Άρθρο του Στρατή Παπαμανουσάκη
Αφιερωμένο στη μνήμη
του Δημήτρη Γρηγορόπουλου
[Από το Σάββατο του Λαζάρου, προαγγελία της Ανάστασης, ο Δημήτρης Πλακουρίτης, ανήσυχος πνευματικός ταξιδευτής, μαχητικός δημοσιολόγος, εκλεκτός δημοσιογράφος, συγγραφέας και ασκητικός θεολόγος, δεν βρίσκεται ανάμεσα μας. Το σώμα του ανήκει στη γή του Ακρωτηρίου, που αγάπησε, η ψυχή του στον ουρανό, που λάτρεψε, αλλά το πνεύμα του παραμένει μεταξύ των φίλων του, σε ενα συνεχιζόμενο διάλογο για τον κόσμο, τον Θεό και τον άνθρωπο.]
Στη χώρα του τραγικού η τραγωδία είναι μια διαρκής κατάσταση, διακοπτόμενη συχνά από κωμικές παρεκβάσεις. Δεν πρόκειται για μια εναλλαγή του απολλώνιου και του διονυσιακού πνεύματος, ούτε καν για τη διαδοχή πολέμου και ειρήνης, όπως θα μπορούσε να υποθέσει κανείς στην εποχή του μοντερνισμού. Πιθανόν να μη το έχομε αντιληφθεί επαρκώς, αλλά ο εικοστός πρώτος αιώνας δεν ενδιαφέρεται για τον λόγο και τον αντίλογο, για το είναι και το δέον, για τον άνθρωπο και τον Θεό. Εκείνο που προέχει είναι το ιδιότυπο παράλογο, που καταφέρνει να αυτογελοιοποιείται, αλλά που σκοπεύει στην κοινωνία της αγέλης, στον μαζάνθρωπο και στην κατάργηση των διακρίσεων ταυτότητας, ιδεών και πρακτικών. Χωρίς αρχές, πνεύμα και ήθος η κατάρρευση του πολιτισμού είναι πάντοτε προδιαγεγρμμένη, όπως διδάσκει -αν μπορεί βέβαια να διδάξει- η ιστορία.
Σήμερα το αιώνιο Ανατολικό Ζήτημα επανεμφανίζεται με μια τραγικότητα ανάλογη των σημαντικών στιγμών της ιστορίας και όμως στην Ελλάδα των “Μνημονίων” κανείς δεν το αντιμετωπίζει με την πρέπουσα σοβαρότητα. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση ασχολούνται με την καθημερινή ανάγνωση της “Πολακιάδας” ή της “Βεμπεριάνας”, ο τύπος και η τηλεόραση διανθίζουν τις διαφημήσεις τους με τα σχετικά σχόλια και ο λαός παραμένει θεατής στο περιθώριο.
Χωρίς περίσκεψη και χωρίς αιδώ, η Μεταπολίτευση εξαντλήθηκε στα σκάνδαλα και στο χρέος, το πρώτο, το δεύτερο και το τρίτο “Μνημόνιο”, το ένα χειρότερο του άλλου, άφισαν τη χώρα στα ερείπια και η μεταμνημονιακή περίοδος, χωρίς νεολαία, χωρίς οικονομία, χωρίς προοπτική, βαδίζει αμέριμνη προς το γνωστό άγνωστο. Mια διαχωριστική γραμμή από τη Βαλτική μέχρι την Ερυθρά Θάλασσα χωρίζει πλέον τον δυτικό κόσμο από τη Ρωσσία,το Ιράν και την Κίνα, τους τρείς σύγχρονους εκπροσώπους του “κακού”, που απειλούν τα συμφέροντα Ευρώπης και Αμερικής.
Κατά διαστήματα, η Ουκρανία, η Τουρκία, η Συρία, η Παλαιστίνη, η Αίγυπτος, η Λιβύη, εμφανίζονται ως σημεία αιχμής σε μια πολύπλοκη γαιοπολιτική σκακιέρα στρατηγικών συμφερόντων και ανταγωνισμών, ενεργειακών αποθεμάτων και επικοινωνιών, ιδεολογικών και θρησκευτικών συγκρούσεων.
Οι τελευταίες εξελίξεις, που οδηγούν στην επανεξέταση της τουρκικής θέσης στο ΝΑΤΟ, επιφυλάσσουν σε Ελλάδα και Κύπρο ένα ιδιαίτερο ρόλο άμεσης εμπλοκής στα αμερικανικά σχέδια, στα οποία εντάσσεται η αναγνώριση της “Βόρειας Μακεδονίας”, το νέο “σχέδιο Ανάν” για την Κύπρο, η ένταση στο Αιγαίο, με εμφανείς εθνικούς κινδύνους. Στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά την ουσιαστική διαίρεση της, με την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου, την οποία μάταια προσπαθούν να ανακόψουν, τον διαχωρισμό πολλών χωρών με αφορμή το μεταναστευτικό ζήτημα, τη βαθειά διάκριση βόρειων και νότιων λαών λόγω της πολιτικής της λιτότητας, η γηραιά ήπειρος αντιμετωπίζει κρίσιμα ζητήματα συνοχής, οικονομίας και κοινωνικών αιτημάτων.
Είναι βέβαιο ότι τα προβλήματα αυτά θα εκφραστούν με ένταση στις επικείμενες ευρωπαϊκές εκλογές, προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης συντηρητικοποίησης, της ανατροπής του κοινωνικού κράτους, του βίαιου ευρωσκεπτικισμού. Είναι πολύ αργά πλέον για την απολιθωμένη χριστιανικο-δημοκρατική μακαριότητα του κατέχοντος και τη μεταλλαγμένη σοσιαλδημοκρατική εκδοχή της απεμπόλησης των αρχών και αξιών του άλλοτε ευρωπαϊκού σοσιαλισμού, να αντιταχθούν αποτελεσματικά στην εξτρεμιστική ακροδεξιά επέλαση, που θα επιφέρει σοβαρές μεταβολές σε ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Μπροστά σε αυτή την κατάσταση η Ελλάδα, αντί να αντιτάξει το αντιστασιακό της πνεύμα, τις πατριωτικές της αρετές και την αδάμαστη ενεργητικότητα της, μεταβλήθηκε εκουσίως σε αποικία χρέους, προσδέθηκε μονοδιάστατα στο αμερικανικο άρμα και κατέστρεψε τις πλουτοπαραγωγικές της πηγές.
Ουσιαστικά, με την τεράστια εκτόπιση του νεανικού δυναμικού της, τη διχαστική πολιτική μεταξύ μνημονειακών και αντιμνημονιακών, πατριωτών και προδοτών, προοδευτικών και αντιδραστικών, την προϊούσα παράλυση, παρακμή και αλλοίωση των κοινωνικών της θεσμών, από την παιδεία μέχρι την οικονομία, απο τη δημόσια τάξη μέχρι τη δικαιοσύνη, από την επικοινωνία μέχρι την πολιτική, στη χώρα μας συντελέστηκε κατά την τελευταία δεκαετία μια κρίσιμη αποδυνάμωση της εθνικής της ισχύος.
Στις συνθήκες αυτές μόνον αδαείς, αφελείς και επικίνδυνοι μπορούν να υποστηρίζουν τα φληναφήματα του τέλους των μνημονίων, ενώ η χώρα είναι δεσμευμένη στους πιστωτές της μέχρι το τέλος του αιώνα. Της μελλοντικής ανάπτυξης, ενώ δεν υπάρχει πλέον παραγωγική βάση, μεσαία τάξη και αξιόλογο επιστημονικό, επιχειρηματικό και πνευματικό δυναμικό. Και της κοινωνικής προόδου, ενώ κυριαρχεί παντού η αποπνικτική φορολογία, η επιδοματική πολιτική και η διάχυτη απαισιοδοξία.
Μετά την τραγωδία της Μεταπολίτευσης και την τραγωδία των Μνημονίων έχει πλέον στηθεί το σκηνικό μιας νέας ελληνικής τραγωδίας. Με τραγικό χορό τον ταλαιπωρημένο, ευκολόπιστο και προδομένο ελληνικό λαό, συρόμενο προς το τελευταίο σκαλί της εθνικής καταστροφής του, με τους παλαιούς ή τους νεότερους -αδιάφορο- πρωταγωνιστές ακλόνητους στη θέση τους, ανίκανους να προχωρήσουν στην αναγκαία κάθαρση από την κατάσταση στην οποία από κοινού, πλήν εξαιρέσεων, κατήντησαν τη χώρα, η τραγωδία αυτή αρχίζει να εκτυλίσσεται.
Αναζητείται με την αγωνία της απελπισμένης ελπίδας το έλεος, ο φόβος, το πέρας αυτής της τραγωδίας.