Μία ιδιαίτερα συγκινητική βραδιά μας χάρισε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καντάνου «Καντανία», σε εκδήλωση που συνδιοργάνωσε με την Περιφέρεια Κρήτης, την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων και το Δήμο Καντάνου, την Παρασκευή 3 Ιουνίου 2016 το απόγευμα, στο Αμφιθέατρο του Πολιτιστικού Κέντρου της κωμόπολης, στο πλαίσιο του τριημέρου επετειακών εκδηλώσεων, αφιερωμένου στα 75 χρόνια από το Ολοκαύτωμα της Καντάνου.
Παρουσία του Δημάρχου Καντάνου, κ. Αντώνη Περράκη, εκπροσώπων των εκκλησιαστικών αρχών και των τοπικών φορέων, και στελεχών της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, η εκδήλωση ξεκίνησε με την παρουσίαση του βιβλίου του Νεοζηλανδού αξιωματικού W.B. “Sandy” Tomas, με τίτλο «Με τόλμη για την ελευθερία. Μία απ’ τις συναρπαστικότερες αληθινές ιστορίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου» (Εκδόσεις Εν Πλω, 2016), από τον ιστορικό ερευνητή και συγγραφέα, κ. Γιώργο Σπανό, ο οποίος μετέφρασε το έργο στα ελληνικά. Η ιστορία του 98χρονου σήμερα, Σάντυ Τόμας, σε πιο απλή έκδοση στα αγγλικά, έχει πωλήσει πέραν των 500.000 αντιτύπων παγκοσμίως και είναι η πρώτη φορά που, συμπληρωμένη κι εμπλουτισμένη με σημαντικά προσωπικά και ιστορικά στοιχεία για τον ήρωα, εκδίδεται στην Ελλάδα.
Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του βιβλίου, ο κ. Σπανός, χρησιμοποιώντας σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό, αναφέρθηκε στα κεντρικά σημεία της περιπέτειας του Νεοζηλανδού Σάντυ Τόμας – από τη Μάχη της Κρήτης, στον βαρύ τραυματισμό του στον Γαλατά, στις απόπειρες απόδρασής του από τα στρατόπεδα αιχμαλώτων της Κοκκινιάς και της Θεσσαλονίκης, στην πορεία της διαφυγής του στην Χαλκιδική, στην είσοδο και παραμονή του στο Άγιο Όρος, υπό την προστασία των Μοναχών, μέχρι και την τελική μετάβασή του, μέσω Σμύρνης, στην Συρία, όπου και συνάντησε το νεοζηλανδικό τάγμα του.
Eκτός από το γεγονός ότι ο συγγραφέας διέσωσε μία από τις συναρπαστικότερες αληθινές ιστορίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, παραθέτει πληροφορίες και τρανταχτά στοιχεία τα οποία απαντούν, εμμέσως πλην σαφώς, στους ισχυρισμούς διαφόρων σύγχρονων Γερμανών ιστορικών, που αναφέρονται αναθεωρητικά στη Μάχη της Κρήτης.
Καλεσμένος επίσης ως ομιλητής, ο Υποστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Χούπης, ο οποίος, με την προβολή οπτικού υλικού, έφερε στο φως «άλλο ένα άγνωστο ολοκαύτωμα», το «πρώτο στον ηπειρωτικό χώρο της Ελλάδος», όπως υπογράμμισε ο ίδιος, το ολοκαύτωμα των Άνω και Κάτω Κερδυλίων Σερρών. Ο κ. Χούπης έκανε λεπτομερή αναφορά στην τραγωδία του Ολοκαυτώματος των Κερδυλίων, από την 17η Οκτωβρίου 1941, όταν οι Γερμανοί εκτέλεσαν «δύο γενιές πατριωτών μας στα δύο χωριά», 250 άτομα, και έκαψαν «το μεράκι και τον κόπο μιας ολόκληρης ζωής», μέχρι και την Οδύσσεια των γυναικών που αναγκάστηκαν να γίνουν πρόσφυγες, ενώ τα παιδιά που γλίτωσαν από τη σφαγή, να καταλήξουν σε ορφανοτροφεία ή σε οικογένειες εύπορων συγγενών, ώσπου να ξαναδημιουργήσουν τα σπίτια τους στα Νέα Κερδύλια, που χτίστηκαν 10 χρόνια αργότερα, το 1951.
Μετά την περιγραφή της τραγωδίας του Ολοκαυτώματος των Κερδυλίων, το οποίο, όπως ανέφερε ο ομιλητής, αποτέλεσε «την πρώτη, βάσει σχεδίου, αντίδραση των Γερμανικών στρατευμάτων Κατοχής, με σκοπό να σταματήσουν την οργανωμένη Αντίσταση των Ελλήνων κατά των κατακτητών», ο κ. Χούπης υπογράμμισε τη σημασία της διατήρησης της επιστημονικής ιστορικής αλήθειας, αναφερόμενος στην ιστορική μνήμη και τον πολιτισμό ως «το πιο στέρεο όχημα για μια νέα αρχή» αφού περάσει η χώρα τη «δύσκολη ιστορική συγκυρία» της «οικονομικής αλλά κυρίως ηθικής κρίσης».
Η Μνήμη ως φάρος για το αύριο ήταν το κεντρικό μήνυμα των δύο ομιλητών, οι οποίοι, ο καθένας με τον τρόπο του, έδωσαν απάντηση στους αποκαλούμενους από τον κ. Χούπη ως «απάτριδες και πατριδοκάπηλους», που «εκμεταλλεύτηκαν την ανέχεια των Ελλήνων τα τελευταία χρόνια».
Η εκδήλωση έκλεισε με την ερμηνεία πατριωτικών τραγουδιών από την χορωδία της Ιεράς Μητροπόλεως Κισσάμου και Σελίνου, υπό την καθοδήγηση του κ. Γιώργου Χαχλάκη, η οποία καταχειροκροτήθηκε από όλους τους παραβρισκόμενους. Στο τέλος της εκδήλωσης, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καντάνου έδωσε αναμνηστικά – τιμητικά βραβεία και δώρα σε όλους τους συντελεστές που ήταν αρωγοί των εκδηλώσεών τους.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι στους χώρους του Πολιτιστικού Κέντρου φιλοξενήθηκε η έκθεση αφισών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου από όλο τον κόσμο, επιμέλεια του ηθοποιού και συλλέκτη, κ. Λευτέρη Λαμπράκη.