά, θα λέγαμε πως την διατρέχει ‘από τα έξω προς τα μέσα.’

Και τι σημαίνει κάτι τέτοιο; Σημαίνει πως την διατρέχει εστιάζοντας στον αντίκτυπο που προκάλεσε στο εξωτερικό, διερευνώντας τις αλληλεπιδράσεις που αναπτύχθηκαν, και παράλληλα, το πως φθάσαμε έως του σημείου της ανοιχτής στρατιωτικής επέμβασης (ναυμαχία του Ναυαρίνου), που έγειρε την πλάστιγγα υπέρ των επαναστατικών δυνάμεων.

Όμως, μία τέτοια προσέγγιση, δεν καθίσταται επιδερμική και απλοϊκή, ακόμη και αν παρατηρούμε την ύπαρξη ενός κλασικού ή συμβατικού σχήματος τύπου ‘δράση-αντίδραση,’ ακριβώς διότι, πέραν του να νοηματοδοτεί το επαναστατικό συμβάν ως αρκούντως διεθνοποιημένο, ο Beaton, δεν διστάζει να αναδείξει και την επίδραση στην εξέλιξη της επανάστασης των διαφόρων δράσεων που υιοθέτησαν οι κυβερνήσεις των Μεγάλων Δυνάμεων.[2]

Και ακόμη, την επιδραστικότητα που προσέλαβε το φιλελληνικό κίνημα και οι δράσεις του. Υπό αυτό το πρίσμα, δύναται να σημειώσουμε πως για τον Roderick Beaton, η επανάσταση του 1821 υπήρξε πριν από όλα, ένα εξωστρεφές γεγονός, το οποίο και διαμόρφωσε τις βάσεις για την εκκίνηση μίας διαδικασίας εθνο-γένεσης, η οποία κατέληξε στη δημιουργία του σύγχρονου εθνικού κράτους, το 1830.

Και αν η συγκρότηση του εθνικού κράτους υπήρξε ένα προϊόν των επαναστατικών δράσεων, τότε, θα πούμε πως (όντας παράγωγο), άμα τη συγκροτήσει του, έλαβε μία νέα δυναμική ο στόχος της εδαφικής, ήτοι της εθνικής ολοκλήρωσης που επιδιώκει να συμπεριλάβει περιοχές όπου κατοικούσαν ελληνόφωνες κοινότητες. Το βιβλίο, που κυκλοφόρησε επ’ αφορμή της επετείου των διακοσίων ετών από την έναρξη της επανάστασης (1821-2021), καθίσταται ιδιαίτερα χρήσιμο, εισαγάγοντας τον ενδιαφερόμενο αναγνώστη στο κλίμα της εποχής, και προσφέροντας του το απαραίτητο έναυσμα για μία επιπλέον μελέτη.

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Από την αφήγηση του, δεν εκ-λείπουν αναφορές στο ξέσπασμα της επανάστασης, με συμβολικό και μη σημείο αφετηρίας, τα γεγονότα στη Μολδοβλαχία, τον Φεβρουάριο του 1821.

[2] Ο Βρετανός καθηγητής, αποφεύγει να αναμετρηθεί με τους διαδεδομένους μύθους που διατρέχουν διάφορες ερμηνείες της επανάστασης και κυρίως, τις επίσημες.