Γράφει ο Αρχιμανδρίτης
Ιγνάτιος Θ. Χατζηνικολάου
Θεολόγος, τ. Λυκειάρχης
Από την Καθαρά Δευτέρα 11 Μαρτίου Φεβρουαρίου, με τη Χάρη του φιλοσωτήριου Θεού, εισήλθαμε στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή οδηγούσα στο λυτρωτικό Αγιο Πάσχα.
Η ασκητική και ψυχοσωτήρια Αγία Τεσσαρακοστή, που σημαίνει πνευματική ανάβαση, έχει πολλά λυτρωτικά μονοπάτια, που πρέπει οπωσδήποτε να διαβούμε. Μονοπάτια για κάθε περίπτωση. Για κάθε ανάγκη και δυσκολία ειδικά των καιρών που ζούμε και που αλόγιστα και ξέφρενα γινόμαστε καρναβαλιστές, μια σκέτη ειδωλολατρία, συγχρόνως διακονούμαστε (ζητιανεύουμε) από τους εταίρους μας!… Καιρός να συνέλθουμε, αν ποτέ συνέλθουμε, κάτι αδύνατο.
Ας δούμε, κι ας γράψουμε, έστω λίγα, λόγω χώρου, τα σπουδαιότερα από τα λυτρωτικά μονοπάτια της Μ. Τεσσαρακοστής, παρακαλώντας εαυτόν και αλλήλους να το διαβούμε.
1. Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ
«Αδιαλείπτως προσεύχεσθε, εν παντί ευχαριστείτε» μας προτρέπει ο Απόστολος Παύλος (Α’ Θεσ. 5, 7) απήχησις των λόγων του Χριστού «Αγρυπνείτε και προσεύχεσθε» (Μαρκ. 13, 32) και «αγρυπνείτε εν παντί καιρώ δεόμενοι» (Λουκ. 21, 36) και ο Αγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος: «μνημονευτέον γαρ Θεού ή αναπνευστέον».
Προσευχόμενος ο Χριστιανός αναπαύεται στη Χάρη του Θεού. Η αδυναμία του συναντά την παντοδυναμία του Θεού, γίνεται πανίσχυρος και μαζί με τον Απόστολο Παύλο, ζει και ομολογεί «Πάντα ισχύω εν των ενδυναμούντι με Χριστώ» (Φιλιππ. 4, 13). Δεν πρέπει να λείπει, όχι μονάχα τη Μ. Τεσσαρακοστή η μονολόγιστη ευχή: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με».
2. Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ
Δεν θα ήταν υπερβολικό να πουμε ότι διήκουσα έννοια της Μ. Τεσσαρακοστής είναι η Μετάνοια. Γι’ αυτό άλλωστε, από την αρχή του Τριωδίου (Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου) η Εκκλησία μας προβάλλει αυτή την αρετή και ψάλλει «Της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας Ζωοδότα». Πάρα πολλά είναι τα σχετικά τροπάρια της Μ. Τεσσαρακοστής και ο Μέγας Κανόνας του Αγίου Ανδρέου Κρήτης, που εκείνη την ημέρα, που ψάλλεται, δεν τρώμε ούτε λάδι. Και μην ξεχνάμε ότι το πρώτο κήρυγμα του Χριστού ήταν το “Μετανοείτε” (Ματθ. 4, 17). Μην ξεχνάμε δε ότι είναι άπειρη η φιλανθρωπία του Θεού και η υπομονή Του να περιμένει τη Μετάνοια, επιστροφή μας σ’ Αυτόν. Χρειάζεται ταπείνωσις και άμεση απόφασις επιστροφής. Διάβασα κάπου: «Η κόλασις θα είναι στρωμένη με τις ωραιότερες αποφάσεις που πήραμε, αλλά δεν εφαρμόσαμε ποτέ».
3. Η ΝΗΣΤΕΙΑ
«Αντί μαχαίρας την νηστείαν ή τις εκτέμνει εκ της καρδίας πάσαν κακίαν» (Ιδιομ. Αίνων της Κυριακής της Τυροφάγου) μέσα στη Χριστιανική άσκηση, το “Στάδιον των αρετών” (Μ. Τεσσαρακοστή) είναι και η νηστεία, η οποία καθιερώθηκε από τον Θεό μέσα στον Παράδεισο και που ο ίδιος ο Χριστός εφήρμοσε και που πολέμησε και πολεμεί ο διάβολος. Προλαβαίνει της ψυχής τα τραύματα και θεραπεύει όσα έγιναν. Ωστόσο, θα πρέπει να τονίσουμε ότι μαζί με τη νηστεία του σώματος (τροφές) υπάρχει αναπόσπαστα και η νηστεία των αμαρτιών και όπως θα πει ο Μ. Βασίλειος: «Νηστεία (αληθινή) η των κακών αλλοτρίωσις».
4. Η ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ
«Δανείζει Θεώ ο ελεών πτωχόν, κατά δε το δόμα αυτού ανταποδώσει αυτώ» (Παροιμ. 19, 17).
Η ζωή του Χριστού αποτελεί το φωτεινό παράδειγμα της ζωής του κάθε χριστιανού. Ο οποίος (Χριστός) «Διήλθεν ευεργετών και ιώμενος» (Πράξ. 10, 37). Με μια λέξη φιλανθρωπία είναι ο τρόπος Χριστού, που γίνεται ο τρόπος ζωής του Χριστιανού. Η Αγία Γραφή και τα πατερικά και οσιακά κείμενα μας μιλούν για τη φιλανθρωπία.
Δεν φθάνει μόνο η καθαρή καρδιά. Δεν φθάνουν μόνο τα καθαρά χέρια, αλλά τα γεμάτα από φιλανθρωπία. Κάποιος, διάβασα κάπου, κάποτε παρουσιάστηκε στον Χριστό και δείχνοντάς Του τα χέρια του, του είπε «Δες Χριστέ μου, τα χέρια μου. Είναι πεντακάθαρα». Και ο Χριστός του αποκρίθηκε «Ναι, μα είναι άδεια». Αληθινός Χριστιανός και πραγματικά βαδίζει τα παραπάνω μονοπάτια, είναι εκείνος που έχει μάθει να μεταφέρει τα συναισθήματά του από την καρδιά του στην… τσέπη του. Αγάπη διά της φιλανθρωπίας όπως ο Χριστός, ο οποίος «αγάπη εστίν» (Α’ Ιωαν. 4, 7 – 8).