Κανένα ΠΑΣΟΚ και κανείς βουλευτής ποτέ, εκείνο το καλοκαίρι δεν οργάνωσε την παραμικρή αντίδραση. Καμία ανακοίνωση, διαμαρτυρία για την επέκταση των βάσεων και την υπογραφή για 50 χρόνια ακόμα παραμονή τους στο Ακρωτήρι Χανίων. Η μετάλλαξη του ΠΑΣΟΚ είχε ξεκινήσει. Γεγονός που εξόργισε τον προοδευτικό κόσμο των Χανίων.
Οργανωμένο μέλος του ΠΑΣΟΚ και εγώ τότε δέχθηκα τηλεφώνημα από φιλικό μου πρόσωπο στην Νομαρχιακή Χανίων να μην συμμετέχω στις διαδηλώσεις.
Επειδή δεν κατάτασσα το εαυτό μου στην κατηγορία των προβάτων των κλεισμένων στο κομματικό μαντρί το πρώτο που έκανα ήταν να πάω αρχικά στην συμβολική κατάληψη της Νομαρχίας ως ένδειξη διαμαρτυρίας για ότι θα γινόταν στον τόπο μου. Σαν και μένα σκέφτηκαν και άλλα μέλη του ΠΑΣΟΚ τα οποία είχαν κατέβει μόνα τους χωρίς κομματική γραμμή. Επίσης ήταν και κάποιο γνωστοί αγωνιστές στα Χανιά όπως ο Χατζηαγγελής, ο Σιδεράς, ο Κωστής ο Νικηφοράκης, ο Κωστής ο Ντούντουλας, ο Βαρδής ο Τσουρής. Αρχικά συνολικά δεν ξεπερνούσαμε τα 80-100 άτομα. Πιαστήκαμε χέρι – χέρι και ξεκινήσαμε να περικυκλώσομε συμβολικά την Νομαρχία και να επιδώσαμε το ψήφισμα όταν ξέσπασε ο χαμός.
Ο ανεκδιήγητος διορισμένος Νομάρχης Νάτσικας, είχε κατεβάσει πρώτη φορά στα περήφανα Χανιά τα ΜΑΤ να κάνουν ντα –ντα τα κακά παιδιά που δεν καθόταν φρόνιμα. Αλλά εμείς, που ούτε τα παιδιά μας δείραμε ποτέ και που καθόλου δεν μας αρέσουν αυτοί που δέρνουν θυμώσαμε πολύ όταν μέσα απ’ τη Νομαρχία ξεπήδησαν σαν τέρατα άγρια με τις στολές τους τα ΜΑΤ. Στην αρχή μείναμε εμβρόντητοι. Δεν είναι δυνατόν, σκεφτήκαμε, Τους είχε μέσα στην Νομαρχία; Τι φασισμός! Γατί τους είχε μέσα;
Για να μην του δώσουμε το ψήφισμα;
Τι, τσαμπουκά θέλει να περάσει στα Χανιά ο διορισμένος; Τσαμπουκά θέλει;
Θα τον έχει! Θα πάρει το ψήφισμα και θα περάσομε μέσα απ’ τα ΜΑΤ.
Ξεχυθήκαμε όλοι στη σκάλα. Εν τω μεταξύ Χανιώτες που είδαν πως φέρανε τα ΜΑΤ τρέχανε στην κυριολεξία να μας συμπαρασταθούν. Ήταν κάτι που δεν περιγράφεται παρά μόνο όσοι το ‘ζησαν. Ήταν συγκινητικό! Οι άνθρωποι πηδούσαν απ’ τα παράθυρα για να ‘ρθουν κοντά μας, σταματούσανε τ’ αυτοκίνητα τους στη μέση του δρόμου και τρέχανε προς εμάς. Τα λεωφορεία και βγαίνανε όλοι, άντρες γυναίκες παιδιά και ερχόταν στην πλατεία.
Τα γράφω και κλαίω! Για την περηφάνεια μας που θέλουν όλοι να μας την τσακίσουν.
Σε λίγη ώρα ήταν χιλιάδες στην πλατεία.
Στην αρχή στη σκάλα της Νομαρχίας έγινε συμπλοκή άγρια. Εμείς να προσπαθούμε να ανεβούμε για να μπούμε μέσα να δώσομε το ψήφισμα και αυτοί να μας δέρνουν και να μας απωθούν. Ένοιωσα για πρώτη φορά τον πόνο απ’ το γκλόμπ πάνω στην γυμνή μου πλάτη. Αυτό εξαγρίωσε την παρέα μου περισσότερο. Γυναίκες αφόπλισαν τον Ματατζή του πήραν το γκλόμπ, την ασπίδα το κράνος. Λάααφυρα! Κραύγαζαν και τα πετούσαν πάνω απ’ τα κεφάλια των αστυνομικών σαν τις μπάλες του βόλεϊ. Στα χέρια μας είχαν μείνει τούφες απ’ τα μαλλιά τους.
Εν τω μεταξύ χιλιάδες κόσμου στην πλατεία με ιαχές πολεμικές. Τέτοιο πάθος! Τα δακρυγόνα να πέφτουν βροχή! Να πνιγόμαστε, να σερνόμαστε χάμω, να πεθαίνομε. Δεν ξέραμε τι ήταν αυτά που μας ρίχνανε. Αλλά δεν φεύγαμε. Εκεί! Κάποια παιδιά μας δώσανε λεμόνια και νερό. Για τα μάτια σας, μας είπανε. Θα σας ανακουφίσουν. Μπράβο καλά παιδιά, τους λέμε. Τι σύνθημα είναι αυτό που λέτε;
-Βγάλ’ το κράνος να σκεφτείς!!
Πάμε και εμείς μπροστά στους Ματατζήδες και φωνάζαμε: «Βγάλ’ το κράνος να σκεφτείς , βγάλ’ το κράνος να σκεφτείς»
Και το άλλο σύνθημα μας εξέφραζε εκείνη την ώρα καθώς οι άνθρωποι πέφτανε κάτω σαν ζαλισμένα κοτόπουλα:
«Μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι»
Το φωνάζαμε όλοι μαζί. Χωρίς διαχωριστικές γραμμές σημαίες φλάμπουρα και τα λοιπά. Όλοι μαζί, ένα τόπι!
Ο Στράτος ο Ευταξίας είχε σκαρφαλώσει πάνω στο στέγαστρο της στάσης του λεωφορείου, είχε ξαπλώσει μπρούμυτα πάνω στο στέγαστρο και με ντουντούκα φώναζε: «Εεεπανάσταση, εεεπανάσταση!» Κι ο κόσμος αντί να τρομάζει έκλεινε τα μαγαζιά του και ερχόταν μαζί μας. Έφτανε τώρα ο κόσμος μέχρι την θάλασσα της Χονολουλούς. Ο Γιάννης ο Ντερμάνης φώναζε με ντουντούκα κι αυτός: «Κατεβαίνουν οπλισμένες ομάδες απ’ τον Αποκόρωνα, απ’ της Μαδάρες απ’ το Ρέθυμνο»
Και κατέβαιναν πράγματι!
Μια λέξη, ένα έναυσμα και θα πηγαίναμε όλοι στο Ακρωτήρι.
Τόσο πολύ μας είχαν αγριέψει.
Ο κόσμος είχε απωθηθεί 300 μέτρα μακριά απ’ την Νομαρχία και έφτανε μέχρι κάτω την θάλασσα της Χονολουλού.
Υπήρχε δηλαδή μια νεκρή ζώνη μεταξύ Νομαρχίας και διαδηλωτών όπου δεν μπορούσες να πλησιάσεις εξαιτίας των δακρυγόνων και καπνογόνων.
Όλο το βράδυ είμαστε εκεί και την άλλη μέρα έγινε μεγάλο αυθόρμητο συλλαλητήριο. Εν τω μεταξύ έκαναν συλλήψεις και έκριναν
προφυλακιστέους με βαριά κακούργημα τον Βαρδή Τσουρή και τον Τσινάρη.
Είμαστε χιλιάδες εκεί, κάναμε όλοι τα ίδια πράγματα και κανείς από μας δεν έκαψε την Νομαρχία γιατί κανείς δεν μπορούσε να πλησιάσει και γιατί απλούστατα κάηκε από μέσα. Και μέσα είχαν «κατοικήσει» Ματατζήδες.
βρήκαν όμως εξιλαστήρια θύματα τον Βαρδή τον Τσουρή επειδή ήταν αναρχικός και όχι επειδή έκανε κακουργηματική πράξη και τον Τσινάρη επειδή ήταν ένας φτωχός εργάτης και δεν είχε καμιά «πλάτη».
Αυτό, όλες οι χιλιάδες των περήφανων Χανιωτών το θεωρήσαμε πολύ πρόστυχο και έτσι το μεγαλειώδες συλλαλητήριο έγινε μετά τις προφυλακίσεις. Ακολούθησε πορεία στις επανορθωτικές φυλακές του Αϊ Γιάννη για συμπαράσταση και απαίτηση να ελευθερωθούν άμεσα οι προφυλακισμένοι. Το συλλαλητήριο κατέληξε έξω απ’ τις φυλακές.
Στελέχη του ΠΑΣΟΚ που αργότερα έγιναν δήμαρχοι περιαστικών δήμων έτρεχαν πάνω – κάτω σαν δαιμονισμένοι και έπιαναν τα μέλη του ΠΑΣΟΚ και μας έλεγαν: «Τι γυρεύετε εδώ, ποιος σας είπε να ‘ρθετε; Φύγετε αμέσως!
Κατεβαίνουν 3.000 αναρχικοί από Αθήνα και θα γίνουν μεγάλες φασαρίες. Αυτό ήταν το «κάλεσμα» του ΠΑΣΟΚ.
Και μείς τον κοιτάζαμε με περιφρόνηση και με ντροπή για τον χώρο μας. Μια δε από μας η Καίτη τον είπε χέστη.
Και όλοι μαζί με μια ψυχή γιατί δεν μας άρεσε το άδικο, δεν μας άρεσε να κάνομε κάτι το οποίο το πιστεύαμε όλοι μαζί και μετά να τραβάμε την ουρά μας. Γιατί αυτό μας θύμιζε κάτι κακά παιδάκια στο σχολείο που κάνανε την σκανταλιά και μετά λέγανε στον δάσκαλο «Αυτός , αυτός κύριε! Αυτός το κάνε».
Επειδή δεν μας άρεσε η ρουφιανιά και επειδή ήταν άδικα προφυλακισμένοι φωνάζαμε για να δώσουμε κουράγιο «Λευτεριά, Λευτεριά στον Βαρδή».
«Λευτεριά σ’ όλους»
Τα συλλαλητήρια συνεχίστηκαν για καιρό ο Βαρδής προχώρησε σε απεργία πείνας, τα ξεχάσαμε αυτά; Κινδύνεψε η ζωή του και έπειτα από πολύ αγώνα τους ελευθέρωσαν. Μετά από δύο περίπου χρόνια έγινε η δίκη του μαζί με άλλους 26, συνολικά 28 αγωνιστές οι οποίοι όλοι αθωώθηκαν. Επίσης είχαν βάλει πρόστιμο στον Αγγελάκη , ιδιοκτήτη του Αγώνα της Κρήτης , 200.000 δρχ. , απαγόρευση εξόδου απ’ τη χώρα και κατηγορία για υποκίνηση σε στάση.
Το καλοκαίρι εκείνο, το πιο αγνό το πιο ωραίο, το πιο αγωνιστικό της ζωής μου δεν θα γυρίσει πίσω.
Τις πιο όμορφες στιγμές του δεν θα τις ξαναζήσω. Για μια στιγμή μονάχα και τη ζωή μου δίνω να ξαναρχόταν πάλι το καλοκαίρι εκείνο.
Άννα Αγγελάκη – Κωνσταντουδάκη