The Endgame

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος πηγαίνει στις Βρυξέλλες έχοντας περάσει από τη Βουλή ένα πακέτο μέτρων που ενσωματώνει μέρος των συμφωνηθέντων μεταξύ Ελλάδας και Κομισιόν. Σύμφωνα με την υπόθεση μου ωστόσο θα αναγκαστεί τις επόμενες ημέρες να φέρει συμπληρωματικό νομοσχέδιο προκειμένου να ικανοποιήσει την ΕΚΤ νομοθετώντας τα υπόλοιπα μέτρα συνολικής αξίας 3,5% του ΑΕΠ και τον μηχανισμό του «Κόφτη».

Μετά τις πρόσφατες διαρροές των συνομιλιών των επικεφαλής του ΔΝΤ , τουενδιάμεσου Μνημονίου , της δημόσιας απάντησης της Λαγκάρντ στον Αλέξη Τσίπρα αλλά και της πρόσφατης υποτιθέμενης διαρροής της επιστολής της προς τους Ευρωπαίους , της απάντησης Τσακαλώτου και τις δηλώσεις Γιούνκερ μπορούμε να εξάγουμε με ασφάλεια δύο συμπεράσματα: Το πρώτο είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας είναι Πρωθυπουργός υπ’ αναστολή. Αν οι πιστωτές το αποφασίσουν -απλά σκληραίνοντας τη στάση τους- θα μπορούσαν να επιδώσουν ένα νέο τελεσίγραφο και να τον οδηγήσουν στην έξοδο. Το δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι δεν υπάρχει κοινό έδαφος μεταξύ Ευρώπης και ΔΝΤ και ούτε πρόκειται να υπάρξει χωρίς να ματώσει η Ελλάδα.

Έχοντας αυτά ως δεδομένα μπορούμε να αναρωτηθούμε αν οι Ευρωπαίοι έχουν αποφασίσει να προχωρήσουν με την επόμενη τους εφεδρεία (είτε αυτή είναι μια οικουμενική ή τεχνοκρατική κυβέρνηση, είτε νέα κυβέρνηση μέσω εκλογών). Εγώ θα έλεγα όχι. Δεν βρίσκω για ποιο λόγο να μην χρησιμοποιήσουν τον Αλέξη Τσίπρα εφόσον είναι ακόμα διατεθειμένος να περνάει τα νομοσχέδια που επιθυμούν, Η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα είναι πολύ ρευστή και ενδεχόμενες εκλογές θα μπορούσαν να προκαλέσουν πλήρη αποσταθεροποίηση. Μια οικουμενική/τεχνοκρατική κυβέρνηση μοιάζει να είναι η τελευταία εφεδρεία και άρα θα χρησιμοποιηθεί μάλλον ως τελευταία λύση.

Εδώ πρέπει να βάλουμε στο παιχνίδι και την συζήτηση για το ενδεχόμενο Brexit, παράμετρος που μπαίνει αναπόφευκτα μετά την διαρροή των Wikileaks. Αν όντως οι Ευρωπαίοι φοβούνται ότι μια κατάρρευση της ελληνικής συμφωνίας θα είχε επιπτώσεις στην υπόθεση εξόδου της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο Γιούνκερ επιθυμεί διακαώς μια συνθηκολόγηση. Επειδή όμως η επιστολή της Λαγκάρντ είναι ξεκάθαρη όσον αφορά τα προαπαιτούμενα του Ταμείου για τη συμμετοχή του, γίνεται σαφές ότι αυτή η συνθηκολόγηση δεν μπορεί να φέρει κάτι άλλο από μια παράταση του ελληνικού δράματος.

Οι ευρωπαίοι θα μπορούσαν να συμφωνήσουν στο ξεκίνημα μιας συζήτησης για το ελληνικό χρέος στη βάση μιας αναδιάρθρωσης των δόσεων του (ελαφρύνοντας τις υποχρεώσεις της Ελλάδας για τα επόμενα χρόνια). Θα μπορούσαν επίσης να προβάλλουν την ιδέα Πιτέλα για πλαφόν στην καταβολή των δόσεων στο 15% επί του ΑΕΠ ως χείρα φιλίας προς την Ελλάδα. Ως αντάλλαγμα θα ήταν λογικό να ζητήσουν από τον Τσίπρα να περάσει σε πρώτη φάση τον Αυτόματο Μηχανισμό Δημοσιονομικής Προσαρμογής και να συνεχιστούν οι διαβουλεύσεις με το ΔΝΤ για την αποσαφήνιση των μέτρων που θα περιλαμβάνει πριν το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης. Στα πλαίσια αυτής της «ενδιάμεσης συμφωνίας» θα ήταν δυνατό να βρεθεί ένας τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος ρευστότητας της Ελλάδας στο Eurogroup της Δευτέρας, είτε με την καταβολή κάποιας υπό-δόσης, είτε με κάποιο άλλο μηχανισμό ανακούφισης μέσω της ΕΚΤ. Μάλιστα αν θα ήθελα να ρισκάρω λίγο παραπάνω η κοινή ανακοίνωση του Eurogroup θα μπορούσε ακόμα και να περιλαμβάνει συγκεκριμένη αναφορά σε «αναδιάρθρωση» του ελληνικού χρέους (κάνοντας μια ευφάνταστη χρήση του όρου) αφού ο ESM μπορεί να κάνει αναπροσαρμογή των δόσεων χωρίς να χρειαστεί την έγκριση των εθνικών κοινοβουλίων (πράγμα που δυσκολεύει ιδιαίτερα τη Καγκελάριο Μέρκελ).

Έχοντας κάνει ήδη ένα σωρό υποθέσεις και έχοντας ρισκάρει να διαψευσθώ μέσα σε λίγες ώρες μπορώ πλέον να συνεχίσω στο δεύτερο σκέλος της υπόθεσής μου. Ωστόσο σας ζητώ να τη λάβετε υπόψη σε οποιαδήποτε «ενδιάμεση συμφωνία» ή «προσωρινή ανακωχή» ανεξάρτητα δηλαδή από το αν οι προηγούμενες υποθέσεις επιβεβαιωθούν.

Η Ελλάδα βρίσκεται πλέον στο endgame της παρτίδας, έχοντας ήδη παίξει άτσαλα στο ενδιάμεσο της, χάνοντας αρκετές ευκαιρίες και θυσιάζοντας πολλά κομμάτια προκειμένου να αποφύγει το πρόωρο Ματ. Δυστυχώς όμως πιστεύω ότι η τελική έκβαση του παιχνιδιού είναι ήδη αποφασισμένη και αυτό ισχύει σε δύο επίπεδα:

Καταρχάς -συνεχίζοντας τις υποθέσεις- μια «αναδιάρθρωση» των δόσεων του ελληνικού χρέους δεν θα έχει πραγματικό όφελος για το τέλος της παρτίδας. Η επιμήκυνση του προγράμματος μέσω της μείωσης του ύψους των δόσεων στην πραγματικότητα θα αυξήσει το ονομαστικό χρέος της χώρας που βρίσκεται ήδη κοντά στο 200% και αποτρέπει κάθε σοβαρή επένδυση.  Επιπλέον η πρόταση Πιτέλα μπορεί να ακούγεται ωραία αλλά θα πρέπει να γνωρίζετε ότι οι δόσεις προς τους πιστωτές μας δεν υπολογίζονται στο ΑΕΠ και για τους επενδυτές το πλαφόν στο 15% ενός μειούμενου ΑΕΠ δεν είναι δελεαστική επιλογή. Τέλος η συνέχιση της συζήτησης σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων για την εύρεση των (κατ’ όνομα) προαιρετικών μέτρων θα επιτείνει αδιαμφισβήτητα την κοινωνική και επενδυτική ανασφάλεια διασφαλίζοντας μόνο την αποτυχία των νέων στόχων (όσο μεγαλύτεροι και να γίνονται αυτοί συν τω χρόνω).

Ο Αλέξης Τσίπρας πριν από 17 μήνες κέρδισε τις εκλογές ενσαρκώνοντας την ελπίδα ενός λαού ότι μπορεί να υπάρξει αναίμακτη λύση στο ελληνικό δράμα. Σήμερα κανείς δεν πιστεύει πια ότι υπάρχει αυτή η δυνατότητα. Η κυβέρνηση πλέον βασίζεται στο επιχείρημα της έλλειψης οποιασδήποτε άλλης εναλλακτικής (και μάλιστα επικαλείται την ψήφο του Σεπτεμβρίου υποστηρίζοντας ότι οι πολίτες υιοθέτησαν την TINA) αλλά προσωπικά θεωρώ ότι «οι άνθρωποι του Προέδρου» έχουν υπολογίσει λάθος τις αντιδράσεις που μπορεί να προκαλέσει αυτή η στρατηγική επιλογή, κάτι που δεν είναι περίεργο, το παθαίνουν όλοι οι άνθρωποι που αποκτούν την εξουσία όταν νιώσουν αναντικατάστατοι.

Ο Αλέξης Τσίπρας σωστά μέχρι σήμερα έχει ποντάρει στον φόβο των πολιτών από μια ενδεχόμενη έξοδο της Ελλάδας από την νομισματική ένωση αλλά αποτυγχάνει να υπολογίσει την αντίδραση που μπορεί να φέρει το μαρτύριο της σταγόνας: Στην αρχή ο βασανιζόμενος πιστεύει ότι είναι πολύ απλό να αντέξει μερικές σταγόνες που στάζουν στο κεφάλι του αλλά δεν αργεί ο χρόνος που φτάνει στα όρια της λογικής.

Και εκεί πιστεύω ότι υπάρχει το πρόβλημα: Ο Πρωθυπουργός θεωρεί ότι κλωτσώντας τα προβλήματα για λίγους μήνες κάθε φορά ίσως καταφέρει κάτι. Δεν ξέρω ακριβώς τι. Ίσως να αλλάξουν οι ισορροπίες στην Ευρώπη; Να περάσουν οι επόμενες εκλογές από εδώ και από εκεί; Να τελειώσει η συζήτηση του Brexit; Κάτι… το πρόβλημα όμως είναι ότι αυτές οι συνεχόμενες αναβολές της λύσης (ή της ρήξης) λειτουργούν στην κοινωνία ως βασανιστήριο σταγόνας (αφού δεν μπορούν να δημιουργήσουν το ευοίωνο επενδυτικό κλίμα που θα αποτελούσε και τη μοναδική ελπίδα να λειτουργήσει το τρέχον πρόγραμμα) και κάποια στιγμή η αντίδραση της θα είναι εντελώς απρόβλεπτη.

Ο Τσίπρας υποστηρίζει ότι το κλίμα ηττοπάθειας και κινδυνολογίας δημιουργείται εξαιτίας της προπαγάνδας των συστημικών ΜΜΕ αλλά η αλήθεια είναι ότι εκτός από τα μέλη της κυβέρνησής του και των δημοσιογράφων της Αυγής δεν υπάρχει κάποιο διεθνές ΜΜΕ ή κάποιος έμπειρος οικονομολόγος που να υιοθετεί την αισιοδοξία του.

Για αυτούς τους λόγους: εξαιτίας των χαμένων ευκαιριών όλων των προηγούμενων μνημονιακών κυβερνήσεων, εξαιτίας των πολλών θυσιών στις οποίες υποβλήθηκε ο ελληνικός λαός χωρίς αξιόλογο αντάλλαγμα, εξαιτίας της λάθος στρατηγικής και της πρόχειρης ανάλυσης του Αλέξη Τσίπρα, θεωρώ ότι φτάσαμε πλέον στο τελευταίο μέρος της παρτίδας, το οποίο έχει προδιαγεγραμμένο τέλος: τη ρήξη. Και το μόνο που μένει να δούμε είναι σε πόσες κινήσεις θα επιτευχθεί… και αν θα έχουμε το κουράγιο να ζητήσουμε ρεβάνς.

Υ.Γ. Αν και αποφεύγω να σχολιάζω τις δηλώσεις του Βασίλη Λεβέντη θα ήθελα να επισημάνω τι είναι αυτό που προτείνει: Μια κυβέρνηση τεχνοκρατών που θα έχει την στήριξη (ή την ανοχή) του κοινοβουλίου προκειμένου να γίνουν οι δύσκολες επιλογές. Όταν όμως λέμε δύσκολες επιλογές εννοούμε αυτές που έχουν πολιτικό κόστος και πολιτικό κόστος έχουν οι αντιλαϊκές πολιτικές. Άρα η κυβέρνηση των τεχνοκρατών θα πρέπει να χρησιμοποιήσει καταστολή προκειμένου να κάνει τις δύσκολες επιλογές. Ζητάει με άλλα λόγια ένα πραξικόπημα με την ανοχή του κοινοβουλίου. Απλά για να μην μένουμε στο αστείο της προσωπικότητάς του.

thepressproject.gr