ΜΥΛΩΝΟΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΘΙΟΣ
Η προτομή του μεγάλου άνδρα του Αποκόρωνα, βρίσκεται στην βόρια και ανατολική γωνία της πλατείας Εξηνταέξι. Ο ξέμακρος οραματισμός και η έντονη επιθυμία για λεφτεριά – που δίκαια για τον οπλαρχηγό – αποπνέει η προτομή, σκοντάφτουν και κρύβονται πίσω από πινακίδες και κάθε λογής οπτικά εμπόδια. Το χειρότερο όμως είναι τα καλώδια που περιβάλλουν την προτομή και αιωρούνται εν ήδη κρεμάλας γύρω και πάνω απ’ αυτή. Και όλα αυτά είναι ορατά σε κάθε επισκέπτη, μιας και βρίσκονται στο σπουδαιότερο σημείο της πόλης, που αποτελεί και την σημαντικότερη πύλη εισόδου στο Ενετικό λιμάνι . Η άθλια αυτή εικόνα αποτυπώνεται στις κάμερες χιλιάδων επισκεπτών, δυσφημώντας στα πέρατα του κόσμου το πολιτιστικό και πολιτισμικό μας είναι.
Ποιος είναι όμως ο καπετά Μαθιός;
Ο Καπ. Μαθιός κατάγεται από οικογένεια αγωνιστών του Αποκόρωνα. Γεννήθηκε το 1828 στον Κεφαλά και ήταν γιος του οπλαρχηγού Σταμάτη. Διέθετε ένα ατίθασο χαρακτήρα, που χαρακτήριζε την νιότη του, δίδοντας έτσι πολλές αφορμές στους Τούρκους της περιοχής να τον αναζητούν με σκοπό την εξόντωση του. Εξ αιτίας του γεγονότος αυτού εκπατρίστηκε στην Αθήνα, αλλά και εκεί η επαναστατική του ορμή τον οδήγησε το 1854 στην Επανάσταση της Θεσσαλίας επικεφαλής Κρητών εθελοντών. Ο σοβαρός όμως τραυματισμός του τον ανάγκασε να εγκαταλείψει αυτόν τον αγώνα. Στην επανάσταση του 1858 έλαβε μέρος ως οπλαρχηγός στην ιδιαίτερή του επαρχία. Ο μεγάλος σηκωμός του Εξηνταέξι, δεν μπορούσε να βρει το καπετά Μαθιό ανενεργό. Πήρε ενεργό μέρος και βοήθησε τις επαναστατημένες περιοχές του τόπου του πολεμώντας μαζί με τον υπερήλικα πατέρα του Σταμάτη. Έλαβε μέρος σε πολλές μάχες και επιχειρήσεις των δυτικών επαρχιών του νησιού με ιδιαίτερη επιτυχία στην μάχη της περιοχής Αλιγάνου της Μαλάξας. Μετά την αποτυχία της επανάστασης του Εξηνταέξι, κατέφυγε στην Αθήνα μαζί με τους άλλους οπλαρχηγούς, για να κατέβει πάλι στην επανάσταση του 1878. Μάλιστα σε μάχη στο Τζιβαρά κατατρόπωσε τους αντιπάλους και τους καταδίωξε μέχρι το κόλπο της Σούδας, υπό τις επευφημίες των πληρωμάτων των ξένων καραβιών που είχαν ελλιμενιστεί εκεί. Μετά το τέλος της επανάστασης αυτής, κατέφυγε πάλι στην Αθήνα, για να κατέβει ξανά στην επανάσταση του 1896 -7 ως αρχηγός του Αποκόρωνα. Στην απελευθερωτική αυτή επανάσταση έλαβε μέρος σε όλες τις μάχες των Χανιών και διακρίθηκε το 1897 στην πολιορκία της Καντάνου. Τιμήθηκε με τον «Σταυρό του Σωτήρος». Πέθανε το 1901 και κηδεύτηκε με τιμή στρατηγού «εν ενεργεία».
Υ.Γ. Στον Δήμαρχο πήγε παραπονούμενος για την απαράδεκτη κατάσταση της προτομής, επιφανής και αξιοπρεπής απόγονος της οικογένειας, δεν έγινε όμως δεκτός. Να σημειωθεί ότι ο Δήμαρχος το θέμα το γνωρίζει πολύ καλά, γιατί επί σειρά ετών – ως βουλευτής – έπινε τσάι στο απέναντι από την προτομή καφέ, εκτός και αν στους βουλευτικούς «οραματισμούς» του, υπήρχαν «κενά σκοτοδίνης» και δεν έβλεπε.
Ευτ. Κορκιδης