Του Στέλιου Κούλογλου
Τώρα που έκλεισε η «εβδομάδα Μέρκελ», δηλαδή οι κάθε είδους αναφορές στο βιβλίο της πρώην Γερμανίδας καγκελαρίου, πρέπει να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους.
Τα απομνημονεύματα της άλλοτε ισχυρότερης γυναίκας στον κόσμο σίγουρα παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Όταν μάλιστα περιέχουν λεπτομέρειες για το χαμόγελο του Αλέξη Τσίπρα ή την αμηχανία του Γιώργου Παπανδρέου, προσφέρονται για ενδιαφέρον πολιτικό κουτσομπολιό. Ποια είναι όμως η αλήθεια, για μία χώρα με μνήμη χρυσόψαρου;
Η Μέρκελ είναι η βασική υπεύθυνη για το αδυσώπητο, τιμωρητικό πρόγραμμα που επιβλήθηκε στην Ελλάδα μετά τη χρεοκοπία της. Στα πιο ζουμερά αποσπάσματα του βιβλίου («Ελευθερία», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο), τα οποία δυστυχώς παραμέρισε η δεσπόζουσα δίψα των πρωινάδικων για κους-κους, η Γερμανίδα πολιτικός αποκαλύπτει την κάθετη άρνηση της σε οποιοδήποτε σχέδιο βοήθειας προς την Ελλάδα, που της προτείνουν οι άλλοι ηγέτες της ΕΕ το 2010, στην αρχή της κρίσης.
Απόσπασμα του βιβλίου για συνάντηση των ηγετών της ΕΕ με θέμα την Ελλάδα. Η Μέρκελ διηγείται :
«– Και σε τι υποτίθεται ότι συνίσταται αυτή η βοήθεια; ρώτησα.
– Η Ελλάδα χρειάζεται χρήματα, απάντησε ο (διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας) Τρισέ.
..Ξεκίνησα με συμφιλιωτικά λόγια: ”Φυσικά και εγώ θα ήθελα να βοηθήσω, είμαστε σε μια κοινή ζώνη, την ευρωζώνη”. Ωστόσο πρόσθεσα: ”σε καμία περίπτωση δεν μπορώ να δώσω χρήματα”…
..Ο Τρισέ γινόταν όλο και πιο επίμονος και επέμενε ότι η Ελλάδα έπρεπε να βοηθηθεί. Διαφορετικά άλλα υπερχρεωμένα κράτη της ευρωζώνης θα βρεθούν επίσης σε κίνδυνο. Ο (Πρόεδρος της Κομισιόν) Μπαρόζο συμφώνησε, ήξερε πολύ καλά την κατάσταση στην πατρίδα του, την Πορτογαλία…
.. ”Δεν μπορώ να δώσω χρήματα γιατί δεν μπορώ να συμμετάσχω στην παραβίαση των συνθηκών. Δεν θα παραβιάσω εν γνώσει μου το νόμο”, είπα χωρίς την παραμικρή ασάφεια. Και την ίδια στιγμή, σκέφτηκα : ”όλοι περιμένουν κάτι από σένα. Γιατί κανείς δεν αναγκάζει την Ελλάδα να κάνει οικονομίες”;».
Αυτές οι «αναγκαστικές οικονομίες» είναι το πρόγραμμα λιτότητας που θα επιβάλλει η τρόικα στον ελληνικό λαό. Η Μέρκελ περιγράφει στο βιβλίο τη συγκρότηση της:
«Στα μάτια μου, ήταν σημαντικό να συμμετέχει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο : οι συνεργάτες του ήταν έμπειροι και θα αξιολογούσαν τις ελληνικές προτάσεις πιο προσεκτικά από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η ανησυχία μου ήταν ότι (οι ευρωπαϊκοί θεσμοί-ΣΣ) θα ήταν πολύ επιεικείς με την Ελλάδα».
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ελληνικό πολιτικό σύστημα, και όχι η Γερμανία, ήταν υπεύθυνο για τη χρεοκοπία της χώρας. Αλλά χωρίς την παραμικρή επιείκεια, τα μνημόνια τιμωρούσαν τον ελληνικό λαό. Υπήρχε πίσω από τη σκληρότητα της Μέρκελ ένας λανθάνων ρατσισμός για τους νότιους της Ευρώπης, όχι μόνο τους Έλληνες. Σε μία ομιλία της το είχε πει ξεκάθαρα:
«Δε γίνεται σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ισπανία και άλλες να βγαίνουν νωρίτερα στη σύνταξη από ότι στη Γερμανία, είναι σημαντικό να καταβάλλουμε όλοι την ίδια προσπάθεια. Δεν μπορούμε να έχουμε ένα νόμισμα και ο ένας να κάνει περισσότερες διακοπές από τον άλλο».
Επρόκειτο για εσκεμμένη παραπληροφόρηση. Δουλεύουμε 38,9 ώρες την εβδομάδα. Περισσότερο από του Γερμανούς. Οι Πορτογάλοι δουλεύουν μέχρι τα 67 τους. Πολύ περισσότερο από τους Γερμανούς.. Οι Ισπανοί δικαιούνται 22 μέρες άδεια το χρόνο. Λιγότερο από τους Γερμανούς.
Στις κατηγορίες οι Πορτογάλοι απάντησαν τότε με ένα βίντεο, που αποκάλυπτε την παγίδα που έκρυβε το ευρώ για τις φτωχές χώρες:
«Έχουμε ένα από τα μεγαλύτερα στοκ αυτοκινήτων στην Ευρώπη. Από αυτά το 41,3% είναι γερμανικής παραγωγής. Μια γερμανική εταιρεία εγκατέστησε στην Πορτογαλία ένα από τα μεγαλύτερα δίκτυα ανεφοδιασμού ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην Ευρώπη. Ξοδέψαμε ένα δις ευρώ για δύο υποβρύχια. Γερμανικά υποβρύχια! ».
Tι χρειαζόταν η Πορτογαλία τα υποβρύχια; Να ψαρεύει μπακαλιάρους; Πίσω από τα μέτρα που ελήφθησαν τότε, κρυβόταν ο αναδυόμενος γερμανικός οικονομικός εθνικισμός. Το Βερολίνο είχε φτιάξει το ευρώ στα δικά του μέτρα, ανάγκαζε τις ασθενέστερες χώρες να αγοράζουν υποβρύχια ή τα ..γνωστά προϊόντα siemens. Και τα χρήματα τα δανείζονταν από τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες.
Δεν θα πρέπει να το ξεχάσουμε και αυτό: το πρώτο μνημόνιο που επιβλήθηκε στην Ελλάδα χρησίμευσε για να ξεφορτωθούν οι ξένες τράπεζες τα ελληνικά ομόλογα. Γι αυτό το Βερολίνο δεν ήθελε να ακούσει κουβέντα για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, ώστε να πληρώσουν και οι γαλλογερμανικές τράπεζες για τη λάθος επένδυση τους στα ελληνικά ομόλογα.
Αφού τα ξεστοκάρισαν, με ευθύνη και της τότε ελληνικής κυβέρνησης, μπήκε μπροστά ο δεύτερος στόχος, το άμεσο κέρδος. Ακριβώς λόγω της παρατεταμένης κρίσης στην ευρωζώνη, η Γερμανία έφτασε να δανείζεται με αρνητικό επιτόκιο. Δανειζόταν και την πλήρωναν κιόλας!
Αλλά το σύνθημα που έριξε τότε το Βερολίνο, «ο σώζων εαυτόν σωθήτω», κάποτε θα γύριζε σε βάρος του. Το πώς έγινε η διαπραγμάτευση του 2015 και τα λάθη που έγιναν από ελληνικής πλευράς, είναι αντικείμενο ενός άλλου άρθρου. Αλλά σε κάθε περίπτωση, η πλήρης παραγνώριση της λαϊκής θέλησης ενός κράτους μέλους όπως εκφράστηκε μετά τις εκλογές τον Ιανουάριο του 2015 και το δημοψήφισμα το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς, άφησε ένα ανεξίτηλο στίγμα στην ευρωπαϊκή δημοκρατία.
Παράλληλα με τις πολιτικές λιτότητας, είναι η εγωιστική πολιτική του Βερολίνου που ενίσχυσε τον εθνικισμό και την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη. Το μεταναστευτικό δεν λειτούργησε παρά ως καταλύτης.
Η Γερμανία παρέμεινε για χρόνια η μεγάλη οικονομική δύναμη αλλά είχε χάσει το «ηθικό πλεονέκτημα», απαραίτητο προσόν για τη διοίκηση μίας ομάδας κρατών, της μικρής οικονομικής αυτοκρατορίας που ονειρευόταν. Με στόχο και να διορθώσει την εικόνα, της ίδιας και της χώρας της, που είχε τόσο φθαρεί από την κακομεταχείριση των Ελλήνων(δέστε το σκίτσο του βρετανικού Independent στο σημερινό άρθρο) η Μέρκελ άνοιξε τις πόρτες της Γερμανίας στους μετανάστες, αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Σήμερα, η γιγαντωμένη ακροδεξιά προκαλεί σεισμούς στο γερμανικό πολιτικό σύστημα. Σε συνδυασμό με άλλες διεθνείς εξελίξεις, η Γερμανία και οι άλλες χώρες της ΕΕ αντιμετωπίζουν μία πολύπλευρη κρίση και χάνουν έδαφος στη διεθνή σκηνή.
Στα απομνημονεύματα της, η Άνγκελα Μέρκελ αποφεύγει τις παραπάνω κακοτοπιές και τα δικά της λάθη. Σε σύγκριση με τις μετριότητες που κυκλοφορούν στην πιάτσα, αναπόφευκτα προκαλεί ένα είδος νοσταλγίας. Την ίδια που θα προκαλούσε πχ ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, σε σύγκριση με τον γιο του. Αλλά αυτό δεν θα δικαιολογούσε ούτε να τον αγιοποιήσουμε ούτε να ξεχάσουμε τι μας έκανε, όπως γίνεται με τη Μέρκελ..
ΥΓ. Το επόμενο Σαββατοκύριακο για να μην ξεχάσουμε την πραγματική πολιτεία της. Δείτε το ντοκιμαντέρ «Η Νονά», ειδικά για τους συνδρομητές του Tvxs.
