Ο ανθρωπολόγος Κωνσταντίνος Καλαντζής σπούδασε Ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης και Ανθρωπολογία στο University of Oxford και στο University College London. Από το 2006 έκανε εθνογραφική έρευνα σε ζητήματα εξουσίας και κοινωνικού φαντασιακού στα Σφακιά από τη σκοπιά του οπτικού και του υλικού πολιτισμού θέτωντας ερωτήματα σχετικά με το τι σημαίνει να είσαι Σφακιανός.
Τον γνωρίσαμε το 2018 και μέσω της φωτογραφική έκθεσης «Σφακιανή Οθόνη» που αφορούσε τη ζωή στα Λευκά Όρη, όπως αποτυπώνεται μέσα από τις φωτογραφίες των ανθρώπων που κατοίκουν σήμερα στα Σφακιά.
Μέσα από αυτή τη δουλειά του φανερώθηκαν ψήγματα αυτού που σήμερα αποτελεί το βιβλίο «Tradition in the Frame».
Σε παλιότερη συνέντευξη που είχε δώσει στο popaganda.gr στα πλαίσια της παρουσίασης της έκθεσης «Σφακιανή Οθόνη» θυμάται ότι βρέθηκε στα Σφακιά θέλοντας να καταλάβει εν μέρει πώς άνθρωποι της περιοχής διαπραγματεύονται και βιώνουν την εικόνα της παραδοσιακότητας “και όλων των συνεκδοχών της που έχει η περιοχή στην εθνική και διεθνή ιεραρχία αξιών”:
“Και πρόκειται και κυριολεκτικά για εικόνα, καθώς τα Σφακιά (και η ορεινή Κρήτη ευρύτερα) νοούνται μέσω οπτικών αναπαραστάσεων που αφορούν συχνά σε μαυροντυμένους άντρες σε απόκρημνους τόπους, ενώ παράλληλα αποδίδουν και σημασία στην όψη κάποιου ως παράμετρο κύρους. Εκδοχές αυτών των αναπαραστάσεων της Κρήτης έχουν κυκλοφορήσει ιστορικά σε δεκάδες μέσα, όπως καρτ-ποσταλ, ταξιδιωτικά βιβλία, περιηγητικές αφηγήσεις, και αργότερα διαφημίσεις τροφίμων, τηλεοπτικά σήριαλ, προϊόντα φαγητού, κ.ο.κ».
Όπως διαπίστωνε ο ανθρωπολόγος, οι παραγωγοί των εικόνων αυτών ήταν κατά βάση άνθρωποι αστικής καταγωγής με πρόσβαση σε κάμερες και τη σχετική τεχνογνωσία και αυτό συνιστά ένα είδος ασυμμετρίας σε σχέση με το πως παράγονται εικόνες της υπαίθρου.
Τώρα, μετά από πολυετή έρευνα, κυκλοφόρησε ένα βιβλίο το οποίο επεκτείνεται πάνω στα θέματα που υπήρξαν στον πυρήνα της φωτογραφικής έκθεσης πέρυσι στα Σφακιά.
Χαρακτηριστικός και ο τίτλος του βιβλίου:
“Tradition in the Frame: Photography, Power and Imagination in Sfakia, Crete”, δηλαδή, “Η παράδοση στο κάδρο: Φωτογραφία, Εξουσία και Φαντασία στα Σφακιά της Κρήτης”.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό συνοδευτικό κείμενο:
«Οι Σφακιανοί στο νησί της Κρήτης είναι γνωστοί για την ξεχωριστή ενδυμασία και παρουσία τους, την τραχύτητά τους και την αφοσίωσή τους στην παράδοση.
Ο Κωνσταντίνος Καλαντζής εξερευνά πώς οι Σφακιανοί ζουν με τα βάρος αλλά και την χαρά της ανταπόκρισης στις προσδοκίες ενός ιδιότυπου εξωτισμού που υπάρχει για αυτούς από τους υπόλοιπους Έλληνες αλλά και τους τουρίστες.
Η Σφακιανή παράδοση έχει αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη σημασία για τους Έλληνες σε μία περίοδο που προσπαθούν να επαναφανταστούν τη θέση της Ελλάδας παγκοσμίως μετά από μία περίοδο σκληρής δημοσιονομικής πειθαρχίας, αλλά και για όλους αυτούς τους τουρίστες που αναζητούν στα Σφακιά μία επιστροφής στις ρίζες και μία διαφυγή από ένα μετα-βιομηχανικό Βορρά.
Μεσω μίας λεπτομερούς εθνογραφικής έρευνας – που δίνει ιδιαίτερα βαρύτητα στον ρόλο της φωτογραφίας – το βιβλίο του Κώνσταντίνου Καλαντζή «Tradition in the Frame: Photography, Power and Imagination in Sfakia, Crete» εξερευνά την αμφιθυμία μίας κοινωνίας για την οποία υπάρχει έξωθεν προσδοκία να είναι παραδοσιακή ενώ παράλληλα αγώνιζεται η ίδια να υλοποιήσει τη δικιά της αντίληψη περί παράδοσης.
Από την αναπαράσταση ιστορικών φωτογραφιών στην απρόβλεπτη, συναισθηματικά φορτισμένη χρήση καρτ – ποστάλ, το βιβλίο ξεδιπλώνει το ερώτημα της εξουσίας και της ασυμμετρίας αλλά επίσης αποκαλύπτει άλλες πολιτικές δυνατότητες που έχουν ως πηγή τους την οπτική κουλτούρα, τις εμπειρίες της παράδοσης και το παρελθόν. Ο Καλαντζής εξερευνά το σταυροδρόμι της πολιτισμικής συμπεριφοράς και του κοινωνικού φαντασιακού όπου το πλαίσιο αφορά τόσο την ενδυνάμωση όσο και την υποβολή».
Το βιβλίο «Tradition in the Frame: Photography, Power and Imagination in Sfakia, Crete” κυκλοφόρησε στα αγγλικά στις 8 Σεπτεμβρίου του 2019, μέσω της σειράς βιβλίων “New Anthropologies of Europe” από τις εκδόσεις Indiana University Press.
