«Αναλαμβάνω την πολιτική ευθύνη και σας καλώ να την αναλάβετε κι εσείς» είπε ο πρωθυπουργός ενώπιον των υπουργών του κατά τη συνεδρίαση του υπουργικού Συμβουλίου στο Μαξίμου, σε άλλη μια προσπάθεια για damage control, δηλαδή να κατευναστεί η οργή για την τραγωδία και να μετριάσει τις εντυπώσεις από τη χθεσινοβραδινή έκτακτη συνέντευξη Τύπου, που μάλλον έκανε τα πράγματα χειρότερα καθώς εξέπεμψε το μήνυμα «τα κάναμε όλα καλά, αλλά ήταν η κακιά ή ώρα».
Ωστόσο η ανάληψη πολιτικής ευθύνης, έγινε σαφές λίγο παρακάτω, ότι στην παρούσα φάση έχει περισσότερο συμβολικό χαρακτήρα, και δε συνοδεύεται από παραιτήσεις και αποπομπές. Αντιθέτως, ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε την πρακτική αυτή, την οποία απέδωσε σε αντιλήψεις του παρελθόντος, ως «απόδραση από τις ευθύνες» και «κυνήγι μαγισσών και αποδιοπομπαίων τράγων».
Στο μεταξύ, αφού εξαίρεσε τους υπηρεσιακούς παράγοντες από το κομμάτι των ευθυνών και εξήρε το έργο τους- πυροσβέστες, λιμενικούς, αστυνομικούς, στρατιωτικούς και τις ηγεσίες τους, αναφορικά με το κομμάτι των πολιτικών ευθυνών παρέπεμψε τις αποφάσεις σε μεταγενέστερο χρόνο . Έκανε λόγο για ψύχραιμη αποτίμηση και «πιθανή» απόδοση ευθυνών αφότου αντιμετωπιστεί και η τελευταία εστία κινδύνου.
Με άλλα λόγια στόχος ήταν να κερδηθεί πολιτικός χρόνος μέχρι η κυβέρνηση να αποφασίσει πώς ακριβώς θα διαχειριστεί το πολιτικό σκέλος της κρίσης αυτής με την ελπίδα να διασωθεί το λεγόμενο «ηθικό πλεονέκτημα».
Ευελιξία
Ο πρωθυπουργός επιχείρησε να αντισταθμίσει την απουσία άμεσων ενεργειών για την ανάληψη πολιτικής ευθύνης (που στην παραδοσιακή πολιτική πρακτική είθισται να σημαίνει παραιτήσεις, ανασχηματισμό κλπ):
–Ανοίγοντας την ομιλία του με συναισθηματικές αναφορές που στόχο είχαν να υπογραμμίσουν το ανθρώπινο πρόσωπο μιας κυβέρνησης που συμμερίζεται τον ανθρώπινο πόνο και δεν την ενδιαφέρει απλώς η εξουσία και η καρέκλα.
–Δείχνοντας ότι ο ίδιος προσωπικά ο πρωθυπουργός κατατρύχεται από την αγωνία μήπως η κυβέρνηση ενέργησε λανθασμένα ή μήπως όλο το προηγούμενο διάστημα ολιγώρησε ρίχνοντας το βάρος στο να κλείσει άλλες πληγές της μνημονιακής περιόδου: δεν αποφεύγω είπε τη σκέψη «μήπως από κάποιο ένστικτο αυτοσυντήρησης, διαπράττουμε κι εμείς το ίδιο λάθος, που τόσες φορές έχουμε δει να διαπράττουν άλλοι. Να υπερβάλλουμε σε δικαιολογίες για να μειώσουμε τις ευθύνες».
–Χαλαρώνοντας ελαφρώς την κομματική γραμμή σύμφωνα με την οποία για την τραγωδία φταίνε οι πολεοδομικές και οικοδομικές αυθαιρεσίες των προηγούμενων ετών μαζί και οι «αυθαιρετούχοι» ιδιοκτήτες ασχέτως του αν συγκαταλέγονται στα θύματα. Επέρριψε μεν τις ευθύνες στο ότι «ολόκληροι οικισμοί χτίστηκαν αυθαίρετα πάνω σε ρέματα και παραλίες» στο πελατειακό κράτος του παρελθόντος ωστόσο πρόσθεσε, αυτό το κράτος «σήμερα το διοικούμε εμείς». «Και όσο κι αν είναι σωστό ότι δεν μπορούσαμε σε τρία χρόνια να λύσουμε τεράστια προβλήματα δεκαετιών, πρέπει να προβληματιστούμε αν κάναμε ότι πρέπει για να το αλλάξουμε». «Έχουμε την ευθύνη, όσο οι στρεβλώσεις αυτές παραμένουν, όσο τα αυθαίρετα δεν γκρεμίζονται, όσο τα ρέματα δεν ξεμπαζώνονται» τόνισε.
Αυτοκριτική με … εθνικό οικιστικό σχέδιο
Από εκεί και πέρα ως έμπρακτη έκφραση αυτοκριτικής κατέδειξε:
• Την κατάρτιση «ενός εθνικού σχεδίου, που θα αντιμετωπίζει τις οικιστικές στρεβλώσεις δεκαετιών». «Αν χρειαστεί να ‘’σπάσουμε αβγά’’, να δουλέψουν μπουλντόζες, να υπάρξει σύγκρουση, ας γίνει» είπε.
• Τον ανασχεδιασμό του μηχανισμού πολιτικής προστασίας που θα πρέπει να ενσωματώνει τη νέα εμπειρία γύρω από τις νέες ανάγκες και τους νέους κινδύνους (υπονόησε την κλιματική αλλαγή). «Να εγγυηθούμε, έτσι το απλό, και αυτονόητο για κάθε πολιτισμένη κοινωνία: Ότι δεν θα υπάρξουν άλλες τραγωδίες» κατέληξε προσπαθώντας σαφώς ανατρέψει τα μηνύματα της χθεσινής νύχτας από τη συνέντευξη Τύπου, ότι σε ακραίες καιρικές συνθήκες άνθρωποι θα καίγονται και θα πνίγονται και δεν υπάρχει καμία ασφάλεια
Και σενάρια περί «σκοτεινών κέντρων»
Πάντως, ο πρωθυπουργός, παραπέμποντας ουσιαστικά στην κυβέρνηση Καραμανλή το 2007, θέλησε να διαφοροποιηθεί από λογικές «να κρυφτούμε πίσω από θεωρίες συνωμοσίας». Εντούτοις αμέσως μετά ανήγαγε των θέμα των ενδείξεων περί εμπρησμών σε θέμα εθνικής ασφάλειας καθώς δεν αναφέρθηκε σε καταπατητές και οικοπεδοφάγους, αλλά σε δράστες που όπως είπε δεν ξέρουμε «αν στόχο έχουν να πλήξουν την κοινωνική συνοχή και το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών». Συνδυάζοντας το γεγονός της εξόδου από τα μνημόνια ο πρωθυπουργός έθεσε θέμα ασφάλειας και μίλησε για σκοτεινά κέντρα που πιθανώς επιχειρούν να αποτρέψουν την κυβέρνηση από την πορεία της.
Όπως είπε χαρακτηριστικά «η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή» και «ανακτά μετά από οκτώ ολόκληρα χρόνια την κυριαρχία της, και διεκδικεί με αξιώσεις τον ηγετικό της ρόλο σε μια ευαίσθητη περιοχή». Στις συνθήκες αυτές, συνέχισε, « το θέμα της ασφάλειας αποκτά πρωταρχική σημασία». Και κατέληξε: «έχουμε, συνεπώς, ιστορική ευθύνη, να μην επιτρέψουμε σε κανέναν, σε όποιο σκοτεινό κέντρο και αν αναφέρεται, να ανακόψει την πορεία μας, και να μας απομακρύνει από το στόχο μας».