Το επάγγελμα του ψυχολόγου είναι ένα από τα ελάχιστα που αντέχει στην οικονομική κρίση, καθώς πληθαίνουν κάθε χρόνο οι άνθρωποι που απευθύνονται σε ειδικούς επιστήμονες για να ζητήσουν ψυχολογική υποστήριξη. Η ζήτηση των υποψηφίων για τα τέσσερα πανεπιστημιακά τμήματα είναι τεράστια και οι βάσεις εισαγωγής παραμένουν στα ύψη, με αποτέλεσμα να εισάγονται μόνο αριστούχοι.
Στις περσινές Πανελλαδικές Εξετάσεις ο συνολικός αριθμός των πρώτων προτιμήσεων για όλες τις κατηγορίες υποψηφίων έφτασε τις 4.320, όταν οι προσφερόμενες θέσεις δεν ξεπέρασαν τις 587 (ποσοστό εισαγωγής μόλις στο 13,5%).
Η ζήτηση των υποψηφίων για τα τέσσερα πανεπιστημιακά τμήματα Ψυχολογίας είναι τεράστια και οι βάσεις εισαγωγής παραμένουν στα ύψη, με αποτέλεσμα να εισάγονται μόνο αριστούχοι
Αναφορικά με την πολυπληθέστερη κατηγορία υποψηφίων (90%), οι πρώτες προτιμήσεις ανήλθαν σε 2.971 και οι θέσεις ήταν 490.
Ρεκόρ πρώτων προτιμήσεων σημειώθηκε πέρυσι στο τμήμα Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, καθώς το δήλωσαν στην κορυφή του μηχανογραφικού 1.123 υποψήφιοι, εκ των οποίων κατάφεραν να εισαχθούν μόλις οι 135, όσες δηλαδή ήταν οι προσφερόμενες θέσεις. Αναφορικά με τη βάση εισαγωγής, διαμορφώθηκε στα 17.781 μόρια. Στο τμήμα Ψυχολογίας Παντείου η βάση ήταν λίγο χαμηλότερη (17.739 μόρια), ενώ οι πρώτες προτιμήσεις «άγγιξαν» τις 1.000 (ποσοστό επιτυχίας μόλις 11,70%).
Ανταγωνισμός
Μεγάλος ήταν ο ανταγωνισμός και στο τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, με τις πρώτες προτιμήσεις να φτάνουν τις 585, η βάση εισαγωγής διαμορφώθηκε στα 17.794 μόρια, ενώ το ποσοστό επιτυχίας έφτασε το 19,10%.
Το πιο εύκολο έργο είχαν όσοι υποψήφιοι είχαν επιλέξει ως πρώτη προτίμηση τη σχολή Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, καθώς κατάφερε να εισαχθεί σχεδόν 1 στους 2.
Η Ψυχολογία είναι ο επιστημονικός κλάδος που ασχολείται με τη μελέτη των ψυχικών φαινομένων και λειτουργιών του ανθρώπου ή αλλιώς με την έρευνα της συμπεριφοράς του ανθρώπου. Η Ψυχολογία αποτελεί διαφορετική επιστήμη από την Ιατρική (ή την ειδικότητά της Ψυχιατρικής) ή τη Φιλοσοφία, και οι σπουδές για να γίνει κανείς ψυχολόγος πραγματοποιούνται σε ειδικευμένα πανεπιστημιακά τμήματα.
Ο ψυχολόγος στην άσκηση του επαγγέλματός του ερευνά και αξιολογεί την προσωπικότητα και τη συμπεριφορά του ανθρώπου και εργάζεται με τις καθιερωμένες αρχές και μεθόδους της επιστήμης της Ψυχολογίας για την αξιοποίηση και τη βελτίωσή τους.
Ο ψυχολόγος στην άσκηση του επαγγέλματός του μελετά τη συμπεριφορά του ανθρώπου και τις ψυχικές-νοητικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού και ερευνά ή συνιστά θεραπεία για ψυχολογικά προβλήματα στην περιοχή της Υγείας, της Παιδείας και της Παραγωγής.
Ο ψυχολόγος δεν είναι ιατρός ή ψυχίατρος, δεν χορηγεί φάρμακα, αλλά προσπαθεί, με βάση την επιστημονική γνώση που διαθέτει και τη σχετική του εκπαίδευση, να αξιολογήσει τη συμπεριφορά του πελάτη του και να τον βοηθήσει να εντοπίσει και να επιλύσει τα προβλήματά του.
Πού μπορούν να βρουν δουλειά οι απόφοιτοι
Τα τμήματα Ψυχολογίας αποσκοπούν στην άρτια θεωρητική κατάρτιση των φοιτητών στους εξής βασικούς κλάδους της ψυχολογικής επιστήμης: Ψυχοφυσιολογία, Νευροψυχολογία, Πειραματική, Γνωστική, Κοινωνική, Εξελικτική και Κλινική Ψυχολογία. Παράλληλα, δίνουν τη δυνατότητα στους υποψήφιους ψυχολόγους να καταγράψουν, να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν την ανθρώπινη συμπεριφορά μέσω της εξοικείωσης και της άσκησης στους βασικούς κανόνες και μεθόδους της επιστημονικής έρευνας. Βασικός στόχος είναι εξάλλου η περαιτέρω ανάπτυξη της επιστήμης της Ψυχολογίας στο πλαίσιο των επιστημών του ανθρώπου και της κοινωνίας. Οι απόφοιτοι των τμημάτων Ψυχολογίας μπορούν να κάνουν μεταπτυχιακές σπουδές και σε αντικείμενα όπως: Διαφήμιση, Δημόσιες Σχέσεις, Συμβουλευτική και Επαγγελματικός Προσανατολισμός, Κοινωνιολογία, Διοίκηση Ανθρώπινων Πόρων κ.ά.
Οι πτυχιούχοι μπορούν να εργαστούν σε νοσοκομεία, ψυχιατρικά τμήματα, ερευνητικά κέντρα, ψυχιατρικές κλινικές, κέντρα αποκατάστασης αναπήρων, θεραπευτικές κοινότητες, σχολεία, στον στρατό, σε σωφρονιστικά καταστήματα, συγκοινωνίες, οικοτροφεία, βιομηχανικές επιχειρήσεις (εργασιακοί ψυχολόγοι). Ακόμα, στη Διαφήμιση και το Marketing, αποκτώντας ενδεχομένως μεταπτυχιακή ειδίκευση στα αντικείμενα αυτά. Ως ελεύθεροι επαγγελματίες σε δικό τους γραφείο, συμβουλευτικό κέντρο κ.ά. Στο Δημόσιο, σε ψυχιατρικά τμήματα, στην πρόνοια, στην εκπαίδευση, στον αθλητισμό, στις συγκοινωνίες, στον στρατό, στην αστυνομία, γενικά σε κάθε τομέα ή δραστηριότητα της ανθρώπινης ζωής. Ο κυριότερος χώρος απορρόφησης των ψυχολόγων μέχρι τώρα ήταν ο χώρος της Υγείας, αλλά τώρα φαίνεται ότι τα πράγματα αλλάζουν καθώς ο χώρος αυτός αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα και άρα δεν υπάρχει μεγάλη δυνατότητα απασχόλησης για τους νέους ψυχολόγους. Για τους λόγους αυτούς οι περισσότεροι πτυχιούχοι προτιμούν να ανοίγουν δικά τους γραφεία ή να συνεταιρίζονται με συναδέλφους τους ίδιας ή παρεμφερούς ειδικότητας.
Πανεπιστήμιο Κρήτης – Σπουδές με κύρος και προοπτικές
Το Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών είναι οργανωμένο κατά τέτοιον τρόπο ώστε ο απόφοιτος του Τμήματος Ψυχολογίας να αποκτά γενική εκπαίδευση στα βασικά γνωστικά αντικείμενα της Ψυχολογίας (μέσω υποχρεωτικών μαθημάτων), αλλά συγχρόνως και μια στοιχειώδη εμβάθυνση σε γνωστικά αντικείμενα της ιδιαίτερης προτίμησής του (μέσω επιλεγομένων μαθημάτων, σεμιναρίων, εργαστηρίων και διπλωματικής εργασίας). Ετσι, εκπαιδεύεται ως ψυχολόγος, ο οποίος έχει τις απαιτούμενες βάσεις για α) περαιτέρω εξειδίκευση στους διάφορους εφαρμοσμένους κλάδους της Ψυχολογίας και β) μεταπτυχιακές σπουδές στα διάφορα γνωστικά αντικείμενα της Ψυχολογίας αλλά και άλλων συναφών κλάδων (όπως οι Νευροεπιστήμες, η Κοινωνιολογία κ.λπ.).
Μεταπτυχιακά
Για την πληρέστερη κατάρτισή τους οι φοιτητές του Τμήματος Ψυχολογίας πραγματοποιούν πρακτικές ασκήσεις σε διάφορους φορείς (π.χ. νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, σχολεία κ.λπ.). Επίσης, το τμήμα συνεργάζεται με άλλα αντίστοιχα τμήματα του εξωτερικού, δίδοντας τη δυνατότητα σε όσους το επιθυμούν στο πλαίσιο προγραμμάτων ανταλλαγής φοιτητών και διδακτικού προσωπικού (π.χ. προγράμματα Εrasmus, Leonardo da Vinci) να πραγματοποιήσουν μέρος των σπουδών τους στο εξωτερικό.
Στο τμήμα λειτουργεί ακόμη και ένα Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών με δύο κατευθύνσεις:
1) Τη Σχολική Ψυχολογία και 2) την Ψυχολογία της Υγείας. Οι διδάσκοντες του τμήματος, το τεχνικό προσωπικό, καθώς και η Γραμματεία του τμήματος είναι στη διάθεση των φοιτητών για κάθε θέμα που σχετίζεται με τις σπουδές και τη ζωή τους στο Ρέθυμνο.
Η στελέχωση του τμήματος με υψηλού επιπέδου επιστημονικό προσωπικό και η βελτίωση των υποδομών του τα τελευταία χρόνια (σε επίπεδο εργαστηριακού εξοπλισμού), παρά τις αρνητικές οικονομικοκοινωνικές συνθήκες, του επιτρέπουν να συνεχίζει μια δυναμική πορεία ανάπτυξης, έχοντας ως πρώτες προτεραιότητες την παροχή προπτυχιακής και μεταπτυχιακής εκπαίδευσης υψηλού επιπέδου και την παραγωγή ποιοτικού και καινοτόμου ερευνητικού έργου.
Παράλληλα καταβάλλεται προσπάθεια μεγαλύτερης εμπλοκής των φοιτητών του Τμήματος Ψυχολογίας σε ερευνητικές δραστηριότητες, ενώ τους παρέχεται η δυνατότητα να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις που πραγματοποιούνται στο πεδίο της επιστήμης μέσω της παρακολούθησης συνεδρίων, ημερίδων και συμποσίων.
Ο απόφοιτος του τμήματος, έχοντας αποκτήσει υψηλού επιπέδου γνώσεις και πρακτικές δεξιότητες, μπορεί να εργαστεί τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Οσον αφορά τον δημόσιο τομέα, ο ψυχολόγος μπορεί να εργαστεί, έπειτα από σχετική προκήρυξη, σε γενικά και ψυχιατρικά νοσοκομεία, σε θεραπευτήρια ψυχικών παθήσεων, σε κέντρα ψυχικής υγείας, σε ιδρύματα κοινωνικής πρόνοιας, σε φυλακές, σε ΚΑΠΗ και γεροντολογικά κέντρα, σε συμβουλευτικούς σταθμούς κ.α.
Επίσης, εργασία μπορεί να βρει στον ΟΑΕΔ, σε κέντρα απεξάρτησης χρηστών, αλλά και σε ερευνητικά κέντρα/ινστιτούτα και ακαδημαϊκά ιδρύματα. Οσον αφορά τον ιδιωτικό τομέα, ο ψυχολόγος μπορεί να εργαστεί σε μεγάλες επιχειρήσεις που χρειάζονται ψυχολόγους εργασίας για την επίλυση προβλημάτων σχετικών με τις εργασιακές σχέσεις κ.ά.
Σπουδές επιπέδου και στο εξωτερικό
Χιλιάδες πανεπιστήμια στις περισσότερες χώρες του κόσμου προσφέρουν σπουδές Ψυχολογίας. Ωστόσο, θα πρέπει πριν από κάθε σχετική ενέργεια ο ενδιαφερόμενος να απευθυνθεί στο ΔΟΑΤΑΠ (πρώην ΔΙΚΑΤΣΑ). Από εκεί θα πρέπει να ζητήσει κατάλογο Ομοταγών Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της Αλλοδαπής και επιπλέον να ζητήσει να τον πληροφορήσουν εγγράφως για το περιεχόμενο του προγράμματος των διαφόρων τμημάτων Ψυχολογίας όπου ενδιαφέρεται να σπουδάσει και ποια είναι η αντιστοιχία τους με τα προγράμματα των τμημάτων Ψυχολογίας των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της χώρας.
Με τη διαδικασία αυτή μπορεί να είναι σίγουρος/-η για τη μελλοντική αναγνώριση των σπουδών του/της στην Ελλάδα και για την ποιότητα του προγράμματος σπουδών ψυχολογίας του πανεπιστημίου του εξωτερικού στο οποίο σκοπεύει να φοιτήσει.
Αριστοτέλειο – Η ιστορία και η καθιέρωση του τμήματος
Κατά το ακαδημαϊκό έτος 1964-65 λειτούργησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το Τμήμα Φιλοσοφίας μαζί με τα τότε Τμήματα Κλασικών Σπουδών, Αρχαιολογίας και Μέσων και Νεότερων Ελληνικών Σπουδών. Το τμήμα εκείνο ήταν το πρώτο Τμήμα Φιλοσοφίας που λειτούργησε ως τμήμα χωριστό στη Φιλοσοφική Σχολή από την ίδρυσή της.
Δημιουργήθηκε ύστερα από προσπάθειες του αείμνηστου Βασίλη Τατάκη, καθηγητή της Συστηματικής Φιλοσοφίας. Στο τμήμα εκείνο διδάχτηκε η Ψυχολογία ως επιστήμη ανεξάρτητη από τη Φιλοσοφία, παρά τις αντιρρήσεις των φιλοσόφων της εποχής, με εξαίρεση τον Βασίλη Τατάκη. Τα τέσσερα τμήματα της Φιλοσοφικής Σχολής λειτούργησαν έως και το ακαδημαϊκό έτος 1971-72. Η Ψυχολογία από απλό διδασκόμενο μάθημα στο Τμήμα Φιλοσοφίας εδραιώθηκε στο νέο για την εποχή πρόγραμμα σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής ως τμήμα μαζί με την Παιδαγωγική.
Ετσι, από το ακαδημαϊκό έτος 1972-73 έως και το ακαδημαϊκό έτος 1981-82 λειτούργησε Τμήμα Ψυχολογίας και Παιδαγωγικής μαζί με τα Τμήματα Κλασικών Σπουδών, Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών, Ιστορικών Σπουδών, Αρχαιολογίας και Τέχνης, Φιλοσοφικών Σπουδών, Γλωσσολογίας. Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι και το τμήμα πήρε τη σημερινή του μορφή το 1994.