Γράφει ο Ειρηναίος Μαράκης
Για άλλη μια φορά παρατηρούμε και στο ζήτημα του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλωνίας την ανακύκλωση μιας μηχανιστικής αντίληψης μέσα στην Αριστερά που αναγνωρίζει θέματα ενδοαστικών συγκρούσεων στις περισσότερες περιπτώσεις ενώ παραβλέπει, ίσως και συνειδητά, την θέση που παίρνει η εργαζόμενη πλειοψηφία απέναντι σε αυτά τα ζητήματα, στερώντας ένα χρήσιμο αναλυτικό εργαλείο από όσους επιθυμούν να γνωρίσουν σε βάθος όσα εξελίσσονται το τελευταίο διάστημα στην Ισπανία. Η αναγωγή πως όλα έχουν ένα προκαθορισμένο σκοπό, ο οποίος εκμεταλλεύεται την λαϊκή βούληση χωρίς να της αναγνωρίζει την όποια δυνατότητα αντίδρασης σε όσα αφορούν το μέλλον της και συνειδητοποίησης των καθηκόντων της, πέρα από… συνομωσιολογικός συσκοτίζει και την πραγματικότητα.
Πραξικόπημα
Αυτό όμως τι σημαίνει; Ότι θα αδιαφορήσουμε μπροστά στην ανάπτυξη ενός πραξικοπήματος με διαταγή και πολιτική στήριξη της κυβέρνησης Ραχόι και κατ’ επέκταση του Παλατιού και φυσικά των Βρυξελλών και της ΕΕ επειδή αποτελεί “απλά” μία ενδοαστική σύγκρουση; Γι’ αυτό είναι χρήσιμο πέρα από όλα τα άλλα που βλέπουν το φως της δημοσιότητας να γνωρίζουμε ότι η πολιτική κρίση, τα τελευταία έξι χρόνια, στην Καταλωνία πήρε χαρακτηριστικά αναγέννησης του κινήματος για την ανεξαρτησία. Αλλά, ακόμα κι αυτό, δεν είναι μία μάχη μόνο για την ανεξαρτησία, είναι κάτι πολύ ευρύτερο: μια μάχη που εκφράζει τη συνολικότερη οργή ενάντια στη λιτότητα, τη διαφθορά, την καταστολή και την διακυβέρνηση του Παλατιού, που αναπτύσσεται και σε ολόκληρη την Ισπανία, τουλάχιστον από το 2012 μέχρι σήμερα. Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι μέσα στο φιλο-ανεξαρτησιακό ρεύμα στην Καταλωνία, όσο κι εκτός, έχει αναπτυχθεί μια συνολικότερη αριστερή στροφή. Οι σύμμαχοι του Ποδέμος κέρδισαν τη δημαρχία στην Βαρκελώνη (όσο κι αν η Δήμαρχος της πόλης κρατάει τώρα “ίσες” αποστάσεις σχετικά με το δημοψήφισμα) ενώ και στις ισπανικές εκλογές ήρθαν πρώτοι στην Καταλωνία. Εντός του ανεξαρτησιακού ρεύματος η ίδια στροφή εκφράστηκε με άνοδο του αντικαπιταλιστικού CUP και της Ρεπουμπλικανικής Αριστεράς.
Χτύπημα
Το απαγορευμένο δημοψήφισμα της 1ης Οκτώβρη αποτελεί ένα δυνατό χτύπημα στον Ραχόι, το Παλάτι και όλον τον μηχανισμό που έχει στα χέρια του το ισπανικό κράτος τα τελευταία 40 χρόνια παίρνοντας σκυτάλη από τον Φράνκο. Κανείς βέβαια δεν μπορεί να έχει εμπιστοσύνη σε αυτούς που θα κληθούν, λόγω θέσεως, να διαχειριστούν τα δημόσια ζητήματα μετά την μέρα του δημοψηφίσματος αλλά το βασικότερο συμπέρασμα αυτής της διαδικασίας, που ξεχνούν οι περισσότεροι δημοσιολόγοι δεξιά ή και αριστερά, είναι ότι ήδη εκατομμύρια άνθρωποι έχουν μπει σε κίνηση και βγάζουν συμπεράσματα για το κράτος, τη δημοκρατία που δεν θέλει κάλπες και τα Συντάγματα που αντί για χάρτες δικαιωμάτων γίνονται εργαλεία στα χέρια των πολιτικών, των αστυνομικών και των εισαγγελέων.
Αλληλεγγύη
Πόσο πιο απλά να το θέσει κανείς από το ότι οι Καταλανοί θέλουν και διεκδικούν να αποφασίζουν για το μέλλον τους. Σχετικές έρευνες δείχνουν ότι το 80% του πληθυσμού τάσσεται υπέρ του δημοψηφίσματος. Πρέπει λοιπόν να είναι ξεκάθαρο πως όχι μόνο οι επαναστάτες μαρξιστές αλλά κάθε δημοκράτης και προοδευτικός άνθρωπος πρέπει να υποστηρίξει αυτό το αίτημα.
Κάποιοι στα αριστερά (ή στα “αριστερά”, αν θέλετε) υποστηρίζουν ότι το αίτημα για δημοψήφισμα και για ανεξαρτησία αποτελεί ένα τακτικό ελιγμό που προωθείται και οργανώνεται από τους Καταλανούς βιομηχάνους και τα αντίστοιχα συμφέροντα τους στην περιοχή. Όμως αυτό δεν ισχύει, αντίθετα η καταλανική αστική τάξη αντιτάσσεται σθεναρά στην ανεξαρτησία. Θέλει, κι αυτό δεν είναι παράλογο από την πλευρά της, σταθερότητα, η οποία θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα της κι όχι την δικαιολογημένη αβεβαιότητα που θα προκύψει σε μία οργανική πολιτική και οικονομική διάσπαση με το ισπανικό κράτος και μέσα σ’ έναν κόσμο που ψάχνει να βρει τα βήματα του μέσα σε ένα όλο χειρότερο περιβάλλον καπιταλιστικής κρίσης
Η αλήθεια είναι ότι το κίνημα για την ανεξαρτησία περιλαμβάνει ορισμένους δεξιούς τομείς, αλλά η γενική τάση, όπως σημειώσαμε και παραπάνω, είναι προοδευτική. Μπορούμε να πούμε σε αυτό το σημείο μάλιστα, ότι η αναγνώριση του κινήματος της ανεξαρτησίας στην περιοχή (και των κοινωνικών δικαιωμάτων που αναπτύσσεται και λόγω της αστυνομικής καταστολής) ως ενός προκαθορισμένου γεγονότος το οποίο εξυπηρετεί συγκεκριμένα συμφέροντα, αποτελεί ένα πολύ μεγάλο δώρο στην καταλανική αντίδραση που πρέπει με κάθε τρόπο να αποφευχθεί.
Άλλοι πάλι ισχυρίζονται ότι αντιτίθενται στην ανεξαρτησία κάτω από μια διεθνιστική προοπτική. Αλλά ο πραγματικός διεθνισμός πάντα σήμαινε την υπεράσπιση των μικρών εθνών από την καταστολή από ισχυρότερα κράτη: αυτός ήταν ο τρόπος με τον οποίο ο Λένιν και οι Μπολσεβίκοι το αντιλαμβάνονταν όταν υπερασπίζονται ενεργά το δικαίωμα αυτοδιάθεσης και το δικαίωμα διαχωρισμού από τη Ρωσία. Η αλληλεγγύη των εργαζομένων σε ολόκληρο τον κόσμο δεν μπορεί να οικοδομηθεί με βάση την καταστολή κι αυτό σήμερα στην Καταλωνία δεν είναι μια αφηρημένη υπόθεση.
Ιδιαίτερα μετά τις εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων, με αποκορύφωμα σήμερα, όπου τα κατασταλτικά μέτρα του ισπανικού κράτους κλιμακώνονται με συλλήψεις διαδηλωτών, με την καταστροφή εντύπου προεκλογικού υλικού και με τις φρανκικού τύπου επιδρομές σε γραφεία εφημερίδων, στα υπουργεία της καταλανικής κυβέρνησης και στα εκλογικά κέντρα που υπερασπίζονται εργαζόμενοι ενώ έχουν απειληθεί με κλείσιμο τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί για τη μετάδοση επίσημων πληροφοριών της κυβέρνησης της Καταλωνίας σχετικά με το δημοψήφισμα. Παράλληλα έχουν κλείσει ή μπλοκάρει 140 ιστότοπους για δημοψήφισμα. Ακόμα προσπάθησαν να απαγορεύσουν τις συναντήσεις αλληλεγγύης που οργανώθηκαν σε άλλα μέρη του ισπανικού κράτους, οι οποίες αποτελούν θετικό παράδειγμα μιας πολύ χρήσιμης, αν και μάλλον καθυστερημένης, αλλαγής μέσα στην ισπανική Αριστερά. Έστειλαν ακόμα και περίπου 6.000 παραστρατιωτικές αστυνομικές μονάδες στην Καταλωνία, με βαρύ οπλισμό παρά το γεγονός ότι δεν υπήρξε καμία βία σε καμία από τις διαμαρτυρίες! Πως μπορεί λοιπόν κάποιος να παίρνει αποστάσεις, σαν άλλος Πόντιος Πιλάτος, από αυτά τα ζητήματα, περιορίζοντας τα στο πεδίο των ενδοαστικών συγκρούσεων;
Πλήρης υποστήριξη
Για όλα τα παραπάνω δεν μπορούμε παρά να καταδικάσουμε την καταστολή της ισπανικής κυβέρνησης – η οποία έχει ήδη αμφισβητηθεί από σημαντικές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων – και να στείλουμε, χωρίς ναι μεν αλλά, δικαιολογίες και άλλα ηχηρά παρόμοια, την αλληλεγγύη μας στους ανθρώπους της Καταλωνίας που αντιμετωπίζουν τόσο γενναία την κατάσταση. Να υποστηρίξουμε πλήρως το δικαίωμα της Καταλωνίας να αποφασίσει το μέλλον της στο δημοψήφισμα την 1η Οκτωβρίου. Αυτό πρέπει να προχωρήσει και το αποτέλεσμά του πρέπει να γίνει σεβαστό από όλες τις πλευρές.
Ναι, αυτός ο αγώνας είναι σημαντικός για όλους και όλες μας διεθνώς. Ας το δούμε κι έτσι, αλλά η ήττα του Καταλανικού λαού θα ήταν ένα σημάδι ότι η βίαιη καταστολή μπορεί να λειτουργήσει και να επιβάλλει την θέληση της. Αντίθετα, η νίκη των Καταλανών θα μπορούσε να εμπνεύσει (και εμπνέει ήδη) δημοκρατικούς και κοινωνικούς αγώνες κάθε είδους, σε πολλές διαφορετικές χώρες και πλαίσια. Οι Καταλανοί αξίζουν την αμέριστη υποστήριξή μας. Πρέπει να κινητοποιήσουμε τώρα την ενεργό αλληλεγγύη γύρω από το δημοψήφισμα και τις προσεχείς εβδομάδες και μήνες για να αντιμετωπίσουμε την προβλέψιμη εχθρική αντίδραση του ισπανικού κράτους.
Τίποτα από αυτά δεν θα είναι απλό, πότε δεν ήταν, και μια συνεκτική διεθνιστική αριστερά είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση των πολλών προβλημάτων και αντιθέσεων που θα προκύψουν. Η μαζική κινητοποίηση ως απόκριση στην αδιαλλαξία του ισπανικού κράτους και της κυβέρνησης Ραχόι δημιουργεί μια κατάσταση στην οποία οι εργατικοί και κοινωνικοί αγώνες όσο και η επαναστατική Αριστερά, στην Καταλωνία, στην Ισπανία και παντού, μπορούν να αναπτυχθούν. Αλλά το σημείο εκκίνησης πρέπει να είναι η πλήρης υποστήριξη των δημοκρατικών δικαιωμάτων του λαού της Καταλωνίας.