Ο Λέοναρντ Κόεν ή Κοέν (Leonard Norman Cohen, 21 Σεπτεμβρίου 1934 – 7 Νοεμβρίου 2016) ήταν Καναδός συγγραφέας, συνθέτης και τραγουδιστής.
Θεωρείτο μουσικός της ποπ, αν και τα τραγούδια του — κυρίως μπαλάντες — είχαν πολλά στοιχεία από την αμερικανική μουσική κάντρυ και την μουσική των ευρωπαϊκών καμπαρέ. Τα κύρια θέματα της δημιουργίας του ήταν η θρησκεία, ο έρωτας και η μοναξιά, χωρίς ωστόσο να λείπουν και οι τοποθετήσεις σε κοινωνικοπολιτικά θέματα όπως ο πόλεμος, οι εκτρώσεις, κ.λπ.
Γεννήθηκε στο Μόντρεαλ του Καναδά. Ο πατέρας του ήταν ευκατάστατος εβραίος έμπορος υφασμάτων. Σε ηλικία έξι ετών, ο Κόεν έχασε τον πατέρα του και αυτό τον σημάδεψε για όλη του την ζωή. Έφηβος έμαθε κιθάρα και έγινε μέλος του μουσικού γκρουπ Buckskin Boys, το οποίο έπαιζε μουσική κάντρυ. Αργότερα, τον καιρό που ήταν σπουδαστής στο Πανεπιστήμιο McGill εξέδωσε τα πρώτα του ποιήματα που τον έκαναν γνωστό στους καναδικούς λογοτεχνικούς κύκλους. Το 1960 αγοράζει ένα σπίτι στην Ύδρα, στην οποία θα διαμείνει για αρκετά χρόνια, όπου συνέχισε να γράφει. Με το μυθιστόρημα Beautiful Losers (Θαυμάσιοι αποτυχημένοι, 1966), γνώρισε την παγκόσμια επιτυχία ως συγγραφέας. Ωστόσο, το 1967 αποφάσισε να εγκατασταθεί στις ΗΠΑ για να αφοσιωθεί στην μουσική.
Σε συναυλίες φολκ στις ΗΠΑ το 1967, η τραγουδίστρια Τζούντυ Κόλλινς (Judy Collins) έκανε γνωστό το τραγούδι του Κόεν Suzanne. Έτσι την ίδια χρονιά, ο Κόεν μπόρεσε να κυκλοφορήσει τον πρώτο του δίσκο με τίτλο Songs of Leonard Cohen. Ακολούθησαν πολλοί άλλοι δίσκοι, μεταξύ των οποίων και ο δίσκος Songs of Love and Hate που περιέχει το τραγούδι – ύμνο στην αγάπη και τη μοναξιά Famous Blue Raincoat (1971) με την φωνή της Τζένιφερ Γουαρνς (Jennifer Warnes).
Το 1992 κυκλοφόρησε τον πιο πολιτικοποιημένο δίσκο του με τίτλο The Future, και δύο χρόνια κατόπιν αποφάσισε να γίνει βουδιστής, μέχρι που χειροτονήθηκε μοναχός. Αλλά το 1999 εγκατέλειψε τον μοναστικό βίο, για να εκδώσει δύο ακόμα δίσκους. Το 2005, το όνομα του Κόεν βρέθηκε ξανά στις στήλες των εφημερίδων, επειδή ο επί χρόνια μάνατζέρ του τον εξαπάτησε κλέβοντας το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων του καλλιτέχνη.
Ο Κόεν δεν παντρεύτηκε ποτέ, αλλά είναι πατέρας δύο παιδιών, του Άνταμ (1972) και της Λόρκα (1974), που απέκτησε με την Σούζαν Έλροντ (Suzanne Elrod).
Το 2010 τιμήθηκε με Τιμητικό Γκράμι για το σύνολο της προσφοράς του.
Πέθανε στο Λος Άντζελες, Καλιφόρνια, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, στις 7 Νοεμβρίου του 2016.
Ο έρωτάς του για την Ελλάδα
Ο μεγάλος τραγουδοποιός πέρασε 10 χρόνια της ζωής του στο πανέμορφο νησί του Αργοσαρωνικού – Εκεί συνάντησε και τον έρωτα της ζωής του, την πανέμορφη Μαριάν
Ο Λέοναρντ Κοέν, που «έφυγε» από τη ζωή σε ηλικία 82 ετών, ήταν γνωστός πέρα από τα τραγούδια του και για τη μεγάλη αγάπη του για την Ελλάδα και ειδικά την Ύδρα.
Η αγάπη του ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 1960 και συγκεκριμένα στις 27 εκείνου του μήνα, έξι μέρες μετά τα γενέθλιά του, όταν αγόρασε ένα σπίτι στο νησί έναντι 1.500 δολαρίων χρησιμοποιώντας τα χρήματα που του άφησε η γιαγιά του.
Όπως άλλωστε περιέγραψε σε συνέντευξή του αργότερα, «αυτή ήταν η πιο έξυπνη κίνηση που έκανα ποτέ στη ζωή μου».
Μάλιστα όπως δήλωσε σήμερα ο δήμαρχος του νησιού ο δρόμος έξω από το σπίτι του πρόκειται να πάρει την ονομασία «οδός Λέοναρντ Κοέν».
"google ad"
Το σπίτι αυτό, το οποίο τότε δεν είχε ούτε καν ρεύμα ή τρεχούμενο νερό, αποτέλεσε για τον μεγάλο τροβαδούρο ένα καταφύγιο, έναν ιδιωτικό χώρο στον οποίο θα μπορούσε να εργαστεί απερίσπαστος είτε στην μεγάλη ταράτσα είτε στο δωμάτιο μουσικής που κάποια στιγμή εγκατέστησε στον τρίτο όροφο.
«Έχει μια μεγάλη ταράτσα με θέα σε ένα καταπληκτικό βουνό και τα αστραφτερά λευκά σπίτια. Τα δωμάτια είναι μεγάλα και δροσερά με μεγάλα παράθυρα χτισμένα σε χοντρούς τοίχους. Πιστεύω ότι είναι 200 ετών και μέσα σε αυτό πρέπει να έχουν ζήσει γενιές και γενιές ναυτικών. Θα κάνω λίγες επιδιορθώσεις κάθε χρόνο και σε μερικά χρόνια θα το έχω κάνει έπαυλη. Ζω σε έναν λόφο και η ζωή εδώ συνεχίζεται με τον ίδιο τρόπο για εκατοντάδες χρόνια. Όλη τη μέρα ακούς τις φωνές των πλανόδιων πωλητών, και ορισμένοι από αυτούς είναι αρκετά μελωδικοί. Σηκώνομαι καθημερινά περίπου στις 7 το πρωί και εργάζομαι μέχρι αργά το απόγευμα. Το ξημέρωμα έχει δροσιά και επομένως είναι η καλύτερη ώρα αλλά εγώ ούτως ή άλλως αγαπώ τη ζέστη ειδικά με το Αιγαίο Πέλαγος να βρίσκεται 10 λεπτά από την πόρτα μου» έγραφε τότε στη μητέρα του ο Κοέν.
Ο Κοέν στο σπίτι του στην Υδρα
[youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=qD8pe7Iwwb0″]
Όπως αναφέρεται στο βιβλίο με τίτλο «Various Positions» ο Κοέν κατάλαβε ότι η τοπική κοινωνία άρχισε να τον αποδέχεται όταν άρχισε να δέχεται συχνές επισκέψεις από τον σκουπιδιάρη του νησιού και τον γάιδαρό του.
Στην Ύδρα ο Κοέν ανακάλυψε τον ελληνικό τρόπο ζωής, τους εναλλακτικούς ρυθμούς εργασίας και διασκέδασης τόσο το καλοκαίρι όσο και σε καθημερινό επίπεδο. «Εδώ (σ.σ. στην Ύδρα) ξεκίνησε να αποκρυσταλλώνει τη σοφία ορισμένων από τα καλύτερα ποιήματα και τραγούδια του» αναφέρεται στο βιβλίο Prophet of the Heart.
Στο νησί του Αργοσαρωνικού εξάλλου ήταν που ο Κοέν γνώρισε τη Μαριάν, την πανέμορφη γυναίκα που σημάδεψε τη ζωή του για όλη του τη ζωή. Τα 10 χρόνια που πέρασαν μαζί έγραφαν τραγούδια, εξερευνούσαν τον κόσμο και τους εαυτούς τους απαλλαγμένοι από την πίεση της καθημερινότητας και απολαμβάνοντας τις χαρές της ζωής και του έρωτα.
“Now so long, Marianne, it’s time that we began”, τραγούδησε ο Κοέν. «Και τώρα εις το επανιδείν, Μάριαν, η ώρα ήρθε να αρχίσουμε»… – σε ελληνική μετάφραση- και ας ακούγεται ως ένας αποχαιρετισμός σε μια θυελλώδη σχέση, έναν έρωτα που έμεινε στον χρόνο.
Η γνωριμία τους έγινε σε ένα παντοπωλείο στην Υδρα με την Μάριαν Ιλεν και τον γιο της Αξελ να μοιράζονται τη ζωή του Κοέν στην Ελλάδα και στον Καναδά. Η Μάριαν Ιλεν πέθανε στις 28 Ιουλίου 2016, σε ηλικία 81 ετών στη Νορβηγία.
O Λέοναρντ Κοέν μιλά για τη Μαριάν
[youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=7MXhhCKvQcI”]
Το 1985 ο Κοέν αφιέρωσε στην Ελλάδα το ποίημα του «Days of Kindness» γράφοντας χαρακτηριστικά:
Η Ελλάδα είναι ένα όμορφο μέρος
Για να κοιτάζεις το φεγγάρι
Μπορείς να διαβάζεις με το φεγγαρόφωτο
Μπορείς να διαβάζεις στην ταράτσα
Μπορείς να δεις ένα πρόσωπο
Όπως το είδες όταν ήσουν νεαρός
Ήταν όμορφη εποχή τότε
Λάμπες πετρελαίου και κεριά
Και αυτές οι μικρές φλόγες
Που επιπλέουν όπως ο φελλός στο ελαιόλαδο
Αυτό που αγαπούσα στην παλιά μου ζωή
Δεν το έχω ξεχάσει
Ζει στη σπονδυλική μου στήλη
Η Μαριάν και το παιδί
Οι ημέρες της ευγένειας
Και φαίνεται στα κλάματα
Προσεύχομαι ότι μια αγαπημένη ανάμνηση
Υπάρχει μέσα σε αυτά επίσης
Τα πολύτιμα που πέταξα
Για μια εκπαίδευση στον κόσμο
Στην Ελλάδα ξεκίνησε το «ταξίδι» του και το τραγούδι Bird on the Wire όταν ο Κοέν έφτασε στην Ύδρα, ένα νησί που τότε δεν είχε καλώδια τηλεπικοινωνιών, κανένα τηλέφωνο και ρεύμα. Όμως σύντομα εμφανίστηκαν οι πρώτες κολόνες και μετά τα σύρματα. «Καθόμουν και κοίταζα από το παράθυρο τα σύρματα του τηλεφώνου και σκεφτόμουν πώς ο πολιτισμός με έχει εγκλωβίσει και δεν θα με αφήσει να γλιτώσω από αυτόν τελικά. Δεν θα μπορούσα τελικά να ζήσω τη ζωή του 11ου αιώνα που πίστευα ότι είχα ανακαλύψει ότι μου ταιριάζει. Οπότε αυτό ήταν το ξεκίνημα» έλεγε ο ίδιος για το τραγούδι. Για την ιστορία σημειώνεται ότι τελείωσε το τραγούδι σε ένα ξενοδοχείο στο Χόλιγουντ στην Σάνσετ Μπούλεβαρντ το 1969.
[youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=BmPUu-rMpWA”]
Όταν ο Λέοναρντ Κοέν τραγουδούσε… Καβάφη
Το τραγούδι «Alexandra Leaving» είναι εμπνευσμένο από το ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη «Απολείπειν ο θεός Aντώνιον», από τον τόμο Ποιήματα 1897-1933 και βρίσκεται στο album του συνθέτη με τίτλο Ten New Songs, που κυκλοφόρησε το 2001.
[youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=auqyZ2JX7Bs”]
Όταν ο Μίκης «συνάντησε» τον Leonard Cohen
Το 1986 η δισκογραφική εταιρία CBS, τιμώντας την επέτειο των 50 χρόνων από το θάνατο του Φεντερίκο Γαρθία Λόρκα, κυκλοφόρησε το άλμπουμ «Poetas en Nueva York» (Poets in New York)», μια διεθνή παραγωγή που περιλαμβάνει μελοποιημένα ποιήματα.
Leonard Cohen και Μίκης Θεοδωράκης είναι δύο από τους συνθέτες που μελοποίησαν τα ποιήματα αυτά, όπως μας θυμίζει η σελίδα Mikis Τheodorakis / Μίκης Θεοδωράκης.
Το ποίημα που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης είναι το «Φεύγω για το Σαντιάγο», ή «Son de negros en Cuba», όπως αλλιώς είναι γνωστό.
Στίχοι: Μιχάλης Μπουρμπούλης & Federico Garcia Lorca
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Ερμηνεία: Ζωρζ Μουστακί
Με πληροφορίες από protothema.gr