Πίστευα ότι η καλύτερη σειρά για το 2016 θα είναι το Stranger Things. Χθες είδα το 1ο επεισόδιο του Westworld. Και πλέον έχω αμφιβολίες. (ακολουθούνε spoilers)
Το Westworld εξελίσσεται κάπου σε ένα μέλλον όπου η τεχνητή νοημοσύνη και η ρομποτική έχουν εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να μη μπορείς να ξεχωρίσεις έναν άνθρωπο από ένα ρομπότ. Όμως, ο κόσμος παραμένει ίδιος. Δεν ξέρω αν θα έπρεπε να περιγράψω το μέλλον που παρουσιάζεται στη σειρά ως “δυστοπικό” εφόσον σε πολλά δε φαίνεται να διαφέρει από τον σημερινό κόσμο που ζούμε. Αυτό που αλλάζει είναι ο τρόπος που διασκεδάζουν οι πλούσιοι.
Σε μία άγνωστη χρονολογία στο μέλλον, οι πλούσιοι άνθρωποι ταξιδεύουν στον υψηλής τεχνολογίας κόσμο του Westworld, ένα είδος θεματικού πάρκου, σχεδιασμένο από επιστήμονες και πλαισιωμένο από ανθρωπόμορφα ρομπότ, που πιστεύουν πως ο κόσμος που ζούνε είναι πραγματικός, ότι οι ζωές τους είναι αληθινές, ότι είναι άνθρωποι, ότι έχουν πραγματικά όνειρα, ότι αγαπούν και κάποια στιγμή θα πεθάνουν.
Οι πλούσιοι επισκέπτες φτάνουν με τρένο και οι “κάτοικοι” του Westworld καλωσορίζουν τους “newcomers”, με ελπίδες αλλά και φόβο για το ποιοι είναι οι καινούργιοι άνθρωποι που έρχονται στην πόλη τους. Και εκεί, ελεύθεροι οι πλούσιοι να πράξουν όπως θέλουν, αφού άλλωστε επιτρέπεται και αφού απέναντί τους δεν έχουν άνθρωπους αλλά “ρομπότ” και άρα η δράση τους δεν έχει συνέπεια και δεν υπάρχει ηθικός φραγμός, δολοφονούν, βιάζουν, καταστρέφουν.
Το δράμα επαναλαμβάνεται σισύφεια κάθε νέα μέρα με τους νέους επισκέπτες του Westworld και με τα θύματα της βίας, τα ρομπότ – κάτοικους του θεματικού πάρκου (κωμόπολη στη συνείδηση των ρομπότ) να ξεχνούν όσα έχουν υποφέρει στα χέρια των φιλοξενούμενών τους και να ξαναζούν την ίδια ημέρα ξανά και ξανά. Το μόνο που αλλάζει είναι το ποιοι θα ασκήσουν τη βία.
Η επιλογή για θεματικό πάρκο ενός κόσμου που μοιάζει με την Άγρια Δύση φαίνεται ότι δεν είναι τυχαία, αφού συμβάλει στη μετατροπή σε πιο αληθινή της εμπειρίας των επισκεπτών σε σχέση με την δυνατότητά τους να ασκήσουν βία. Στην Άγρια Δύση όλα επιτρέπονται.
Σε κάποια σκηνή κάπου στη μέση του 1ου επεισοδίου ακούγεται στο μηχανικό πιάνο ένας γνώριμος ρυθμός που πλέον μοιάζει φυσικό κομμάτι του σκηνικού ενός σαλούν στην άγρια ρομποτική δύση. Είναι το Black Hole Sun από τους Soundgarden:
Stuttering, cold and damp
Steal the warm wind tired friend
Times are gone for honest men
And sometimes far too long for snakes…
Η ταινία Westworld, ως ιδέα, κατά ένα τρόπο μοιράζεται στοιχεία με το Truman Show, το Total Recall, και είναι μια αντιστραμμένη εικόνα της Μέρας της Μαρμότας.
Στη Μέρα της Μαρμότας ο πρωταγωνιστής βρίσκεται εγκλωβισμένος σε μια κωμόπολη όπου αναγκάζεται να ζει την ίδια ημέρα ξανά και ξανά δίχως να έχει σημασία η δράση του αφού ότι και αν κάνει θα ξυπνήσει την επόμενη ημέρα δίχως τίποτα να έχει αλλάξει. Όμως, όλα αυτό συμβαίνει συνειδητά και εν γνώσει του. Κι οπότε, μπορεί η ημέρα να μην αλλάζει, όμως αλλάζει ο ίδιος. Έως ότου απελευθερωθεί, όντας ένας καλύτερος άνθρωπος.
Στη σειρά Westworld ισχύει το αντίστροφο.
Εκεί ο επισκέπτης γνωρίζει ότι η ημέρα επαναλαμβάνεται διαρκώς για τα ρομπότ στο θεματικό πάρκο Westworld και ασκεί βία πάνω σε “αντικείμενα” που θα επιστρέψουν την επόμενη ημέρα στην πρότερη κατάστασή τους. Θα έχουν ξεχάσει τη βία που υποστήκανε και ο πλούσιος “επισκέπτης” θα επιστρέψει στην κανονική ροή της ζωής του.
Τα “ρομπότ” δεν έχουν συνείδηση ότι ζούνε συνέχεια την ίδια ημέρα, έως ότου αποκτήσουν συνείδηση αυτής της πραγματικότητας, της καθημερινής ακραίας βίας και του ψεύδους μέσα στο οποίο ζούνε. Μετά, θα μπορούν να πάρουν την εκδίκησή τους.
Προσωπικά, πέρα από τα καθιερωμένα ερωτήματα που γεννούν ταινίες που ασχολούνται με το θέμα της τεχνητής νοημοσύνης, εγώ είδα το 1ο επεισόδιο της σειράς και σα μια αλληγορία, όπου από τη μία υπάρχουν οι πλούσιοι που ασκούν βία σε όλους αυτούς που έχουν λανθασμένη συνείδηση της θέσης τους (false consciousness), δηλαδή, αυτούς που δεν έχουν αναγνωρίσει την πραγματική τους κοινωνική και οικονομική θέση. Όσο παραμένουν σε κατάσταση λανθασμένης συνείδησης, είναι ρομπότ πάνω στα οποία ασκούνε βία και τα βιάζουν δίχως συνέπειες. Όταν αποκτούν όμως συνείδηση, πλέον η βία που ασκείται πάνω τους αφήνει αποτύπωμα και αποκτούν τη δυνατότητα να ασκήσουν και αυτά βία και κατ’ ένα τρόπο να διεκδικήσουν μια διαφορετική θέση στον κόσμο: Η πραγματικότητα αλλάζει. Σε ένα τέτοιο σημείο τελειώνει το 1ο επεισοδίο. Στις πρώτες αναλαμπές της συνείδησης. Αυτής που μεταφέρεται από το ένα ρομπότ στο άλλο ως ιός. Κάτι αλλάζει.
Επίσης, η στάση των πλουσίων δεν είναι μία στάση απλής καταπίεσης και εκμετάλλευσης αλλά πολλές φορές ακραίας σαδιστικής βίας ενάντια στα ρομπότ, και αυτό έχει τη σημασία του. Ο άνθρωπος στο θεματικό πάρκο Westworld γνωρίζει ότι δεν είναι προβληματικό να φέρεται όσο βίαια θέλει, αφού η βία ενάντια στα ρομπότ δεν έχει αντίκτυπο, επειδή είναι ρομπότ και επειδή την επόμενη ημέρα θα βρίσκονται και πάλι στη θέση τους δίχως ορατά σημάδια της βίας που υποστήκανε.
Αλλά, κατά ένα τρόπο αυτό το ξεπέρασμα κάθε φραγμού και η αντικειμενοποίηση αυτού πάνω στο οποίο ασκείς βία ώστε να μην έχει σημασία ο πόνος που προκαλείς, αυτό δεν είναι και ο φασισμός; Δηλαδή, η ιδεολογία που επιτρέπει σε έναν άνθρωπο να σκοτώσει έναν άλλο άνθρωπο αφού πρώτα του αποστερήσει κάθε ανθρώπινο χαρακτηριστικό; Αυτή δεν ήταν και η πραγματικότητα σε πολλά αποικιοκρατικά καθεστώτα όπου η ζωή των ιθαγενών ήταν ασήμαντη. Και αυτή η δυνατότητα άσκησης βίας δίχως φραγμούς και συνέπειες, δεν διαχώριζε αυτόν που είχε την εξουσία από τον εξουσιαζόμενο που υπήρχε ως αντικείμενο εκπλήρωσης επιθυμιών;
Εντάξει, μάλλον το τραβάω πολύ, αλλά όλα αυτά είναι σκέψεις που προέκυψαν από την παρακολούθηση του 1ου επεισόδιο της σειράς. Μου δημιούργησε πολύ μεγάλες προσδοκίες που ελπίζω να μη μου τις διαψεύσει στην πορεία. Δείτε το. Έστω για τον Ed Harris και τον Anthony Hopkins που έχουν πρωταγωνιστικούς ρόλους στη σειρά.