Χωρίς να υπάρχει κάποιος μηχανισμός ελέγχου για την διάθεση των όπλων που διατέθηκαν ως βοήθεια, οι φήμες άρχισαν να οργιάζουν ότι τα όπλα δεν πηγαίνουν στο μέτωπο αλλά μεταπωλούνται εκτός της Ουκρανίας.
Όλο και πιο έντονες γίνονται οι φωνές ανησυχίας στη Δύση και κυρίως στις ΗΠΑ, σχετικά με την τύχη των όπλων που παραδόθηκαν στην Ουκρανία για τον πόλεμο με την Ρωσία.
Καθώς σε λίγες μέρες συμπληρώνονται πέντε μήνες από την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, όπλα αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ έχουν παρασχεθεί ως βοήθεια στο Κίεβο για να αντισταθεί στις επιδιώξεις της Μόσχας.
Χωρίς ουσιαστικά να υπάρχει κάποιος μηχανισμός ελέγχου για την διάθεση των όπλων που διατέθηκαν ως βοήθεια στο Κίεβο, οι φήμες άρχισαν να οργιάζουν ότι τα όπλα δεν πηγαίνουν στο μέτωπο αλλά μεταπωλούνται εκτός της Ουκρανίας.
Οι ουκρανικές αρχές αποκαλούσαν τις εικασίες σχετικά με την υποτιθέμενη χειραγώγηση των προμηθειών, συμπεριλαμβανομένης της μεταπώλησης όπλων στον έξω κόσμο, ψεύτικες και «ρωσικές αφηγήσεις». Μια προπαγάνδα της Μόσχας όπως έλεγαν, ώστε να υπάρξει διάρρηξη των σχέσεων του Κιέβου με τους δυτικούς συμμάχους του.
Στο πλαίσιο αυτό το Γραφείο του Προέδρου της Δημοκρατίας της Ουκρανίας ανέλαβε πρωτοβουλία για τη σύσταση προσωρινής ειδικής επιτροπής στην Verkhovna Rada [Βουλή], η οποία θα ασχοληθεί με θέματα που αφορούν τον έλεγχο της χρήσης των όπλων που έχουν παραληφθεί από δυτικούς εταίρους.
Η συζήτηση για την τύχη των δυτικών όπλων που προμηθεύονται οι Ένοπλες Δυνάμεις ξεκίνησε μόλις την περασμένη εβδομάδα, μετά από μια ομιλία της Ρεπουμπλικανής βουλευτού Βικτόρια Σπάρτς, η οποία κατάγεται από την Ουκρανία.
Η Σπάρτς, σε ανοιχτή επιστολή της προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, εξέφρασε τα παράπονά της για τις δραστηριότητες του επικεφαλής της Προεδρικής Διοίκησης στην Ουκρανία, Άντριι Γέρμακ, ο οποίος φέρεται να είναι ύποπτος ότι εργάζεται για τη Μόσχα. Αλλά δεν επρόκειτο μόνο για τον Γέρμακ, όπως διευκρίνισε αργότερα η Σπάρτς, αλλά για το γεγονός ότι οι ΗΠΑ έχουν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την τύχη της στρατιωτικής βοήθειας αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η Ρεπουμπλικανή επιμένει ότι η Ουάσινγκτον δεν έχει τρόπο να ελέγξει τις αποστολές μόλις τα όπλα φτάσουν στην Ουκρανία. Και θα μπορούσαν αυτά να καταλήξουν ακόμη και «στη Συρία και τη Ρωσία». Σύμφωνα με την ίδια, στην ουκρανική ηγεσία προσφέρθηκε ένας μηχανισμός ελέγχου «χωρίς περιττή γραφειοκρατία», αλλά απορρίφθηκε από την Ουκρανική Προεδρία.
Ως απάντηση στην πρωτοβουλία της, η Σπάρτς αντιμετώπισε κατηγορίες από την Ουκρανία – και σε επίσημο επίπεδο – ότι παίζει με το Κρεμλίνο και προσπαθεί να υπονομεύσει τη συμμαχία του Κιέβου με την Ουάσινγκτον, καθώς και ότι διακόπτει περαιτέρω τις παραδόσεις όπλων. Έχει επίσης επικριθεί από συναδέλφους της από το Δημοκρατικό Κόμμα στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Όμως ο Λευκός Οίκος φαίνεται να έχει αντιληφθεί τον κίνδυνο να μπει το θέμα στην εσωτερική αμερικανική ατζέντα. Θεωρητικά, θα ήταν εύκολο για τους Ρεπουμπλικάνους να μετατοπίσουν το ενδιαφέρον από την Ουκρανία στον Μπάιντεν και το κόμμα του, με τέτοιες δηλώσεις. Οι Δημοκρατικοί, λένε, δεν θέλουν να οργανώσουν την κατάλληλη εποπτεία της χρήσης της δυτικής βοήθειας ύψους πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων προς την Ουκρανία.
Για το λόγο αυτό, ο Τζον Κίρμπι, συντονιστής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Μπάιντεν, ανέφερε σε δήλωσή του ότι η αμερικανική κυβέρνηση συμμερίζεται τις ανησυχίες «που εκφράστηκαν από μέλη του Κογκρέσου» σχετικά με την ανάγκη για «κατάλληλη λογοδοσία για τα υλικά που λαμβάνει η Ουκρανία».
Σύμφωνα με τον Κίρμπι, το Κίεβο συμμερίζεται τη θέση για τον έλεγχο της τύχης των προμηθειών και είναι «έτοιμο να συνεργαστεί» με την Ουάσιγκτον για το θέμα αυτό.
Προφανώς, υπάρχουν περισσότερες από δύο πλευρές σε αυτή τη συζήτηση, καθώς ο δυτικός Τύπος γράφει ότι πολλά μη κατονομαζόμενα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ συζητούν με την Ουκρανία για αυστηρότερο έλεγχο των εισερχόμενων όπλων.
Ακόμα νωρίτερα, η ανησυχία για το ενδεχόμενο να φύγουν από την Ευρώπη όπλα του οργανωμένου εγκλήματος που χρησιμοποιήθηκαν στον πόλεμο στην Ουκρανία είχε επίσης εκφραστεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Ευρωπαία επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον δήλωσε σε συνάντηση με τους υπουργούς Εσωτερικών της ΕΕ στην Πράγα ότι η ΕΕ θα δημιουργήσει έναν κόμβο στη Μολδαβία για την πρόληψη της παράνομης διακίνησης όπλων από την Ουκρανία από ομάδες οργανωμένου εγκλήματος στην Ευρώπη.
«Δεν βρίσκονται όλα τα πολυάριθμα όπλα στην Ουκρανία στα σωστά χέρια» δήλωσε η Γιόχανσον.
«Ως εκ τούτου, μαζί με την Ουκρανία και τη γειτονική Μολδαβία, η ΕΕ θέλει να καταπολεμήσει το οργανωμένο έγκλημα», πρόσθεσε.
Είναι αλήθεια ότι ακούγονται και άλλες φωνές από την Ευρώπη. Ο εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας Πέτερ Στάνο δήλωσε ότι «η Ρωσία έχει ξεκινήσει μια εντατική εκστρατεία παραπληροφόρησης κατά της Ουκρανίας, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, ισχυριζόμενη ότι προμηθεύεται «λαθραία όπλα» από συμμάχους. Δεν έχουμε κανέναν λόγο να μην εμπιστευόμαστε την ουκρανική κυβέρνηση, η οποία αγωνίζεται για να υπερασπιστεί τη χώρα της και τον λαό της Ουκρανίας από τη βάναυση επίθεση». Ωστόσο, οι δηλώσεις αυτές δεν απομάκρυναν τις ερωτήσεις που προέρχονταν από άλλες πηγές.
Έχοντας κατά νου όλους αυτούς τους παράγοντες, πιθανότατα, ο Γέρμακ ανακοίνωσε ότι θα ήθελε να προτείνει στην Verkhovna Rada τη σύσταση μιας προσωρινής ειδικής επιτροπής για τη μελέτη «θεμάτων που σχετίζονται με τον έλεγχο της χρήσης των όπλων που λαμβάνονται από τους εταίρους».
Η απόφαση αυτή, σύμφωνα με Ουκρανούς αναλυτές, ενέχει έναν ακόμα κίνδυνο. Η Ουκρανική Προεδρική Διοίκηση να θέλει να μοιραστεί την ευθύνη για την κατάσταση με τα όπλα με όλες τις πολιτικές παρατάξεις στην Εθνοσυνέλευση. Έτσι κανείς δεν θα «ψάχνει» τι συμβαίνει και κανείς δεν θα μιλάει στις ξένες πρεσβείες ή σε υψηλόβαθμους ξένους αξιωματούχους υπό τον φόβο να μην χαρακτηριστούν προδότες. Στην ουσία αυτή η επιτροπή θα λειτουργεί σαν ένα είδος πολιτικού δικτύου ασφαλείας για τον Πρόεδρο Ζελένσκι.
Επιπρόσθετα, καθώς το κυβερνητικό κόμμα «Υπηρέτης του Λαού» έχει την πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση, τα πορίσματα δεν θα έχουν «αξιοπιστία» ενισχύοντας τις αμφιβολίες για το που καταλήγουν τα όπλα, στους Δυτικούς εταίρους του Κιέβου. Αμφιβολίες που θα ενισχύσει και η Ρωσία στην προσπάθεια της να δυσφημίσει τις ουκρανικές αρχές.
Ως εκ τούτου, το κυριότερο για τον Ζελένσκι τώρα είναι να μην αφήσει την αμφισβήτηση της χρήσης της δυτικής βοήθειας να φτάσει στο σημείο να τεθεί το ζήτημα του εξωτερικού ελέγχου. Έτσι η σύσταση μιας κοινοβουλευτικής επιτροπής είναι ένας τρόπος για να καταπνίξει αυτό το δυνητικά επικίνδυνο θέμα εν τη γενέσει του.