Silicon Valley Bank: Η άγνωστη τράπεζα που επανέφερε μνήμες Lehman Brothers

Εποχές 2008 και Lehman Brothers, θύμισε η χρεοκοπία της Silicon Valley Bank. Η SVB είναι μια περιφερειακή τράπεζα και η 16^η μεγαλύτερη τράπεζα των ΗΠΑ. Αποτελούσε δε έναν εκ των βασικότερων δανειστών των εγχειρημάτων των νεοφυών επιχειρήσεων. Παρόλα αυτά, μία σειρά από λάθη οδήγησαν το υπουργείο Χρηματοοικονομικής Προστασίας και Καινοτομίας της Καλιφόρνια να της βάλει λουκέτο.

Ο λόγος που έφτασε σε αυτό το σημείο η τράπεζα είναι ότι αιφνιδίασε την αγορά, ανακοινώνοντας την έκδοση νέων μετοχών αξίας 2,25 δις. Δολαρίων για να ενισχύσει τα κεφάλαια της. Την ίδια ώρα όμως η μητρική της εταιρεία, SVB Financial Group, είχε πουλήσει τίτλους αξίας 21 δισεκατομμυρίων δολαρίων – καταγράφοντας ζημίες 1,8 δις – για να καλύψει την θέση της έναντι των καταθετών της, οι οποίοι προχώρησαν σε εκροές.

Ποια είναι η Silicon Valley Bank

Η SVB αποτελεί έναν από τους βασικότερους δανειστές νεοφυών επιχειρήσεων, όμως αποτελεί και μία τράπεζα με βαρύ όνομα στην Silicon Valley. Μέχρι την κατάρρευση της, ήταν η μοναδική εισηγμένη που έχει άμεση σύνδεση με την Silicon Valley και τις νεοφυείς επιχειρήσεις.

Βάσει πληροφοριών που αντλήθηκαν από την ιστοσελίδα της τράπεζας, πελάτες της είναι οι μισές νεοφυείς επιχειρήσεις της Venture Capital. Η Pinterest, η Shopify, CrowdStrike Holdings είναι μερικά μόνο από τα ηχηρά ονόματα των πελατών της.

Ως προς τα περιουσιακά της στοιχεία, αυτά άγγιζαν τα 209 δις. Δολάρια και οι καταθέσεις της ανέρχονταν στα 175,4 δις. Δολάρια. Από την άλλη, μετά τα όσα έγιναν αυτήν την εβδομάδα κανείς δεν ξέρει την αξία της τράπεζας.

Παρά τις εκκλήσεις του CEO για να αποφευχθεί το bank run και τη διαβεβαίωση ότι μετά την αύξηση κεφαλαίου δεν θα κινδυνεύουν να χάσουν τα λεφτά τους, τελικώς όχι μόνο δεν βρέθηκαν κεφάλαια αλλά πολλοί σημαντικοί επενδυτές μεταξύ των οποίων και το Founders Fund του Πίτερ Τιλ και το Union Square Ventures «τρομοκρατήθηκαν», δίνοντας εντολή στις εταιρείες χαρτοφυλακίου να περιορίσουν την έκθεση και να αποσύρουν τα μετρητά τους. Για τους ίδιους λόγους δεν κατέστη δυνατή κάποια εξαγορά, με την ταχεία εκροή των καταθέσεων να οδηγήσει νομοτελειακά στην παρέμβαση των ομοσπονδιακών αρχών.

Όλες αυτές οι εξελίξεις είχαν ως αποτέλεσμα η τράπεζα να κλείσει την Παρασκευή με εντολή του Υπουργείου Χρηματοοικονομικής Προστασίας και Καινοτομίας της πολιτείας της Καλιφόρνια και με την Ομοσπονδιακή Αρχή Εγγύησης Καταθέσεων των ΗΠΑ -εφεξής FDIC- να αναλαμβάνει διαχειριστής, προκειμένου να διασφαλιστούν οι καταθέσεις των πελατών της τράπεζας.

Η ισχύς της τράπεζας

Η SVB ήταν η 16^η μεγαλύτερη τράπεζα των ΗΠΑ με ενεργητικό που ξεπερνούσε τα 200 δισεκατομμύρια στις 31 Δεκεμβρίου. Ακόμη, είναι με διαφορά η μεγαλύτερη τράπεζα που χρεοκοπεί στην περίοδο μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.

Λίγες μέρες νωρίτερα, ο επικεφαλής της τράπεζας δήλωνε  «υπερήφανος, που είμαστε ο καλύτερος χρηματοπιστωτικός εταίρος στους πιο δύσκολους καιρούς».

Μία ημέρα αργότερα η τράπεζα διεκδικούσε τον τίτλο «Bank of the Year» σε ένα γκαλά του Λονδίνου. Και μόλις την περασμένη Τετάρτη ήταν ένας καλά κεφαλαιοποιημένος χρηματοπιστωτικός οργανισμός, που απλώς ήθελε να αντλήσει 2,25 δισ. δολάρια από τις αγορές.

Ο πανικός πριν την κατάρρευση

Μόνο την Πέμπτη (09/03) οι πελάτες είχαν προσπαθήσει να πάρουν 42 δις. Δολάρια από την τράπεζα που αντιστοιχούσε στο ¼ των συνολικών καταθέσεων της τράπεζας – μόνο την Πέμπτη. Η διαρροή καταθέσεων είχε φτάσει σε τέτοιο σημείο που το απόγευμα της Πέμπτης η τράπεζα είχε αρνητικό ισοζύγιο διαθέσιμων ύψους σχεδόν 1 δις και δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της Fed.

Αν και τα σχέδια για άντληση κεφαλαίων ήταν μία έκπληξη για τους επενδυτές, ο πανικός διαδόθηκε πάρα πολύ γρήγορα. Το πρόβλημα ξεκίνησε από την κοινότητα των venture capitals – του τομέα δηλαδή που στήριξε την άνοδο της SVB και τον οποίο η τράπεζα σταθερά υπηρετούσε.

«Ήταν μία μαζική εκροή καταθέσεων, που πυροδοτήθηκε από τα VCs», σχολίασε στο CNBC o Ράιαν Φάλβι, fintech επενδυτής στη Resitive Ventures. «Αυτό θα καταγραφεί ως μία από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις στις οποίες ένας κλάδος κόβει τη. μύτη του και καταστρέφει το πρόσωπό του».

«Οι ρυθμιστικές αρχές χαρακτήριζαν την τράπεζα φερέγγυα την Τετάρτη. Μία ημέρα αργότερα ήταν στο χείλος του γκρεμού και την Παρασκευή είχε επισήμως χρεοκοπήσει» αναφέρει η Wall Street Journal.

Πώς αντέδρασαν οι αγορές

Όπως ήταν εύλογο, η κατάρρευση της τράπεζας αυτής κατάφερε να προκαλέσει ένα μεγάλο κύμα ρευστοποιήσεων στον τεχνολογικό κλάδο που συμπαρέσυρε τις τραπεζικές μετοχές, όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και σε όλο τον κόσμο.

Ο πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600 σημείωσε τη χειρότερη μέρα από τον περασμένο Ιούλιο, ενώ το ελληνικό χρηματιστήριο σημείωσε πτώση 2,49% με τις απώλειες του τραπεζικού κλάδου να ξεπερνούν το 5%.

Βέβαια, οι εξελίξεις αυτές δικαιολογούνται από το ξαφνικό κλείσιμο και μίας δεύτερης τράπεζας, της Silvergate Capital που ήταν φιλική στα κρυπτονομίσματα. Η τράπεζα ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι προχωρά σε ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων και συρρίκνωση των δραστηριοτήτων, με στόχο την αποπληρωμή όλων των καταθέσεων.

Δύο τα ερωτήματα

Σύμφωνα με τον Economist, τα γεγονότα αυτά εγείρουν δύο ερωτήματα. Το πρώτο είναι  πώς η SVB έφτασε σε αυτήν τη θέση. Το δεύτερο είναι εάν το πρόβλημα αυτό είναι απλώς μια ανωμαλία ή ένας προάγγελος καταστροφής για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Πώς η τράπεζα έφτασε σε αυτό σημείο. Η svb είναι μια τράπεζα για startups. Τους άνοιγε λογαριασμούς, συχνά προτού ενοχλήσουν οι μεγαλύτεροι δανειστές. Τους δάνεισε επίσης, κάτι που άλλες τράπεζες διστάζουν να κάνουν επειδή λίγες νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν περιουσιακά στοιχεία για εξασφαλίσεις. Καθώς η Silicon Valley άνθισε τα τελευταία πέντε χρόνια, το ίδιο έκανε και η SVB. Οι πελάτες της ήταν γεμάτοι με μετρητά. Είχαν ανάγκη περισσότερο να αποθηκεύουν χρήματα παρά να δανείζονται.

Έτσι, οι καταθέσεις της svb υπερτετραπλασιάστηκαν – από 44 δισ. $ στο τέλος του 2017 σε 189 δισ. $ στο τέλος του 2021 – ενώ το χαρτοφυλάκιο δανείων της αυξήθηκε μόνο από 23 δισ. $ σε 66 δισ. $.

Δεδομένου ότι οι τράπεζες βγάζουν χρήματα από το περιθώριο μεταξύ του επιτοκίου που πληρώνουν για τις καταθέσεις (συχνά τίποτα) και του επιτοκίου που πληρώνουν οι δανειολήπτες, η ύπαρξη πολύ μεγαλύτερης καταθετικής βάσης από το χαρτοφυλάκιο δανείων είναι ένα πρόβλημα. Η svb χρειαζόταν για την απόκτηση άλλων τοκοφόρων περιουσιακών στοιχείων. Μέχρι το τέλος του 2021, η τράπεζα είχε πραγματοποιήσει επενδύσεις 128 δισεκατομμυρίων δολαρίων, κυρίως σε ενυπόθηκα ομόλογα. 

Πώς προκλήθηκε το πρόβλημα

Τότε ο κόσμος άλλαξε. Τα επιτόκια εκτινάχθηκαν στα ύψη καθώς ο πληθωρισμός εδραιώθηκε. Αυτό μείωσε πολύ το μπόνους στα επιχειρηματικά κεφάλαια και προκάλεσε την κατακόρυφη πτώση των τιμών των ομολόγων, αφήνοντας τη svb μοναδικά εκτεθειμένη.

Δεδομένου ότι η τράπεζα έκανε επενδύσεις κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αγόρασε ομόλογα στη μέγιστη τιμή τους. Καθώς η συγκέντρωση κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών τελείωσε, οι πελάτες της svb εξάντλησαν τις καταθέσεις τους: μειώθηκαν από 189 δισ. $ στο τέλος του 2021 σε 173 δισ. $ στο τέλος του 2022.

Η svb αναγκάστηκε να πουλήσει ολόκληρο το χαρτοφυλάκιο των ρευστών ομολόγων της σε χαμηλότερες τιμές από αυτά που ήταν επί πληρωμή. Οι απώλειες που έλαβε από αυτές τις πωλήσεις, περίπου 1,8 δισ. δολάρια, άφησαν μια τρύπα που προσπάθησε να καλύψει με την αύξηση κεφαλαίου. Όταν υποχώρησε, η τράπεζα κατείχε περίπου 91 δισεκατομμύρια δολάρια επενδύσεων, που αποτιμώνται στο κόστος τους στο τέλος του περασμένου έτους.

Μήπως στην κατάρρευση της SVP ελλοχεύει μία ευρύτερη τραπεζική κρίση

Ήταν τα προβλήματα της  svb μια ανωμαλία; Η τράπεζα φαίνεται να ήταν μοναδικά επιρρεπής. Η ομοσπονδιακή ασφάλιση, που δημιουργήθηκε μετά από την κατάρρευση της αμερικανικής οικονομίας τη δεκαετία του 1930, καλύπτει καταθέσεις έως και 250.000 $. Αυτό προστατεύει όλα τα μετρητά που τα περισσότερα άτομα θα έχουν καταθέσει σε έναν τραπεζικό λογαριασμό.

Αλλά είναι απίθανο να καλύψει τα κεφάλαια που θα κρατούσε μια εταιρεία. Η svb είναι μια τράπεζα όχι μόνο για εταιρείες, αλλά μια στενή υποενότητα από αυτές που έχουν υποστεί δυσκολότερες στιγμές από τις περισσότερες. Περίπου το 93% των καταθέσεων της ήταν ανασφάλιστες. Οι πελάτες της, σε αντίθεση με εκείνους των περισσότερων τραπεζών, είχαν ένα πραγματικό κίνητρο να τρέξουν — και ανταποκρίθηκαν σε αυτό.

Τούτου λεχθέντος, σχεδόν όλες οι τράπεζες αντιμετωπίζουν μη πραγματοποιηθείσες απώλειες στα χαρτοφυλάκια ομολόγων τους. Εάν η svb είναι η τράπεζα που είναι πιο πιθανό να έχει τεθεί στη θέση να πρέπει να εφοδιάσει τα ομόλογα στην τιμή αιχμής τους, μάλλον δεν είναι η μόνη που παλεύει με το χτύπημα των τιμών.