Το Wikileaks την περασμένη εβδομάδα ανέβασε στη βάση του μια σειρά από αποχαρακτηρισμένα ηλεκτρονικά μηνύματα του υπουργείου Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών από την εποχή που υπουργός ήταν η Χίλαρι Κλίντον. Το έγγραφο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς αναφέρεται στους σχεδιασμούς του Σόιμπλε σε περίπτωση που ο ΣΥΡΙΖΑ έπαιρνε τότε την κυβέρνηση. Διαβάστε το email και το σχόλιο του πρώην υπουργού Οικονομικών, Γιάνη Βαρουφάκη.
Στο email που παρουσιάζουμε σήμερα μεταφρασμένο γίνεται σαφές ότι η πιθανότητα ανάληψης της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ είχε απασχολήσει τους Γερμανούς. Σύμφωνα με αυτό υπήρχαν δύο τρόποι αντιμετώπισης της κρίσης, «καμία από τις οποίες δεν είναι ευχάριστη για τη Γερμανία και τα υπόλοιπα κράτη μέλη». Το πρώτο σχέδιο περιλάμβανε την επανεξέταση του σχεδίου μιας ομάδας εργασίας «σοφών», που πρότειναν από το 2011 ένα ευρωπαϊκό «υπερταμείο» 2,3 τρισ. ευρώ για την απομέιωση και την προληπτική προστασία των μελών της Ευρωζώνης από κρίσεις χρέους (ο διεθνής Τύπος είχε αποκαλύψει τις λεπτομέρειες, βλέπε εδώ και εδώ ), ή εναλλακτικά τη δημιουργία ευρωομολόγων. Αυτές οι λύσεις δεν άρεσαν στον Σόιμπλε, λόγω των αντιδράσεων που προκαλούσαν στο γερμανικό πολιτικό σύστημα.
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, μολονότι υποστήριζε ότι «αν ο ελληνικός λαός ψηφίσει για μια κυβέρνηση στην οποία θα ηγηθεί ένα κόμμα κατά της λιτότητας, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των πράξεων του» έβλεπε την ενδεχόμενη αποχώρηση της Ελλάδας ως ένα εξαιρετικά αρνητικό γεγονός, καθώς θεωρούσε ότι θα επηρέαζε Ισπανία, Πορτογαλία και Ιρλανδία. Ως απάντηση σκεφτόταν εκτός των παραπάνω λύσεων, να αντιμετωπίσει ένα Grexit με τη δημιουργία Ευρώπης δύο ταχυτήτων.
Στο ηλεκτρονικό μήνυμα διαβάζουμε ότι «ο Σόιμπλε εξακολουθεί να πιστεύει ότι μια πλήρης κατάρρευση της νομισματικής ένωσης είναι μη αποδεκτή για τη Γερμανία, καθώς το νεοεισαχθέν γερμανικό μάρκο θα είναι σημαντικά αναβαθμισμένο συγκριτικά προς το ευρώ με αποτέλεσμα σοβαρές επιπτώσεις στην εξαγωγική οικονομία της Γερμανίας», ενώ σε άλλο σημείο ότι «μια ελληνική αποχώρηση από την νομισματική ένωση θα στρώσει το δρόμο για να ακολουθήσουν η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιρλανδία».
Παρακάτω παρουσιάζουμε το αποχαρακτηρισμένο έγγραφο . Ζητήσαμε από τον πρώην υπουργό οικονομικών, Γιάνη Βαρουφάκη, να σχολιάσει το έγγραφο που έδωσε στη δημοσιότητα το Wikileaks. Μετά το email ακολουθεί το σχόλιό του:
Αποστολέας: hrod17@clintonemail.com
Παραλήπτης: sullivanjj@state.gov
Θέμα: 2 σημειώματα για τις γερμανικές σκέψεις σχετικά με την ευρωπαϊκή κρίση
Επισυναπτόμενα: HRC memo οι γερμανικές επιλογές για την ευρωπαϊκή κρίση
Προς ενημέρωση σου – ενδεχομένως να αξίζει να προωθηθεί στον Hormats (αντιπρόεδρος της συμβουλευτικής εταιρείας Kissinger Associates – ιδρυθείσα το 1982 από τον Henry Kissinger και Brent Scowcroft) και να ρωτήσουμε την αντίδραση του σχετικά με το αν αξίζει να το μοιραστούμε πιο ευρέως με τον Λευκό Οίκο ή το υπουργείο Οικονομικών.
Απόρρητο – 30 Μαΐου 2012
Για: Hillary
Από: Sid
Η Γερμανία και η Ευρωπαϊκή οικονομική κρίση
Από κάτω ακολουθούν δύο σημειώματα που περιλαμβάνουν νέες πληροφορίες σχετικά με την γερμανική πολιτική στην κρίση της Ευρωζώνης. Αυτές οι πληροφορίες είναι βασισμένες σε συνομιλίες με τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών Wolfgang Schauble και τους κοντινούς του συνεργάτες.
Πηγή: πηγές με εξαιρετική πρόσβαση στα υψηλότερα κλιμάκια των ευρωπαϊκών κοινοτήτων για την πολιτική και την ασφάλεια.
Οι παρακάτω πληροφορίες προέρχονται από μια εξαιρετικά ευαίσθητη πηγή και πρέπει ο χειρισμός τους να είναι προσεκτικός. Δεν πρέπει να κοινοποιηθούν σε κανέναν σχετιζόμενο με την γερμανική κυβέρνηση.
Πρώτο σημείωμα:
1. Στο τέλος του Μαΐου 2012, μετά από συναντήσεις με πολιτικά και οικονομικά στελέχη στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ανώτεροι αξιωματούχοι της γερμανικής κυβέρνησης ξεκίνησαν μια σειρά από διακριτικές εσωτερικές συναντήσεις σε μια προσπάθεια να αναπτύξουν ολοκληρωμένες πολιτικές λύσεις σχετικά με τα ζητήματα που είχαν προκύψει κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων τους από τα μέσα Μαϊου στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σύμφωνα με τη γνώμη ενός εξαιρετικά καλά τοποθετημένου ατόμου, οι αξιωματούχοι της γερμανικής Καγκελαρίας, ο υπουργός των Οικονομικών και των Εξωτερικών αγωνιούν γι αυτή την προσπάθεια (struggling with this effort), φοβούμενοι ότι τα αρχικά τους σχέδια να μεταθέσουν οποιαδήποτε σοβαρή πολιτική απόφαση για την κρίση χρέους στην ευρωζώνη μέχρι τα τέλη Ιουνίου δεν είναι ρεαλιστικά. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Wolfgang Schauble δήλωσε εμπιστευτικά στην Καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ ότι από δώδεκα (12) έως δεκαπέντε (15) από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης πέφτουν χωρίς αντιστάσεις σε ύφεση και οι παγκόσμιες διεθνείς αγορές δεν θα περιμένουν για τα αποτελέσματα του Ιουνίου των ελληνικών, γαλλικών και γερμανικών εκλογών πριν απαιτήσουν σοβαρές πολιτικές αποφάσεις για το μέλλον της νομισματικής ένωσης.
2. (Σχόλιο της πηγής: Αυτό το συγκεκριμένο άτομο σημείωσε ότι ο Σόιμπλε επανειλημμένα προειδοποίησε τη Μέρκελ ότι αυτός «ο ευρωπαϊκός ρυθμός» της διαχείρισης της κρίσης θα μπορούσε να οδηγήσει σε περισσότερη απογοήτευση μεταξύ των επενδυτών και να φέρει τους Ευρωπαίους ηγέτες αντιμέτωπους με κρίση διεθνούς εμπιστοσύνης και να αναγκαστούν να πάρουν αποφάσεις πολιτικής τις οποίες δε θα έχουνε επεξεργαστεί πλήρως. Οι ανώτεροι αξιωματούχοι από το γραφείο του Σόιμπλε αποχώρησαν από συναντήσεις με αμερικανούς αξιωματούχους με την ιδέα ότι αν και η αμερικανική κυβέρνηση είναι ανήσυχη σχετικά με την αστάθεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν σκοπεύει να αναμειχθεί ιδιαίτερα στην κρίση, προτιμώντας να δράσει ως αναμεταδότης και σύμβουλος για ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, θεωρούν ότι η θέση των Ηνωμένων Πολιτειών για την Ελλάδα είναι διφορούμενη, αναφέροντας ότι οι Αμερικάνοι συνειδητοποιούν ότι η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει στην Ευρωζώνη, ενώ ταυτόχρονα ισχυρίζονται ότι μπορεί να μείνει μόνο εφόσον εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της. Αντίστοιχα, ο Σόιμπλε και άλλοι οικονομικοί αξιωματούχοι στο Βερολίνο, το Λονδίνο και τις Βρυξέλλες ξεκινούν να βλέπουν τις επόμενες ελληνικές εκλογές σαν ένα δημοψήφισμα για το αν η Ελλάδα θέλει να μείνει στην Ευρωζώνη. Ο Σόιμπλε δήλωσε σε ιδιωτική συζήτηση ότι παρά την δηλωμένη δέσμευση της Ελλάδας στο Ευρώ, αν ο ελληνικός λαός ψηφίσει για μια κυβέρνηση στην οποία θα ηγηθεί ένα κόμμα κατά της λιτότητας, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των πράξεων του.
3. Σύμφωνα με μια ευαίσθητη πηγή, ο Σόιμπλε αναζητά τρόπους να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις από ένα προβληματικό αποτέλεσμα στις ελληνικές εκλογές. Βλέπει δύο διαθέσιμες οδούς, καμία από τις οποίες δεν είναι ευχάριστη για τη Γερμανία και τα υπόλοιπα κράτη μέλη. Συνειδητοποιώντας ότι μια ελληνική αποχώρηση από την νομισματική ένωση θα στρώσει το δρόμο για να ακολουθήσουν η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιρλανδία, ο Σόιμπλε μετριάζει την αντίθεση του σε μια μεγαλύτερη κοινή λύση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρώτον, αν και εξακολουθεί, σύμφωνα με τη γνώμη της πηγής, να είναι αντίθετος με την έκδοση Ευρωομολόγων, ο Σόιμπλε ζήτησε από την ομάδα του να επανεξετάσει μια πρόταση που είχε κατατεθεί από τους «Πέντε Σοφούς» Γερμανούς οικονομολόγους για ένα Ευρωπαϊκό Πακέτο Σωτηρίας. Αυτή η ιδέα εξελίχθηκε κατά τη διάρκεια του 2011, αλλά αρχικά ο Σόιμπλε είχε αντιτεθεί σε αυτή εξαιτίας της ανησυχίας του σχετικά με τις εσωτερικές πολιτικές διακλαδώσεις στη Γερμανία ενώ ταυτόχρονα δεν θα απαντούσε στην κρίση χρέους σε πραγματικούς όρους. Η δεύτερη οδός δράσης είναι ακόμα πιο προβληματική για τον Σόιμπλε, αφού περιλαμβάνει τον σχεδιασμό για μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων, με μια αρκετά μικρότερη νομισματική ένωση. Αυτό το σχέδιο θα είναι δύσκολο και επικίνδυνο για την κυβέρνηση της Μέρκελ, ειδικά μετά την εκλογή του σοσιαλιστή Φρανσουά Ολάντ στην προεδρία της Γαλλίας. (Επισήμανση πηγής: Ο Ολάντ και η Μέρκελ εξακολουθούν να έχουν διαφορετικές απόψεις σχετικά με το ρόλο της ανάπτυξης και της λιτότητας για την επίλυση της κρίσης.) Σε κάθε περίπτωση, ο Σόιμπλε εξακολουθεί να πιστεύει ότι μια πλήρης κατάρρευση της νομισματικής ένωσης είναι μη αποδεκτή για τη Γερμανία, καθώς το νεοεισαχθέν γερμανικό μάρκο θα είναι σημαντικά αναβαθμισμένο συγκριτικά προς το ευρώ με αποτέλεσμα σοβαρές επιπτώσεις στην εξαγωγική οικονομία της Γερμανίας.
4. Σύμφωνα με τη γνώμη του συγκεκριμένου ατόμου, τα στελέχη του Σόιμπλε επεξεργάζονται σχέδια έκτακτης ανάγκης για να αντιμετωπίσουν τις πιθανές εκβάσεις της κρίσης: ένα ενισχυμένο σχέδιο σωτηρίας των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μια Ευρωζώνη δύο ταχυτήτων και την πιθανή κατάρρευση της Ένωσης. Ταυτόχρονα, ο υπουργός Οικονομικών είναι ανήσυχος εξαιτίας της επιθυμίας της καγκελάριου Μέρκελ να τραβήξει αυτό το ζήτημα ως τα τέλη Ιουνίου-αρχές Ιουλίου. Ο Σόιμπλε είπε σε ιδιωτική συζήτηση ότι η Μέρκελ και ο υπουργός Εξωτερικών Guido Westerwelle που προέρχεται από το κόμμα της συγκυβέρνησης Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (Free Democratic Party-FDP) ταρακουνήθηκαν από τις πρόσφατες εκλογές ήττες που υπέστησαν από τη συμμαχία του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (Social Democratic Party- SPD) και τους Πράσινους (Green Party). Με βάση την άποψη του συγκεκριμένου ατόμου, ο Σόιμπλε δυσκολεύεται να πείσει την Μέρκελ να εξετάσει σοβαρές πολιτικές κινήσεις, με την καγκελάριο να προτιμά να περιμένει για να δράσει. Ο υπουργός Οικονομικών πιστεύει ότι η καγκελάριος πρέπει να συνεχίσει να εμπλέκει και άλλους αρχηγούς κομμάτων της Γερμανίας, περιλαμβανομένων των εκπροσώπων του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και των Πρασίνων και τουλάχιστον να φαίνεται σαν να ερευνά για νέες ιδέες. Με αυτή τη λογική της ζήτησε να εξετάσει το σχέδιο για ένα Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Σωτηρίας που προτάθηκε από τους «Πέντε Σοφούς», το οποίο είναι επίσης δημοφιλές στις ηγεσίες των κομμάτων αυτών. Ξανά, η πηγή σημείωσε ότι παρόλο που το σχέδιο δεν είναι αυτό που ο Σόιμπλε θεωρεί ως καλύτερη επιλογή γι αυτό το ζήτημα, είναι προτιμότερο και σε σχέση με την έκδοση ευρωομολόγων, και συγκριτικά προς την κατάρρευση της νομισματικής ένωσης
5. (Σχόλιο πηγής: με βάση την γνώμη ενός ατόμου σε πολύ καλή θέση, η Μέρκελ θα συνεχίσει να μελετά το σχέδιο για το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Σωτηρίας και άλλες πολιτικές επιλογές, αλλά ο Σόιμπλε φοβάται ότι θα καθυστερήσει να πάρει αποφασιστικά μέτρα. Σημείωσε ότι ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι, ο οποίος είναι κοντά με την Μέρκελ, επίσης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με την ανάγκη για δράση καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση γλιστράει σε ύφεση. Ο Μόντι χαίρει μεγάλης αξιοπιστίας από την Μέρκελ, γιατί εφάρμοσε μια σειρά από σοβαρά μέτρα λιτότητας στην Ιταλία και ο ίδιος διάκειται θετικά προς το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Σωτηρίας. Ο Σόιμπλε επανέλαβε σε ιδιωτική συζήτηση ότι η καγκελάριος, ο Ολάντ και άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες διατηρούν την ελπίδα ότι η αμερικανική οικονομία θα αυξήσει το ρυθμό ανάπτυξής της, που θα επηρεάσει με παρόμοιο τρόπο και τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Ο Σόιμπλε πιστεύει ότι η αμερικανική ανάπτυξη θα συνεχιστεί με έναν μετρημένο ρυθμό και σημείωσε ότι οι αμερικάνοι αξιωματούχοι επιχείρησαν να το ξεκαθαρίσουν αυτό κατά τη διάρκεια των πρόσφατων συναντήσεων στις ΗΠΑ.
Γιάνης Βαρουφάκης: Διαβάζοντας τα σημειώματα των Wikileaks περί Schauble, ΗΠΑ και Ελλάδα.
Η Στάση των ΗΠΑ
Καθ’ όλη την περίοδο της υπουργικής μου θητείας, η στάση της κυβέρνησης των ΗΠΑ ήταν σταθερή:
Η Ουάσινγκτον διαφωνούσε κάθετα με την ασκούμενη ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική απέναντι στην Ελλάδα αλλά και γενικότερα στην Ευρωζώνη. Όσον αφορά το ελληνικό «πρόβλημα», όπως το χαρακτήριζαν υψηλά ιστάμενοι αμερικανοί ιθύνοντες, διαφωνούσαν έντονα με την άρνηση πως υπήρχε άμεση ανάγκη αναδιάρθρωσης του χρέους, με την εμμονή των ευρωπαϊκών θεσμών στην αυτο-υπονομευόμενη λιτότητα, και με την συνεχιζόμενη προσκώλιση σε εξωφρενικούς στόχους πρωτογενούς πλεονάσματος (πιο συγκερκιμένα, όλοι οι αμερικανοί αξιωματούχοι με τους οποίους συνομίλησα συμφώνησαν με την αρχή πως ο στόχος του πρωτογενούς δεν πρέπει να υπερβαίνει το 1% του ΑΕΠ).
Όμως, παράλληλα, οι ίδιοι αξιωματούχοι μου δήλωναν ότι δεν διατίθενται να παρέμβουν δυναμικά, πέραν παροχής συμβουλών προς Βερολίνο, Βρυξέλλες και Φραγκφούρτη, ως «τίμιοι μεσάζοντες» (honest brokers). Ενδεικτικά, αξιωματούχος των ΗΠΑ μου είπε ευθαρσώς: «Για εμάς ανήκετε στην σφαίρα επιρροής (sphere of influence) του Βερολίνου, κάτι που δεν θα αμφισβητήσουμε».
Διαβάζοντας τα σημειώματα των Wikileaks για την στάση των ΗΠΑ το 2012, ιδίως απέναντι στο Βερολίνο, παρατηρώ πως η αμερικανική κυβέρνηση παρέμεινε συνεπής στην στάση της από τότε: Επικρίνει αλλά δεν παρεμβαίνει.
Το «δίλημμα» του κ. Schäuble
Τα δύο σημειώματα των Wikileaks επιβεβαιώνουν πως ο Wolgang Schäuble, στο τέλος της Άνοιξης του 2012 είχε κατανοήσει το αδιέξοδο των ευρωπαϊκών πολιτικών (τις οποίες ο ίδιος είχε σφυρηλατήσει).
‘Οπως διαβάζουμε στα σημειώματα, ο κ. Schäuble κατανοούσε πως οι πολιτικές λιτότητας και ουσιαστικής απραξίας είχαν φτάσει στο τέλος τους. Ότι ένα Grexit θα αποδομούσε την ευρωζώνη και πως η κα Μέρκελ και ο ίδιος δεν μπορούσαν απλά να συνεχίζουν να αφήνουν την κρίση να σέρνεται. Το «δίλημμα» στο οποίο αναφέρονται τα σημειώματα είχε ως εξής:
(1) Ανακοίνωση της δημιουργίας ενός Ταμείου Απόσβεσης Χρέους (Redemption Fund), το οποίο πρότειναν οι πέντε οικονομικοί σύμβουλοι της κας Μέρκελ
ή
(2) η έξοδος από την Ευρωζώνη των ελλειμματικών χωρών και η παραμονή στο ευρώ μόνο των πλεονασματικών χωρών συν (ίσως) της Γαλλίας.
Είναι προφανές πως ο κ. Schäuble βρισκόταν σε δύσκολη θέση.
Η πρώτη «λύση», το Ταμείο Απόσβεσης δεν υπήρχε πιθανότητα γίνει αποδεκτή από την Ρώμη και την Μαδρίτη. Η κεντρική του ιδέα ήταν η εξής: Οι πλεονασματικές χώρες, κυρίως η Γερμανία, θα έβαζαν «πλάτες» βοηθώντας χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία για να μειωθούν δραστικά (μέσω, π.χ. γερμανικών εγγυήσεων νέας έκδοσης ομολόγων) τα επιτόκια, έτσι ώστε να μειωθεί το δημόσιο χρέος των χωρών κάτω από το 60% του ΑΕΠ τους εντός είκοσι ετών.
Ως αντάλλαγμα, οι χώρες αυτές θα έπρεπε να αποδεχθούν μονίμως υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα (για την επόμενη εικοσαετία). Με άλλα λόγια, θα έπρεπε να αποδεχθεί η Ιταλία, η Ισπανία κλπ λιτότητα ελληνικών μεγεθών για μια εικοσαετία! Παράλληλα, το σχέδιο αυτό προέβλεπε την δημιουργία Υπερ-ΤΑΙΠΕΔ (ή Ταμεία Πλούτου) σε κάθε χώρα της Περιφέρειας στα οποία θα πέρναγε όλη η περιουσία του δημοσίου τους, υπό διοίκηση επιλεγμένη από το EuroWorkingGroup (ουσιαστικά δηλαδή από το Βερολίνο) με την συμφωνία πως, αν δεν επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης του χρέους κάτω από το 60% του ΑΕΠ), τα περιουσιακά αυτά στοιχεία θα πουληθούν με συνοπτικές διαδικασίες.
Πιο απλά, η πρώτη «λύση» που σκεφτόταν ο κ. Schäuble, εκείνη του Ταμείου Απόσβεσης, σήμαινε την αποδοχή από όλη την Ευρωπαϊκή περιφέρεια του Τρίτου Μνημονίου που υπέγραψε η ελληνική κυβέρνηση το καλοκαίρι του 2015. Κάτι τέτοιο ήταν, προφανώς, αδύνατον. Καμία ισπανική ή ιταλική κυβέρνηση δεν θα το αποδεχόταν.
Όσο για την δεύτερη «λύση», εκείνη της συρρίκνωσης της Ευρωζώνης, αξίζει να σημειωθεί ότι πρόκειται για την πάγια άποψη της Bundesbank, της Κεντρικής Τράπεζας της Γερμανίας – η οποία από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, χωρίς ποτέ να αναθεωρήσει την άποψη αυτή, υποστήριζε «Μικρή» Ευρωζώνη από την οποία θα αποκλείονται οι ελλειμματικές χώρες (μια άποψη που δεν «πέρασε» όταν ο Χέλμουτ εκβίασε την συναίνεση της Bundesbank στο «ευρύ» ευρώ ως αντίτιμο για την επανένωση των Γερμανιών).
Ουσιαστικά, ο κ. Schäuble, δεν μιλούσε στην κα Μέρκελ περί διλήμματος για το πως θα σωθεί η Ευρωζώνη. Το δίλημμα που της έθετε, εν έτει 2012, ήταν Τρίτο Ελληνικό Μνημόνιο για όλη την Περιφέρεια ή διάλυση της Ευρωζώνης και επιστροφή στις προτάσεις της Bundesbank. Αυτό επιβεβαιώνουν τα δύο σημειώματα που έφεραν στο φως τα Wikileaks.
Τι συνέβη τελικά; Ούτε το ένα ούτε το άλλο. Τελικά, έδωσε την τρίτη «λύση» ο κ. Ντράγκι ο οποίος, σε συνεννόηση με την κα Μέρκελ, άνοιξε τους κρουνούς της ΕΚΤ και κατεύνασε την κρίση των αγορών χρέους (ομολόγων) οδηγώντας την κρίση σε «μετάσταση» από τις χρηματαγορές στην πραγματική οικονομία (π.χ. καθίζηση των ιδιωτικών επενδύσεων ακόμα και στην Γερμανία). Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Η χαμένη ελληνική ευκαιρία του 2012
Διαβάζοντας τα σημειώματα αυτά είναι δύσκολο να καταπολεμήσει κανείς το αίσθημα θυμού απέναντι στην απώλεια άλλης μιας ευκαιρίας από την ελληνική κυβέρνηση της εποχής εκείνης. Ακόμα κι ο κ. Schäuble τελούσε υπό πανικό για τα ανεξέλεγκτα αποτελέσματα ενός Grexit – διαβάστε τα σημειώματα και θα δείτε. Εκείνη την στιγμή, η κυβέρνηση των Αθηνών είχε την ευχέρεια να απαιτήσει λυτρωτικές παρεμβάσεις στο 2ο Μνημόνιο – π.χ. αναδιάρθρωση χρέους, χαμηλά πρωτογενή, ξεκαθάρισμα των κόκκινων δανείων με δημουργία bad bank. Αντ’ αυτού, η νέα τότε κυβέρνηση αποφάσισε να μην χρησιμοποιήσει τον πανικό του κ. Schäuble και να ασκηθεί στην τακτική του υποδειγματικού κρατούμενου. Οι ίδιοι πολιτικοί που τότε επέτρεπαν στους κ.κ. Schäuble και Ντράγκι να κάνουν τις κινήσεις που ακύρωναν την διαπραγματευτική ισχή της Ελλάδας είναι οι πολιτικοί που, όταν εμείς αρχίσαμε τον αγώνα της διαπραγμάτευσης με ότι είχε μείνει από τα διαπραγματευτικά χαρτιά της χώρας που εκείνοι χάρισαν στην τρόικα, μας επιτέθηκαν επειδή πηγαίναμε στην διαπραγμάτευση με μικρή διαπραγματευτική δύναμη.
Η ντροπή της Ευρώπης, η αποδυνάμωση της Αμερικής
Στο τέλος των σημειωμάτων που παρουσιάσαν τα Wikileaks διαβάζω ότι ο κ. Schäuble, ο Γάλλος Πρόεδρος και άλλοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι εναπόθεσαν τις ελπίδες τους στην ανάπτυξη των… ΗΠΑ. Αφού οι ίδιοι έκαναν ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν να στείλουν σε ιστορικά χαμηλά τις ευρωπαϊκές επενδύσεις, και να πνίξουν τα οποιαδήποτε σκιρτήσματα ανάπτυξης, γύριζαν το κεφάλι τους προς την Αμερική ελπίζοντας για το από εκεί θαύμα. Παράλληλα, ερχόταν η επιβεβαίωση πως η Ουάσινγκτον δεν ένιωθε αρκετά ισχυρή για να τους επιβάλει αλλαγή πολιτικής. Έτσι αποτυπώνεται η δυστοκία του διεθνούς καπιταλισμού: Μια ανόητη Ευρώπη, μια αδύναμη Αμερική.
Ολόκληρο το απόρρητο έγγραφο στο thepressproject.gr