Γεννήθηκε στη Λαμία στις 10 Αυγούστου το 1955. Είναι παντρεμένος και έχει μια κόρη. Η οικογένειά του ήταν αγωνιστές της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, με εκτελεσμένους από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής και από τα έκτακτα στρατοδικεία της περιόδου του εμφυλίου, με φυλακισμένους και εξορισμένους. Ο πατέρας του Αποστόλης Κουτσούμπας μέλος του ΚΚΕ πιάστηκε το 1945 στη Λάρισα, δικάστηκε, φυλακίστηκε και εξορίστηκε για 8 χρόνια.
Ο Δημήτρης Κουτσούμπας τέλειωσε το εξατάξιο γυμνάσιο τον Ιούνη του 1973, έδωσε εξετάσεις και πέτυχε στο Νομικό τμήμα του Πανεπιστήμιου της Αθήνας. Σπούδαζε δουλεύοντας παράλληλα σε διάφορες δουλειές, για να καλύψει τα έξοδα των σπουδών. Με τον ερχομό του στην Αθήνα, πιάνει επαφή με την παράνομη οργάνωση της ΚΝΕ, συμμετέχει στα γεγονότα του Πολυτεχνείου το Νοέμβρη του 1973 και οργανώνεται στην αντι-ΕΦΕΕ και την ΚΝΕ τον Δεκέμβρη του 1973, δουλεύοντας στην παρανομία μέχρι την μεταπολίτευση, το καλοκαίρι του 1974. Γίνεται μέλος του ΚΚΕ το Δεκέμβρη του 1974. Με απόφαση του ΚΣ της ΚΝΕ το καλοκαίρι του 1975 στέλνεται για κομματική δουλειά στην Οργάνωση της Ανατολικής Στερεάς και Εύβοιας ως μέλος του Γραφείου Περιοχής της ΚΝΕ. Ήταν αντιπρόσωπος στο 1ο Συνέδριο της ΚΝΕ.
Περνάει αποκλειστικά στην κομματική δουλειά το Φθινόπωρο του 1977, ως γραμματέας αχτίδας και στη συνέχεια γραμματέας της Νομαρχιακής Οργάνωσης Βοιωτιας. Από το 1979 είναι μέλος του Γραφείου Περιοχής Ανατολικής Στερεάς και Εύβοιας, με διάφορες χρεώσεις, όπως υπεύθυνος της εργατικής συνδικαλιστικής δουλειάς, καθοδηγητής Νομαρχιακών Οργανώσεων Βοιωτίας, Φθιώτιδας, Φωκίδας, Ευρυτανίας. Στην πορεία αναλαμβάνει Γραμματέας της Επιτροπής Περιοχής Ανατολικής Στερεάς και Εύβοιας, εκτός από διάστημα 21 μηνών που υπηρετεί τη στρατιωτική θητεία του σε Μεσολόγγι, Κομοτηνή και Λήμνο.
Στο 12ο Συνέδριο του ΚΚΕ τον Μάη του 1987 εκλέγεται μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ. Στη διάσπαση του 1991, ως Γραμματέας της ΚΟ Ανατολικής Στερεάς και Εύβοιας και μέλος της ΚΕ, δίνει τη μάχη μαζί με άλλους συντρόφους για την υπεράσπιση του Κόμματος, των αρχών του, της κοσμοθεωρίας του, ενάντια στην διασπαστική, οπορτουνιστική ομάδα που πήγε στο ΣΥΝ.
Στο 13ο Συνέδριο εκλέγεται ξανά στην ΚΕ και στη Γραμματεία της με ευθύνη την καθοδήγηση ΚΟ, ενώ από τον Αύγουστο του 1991, αμέσως μετά την διάσπαση αναλαμβάνει υπεύθυνος του Γραφείου Τύπου της ΚΕ.
Τον Δεκέμβρη του 1991 στο 14ο Συνέδριο εκλέγεται μέλος του Πολιτικού Γραφείου της ΚΕ, με ευθύνη το Γραφείο Τύπου, τον πολιτισμό, στη συνέχεια τον 902, μέχρι τις πλημμύρες του 1994, οπότε και αναλαμβάνει υπεύθυνος από το ΠΓ για τις Οργανώσεις Θεσσαλονίκης, Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας- Θράκης.
Στο 15ο Συνέδριο (Μάη του 1996) εκλέγεται μέλος του ΠΓ και αναλαμβάνει Διευθυντής του Ριζοσπάστη, χρέωση την οποία είχε για μια δεκαετία.
Στο 16ο Συνέδριο (Φλεβάρης 2000) και στο 17ο Συνέδριο (Φλεβάρης 2005) επανεκλέγεται στο ΠΓ και αναλαμβάνει υπεύθυνος των Διεθνών Σχέσεων του Κόμματος.
Στο 18ο Συνέδριο (Φλεβάρης 2009) αναλαμβάνει από το ΠΓ επικεφαλής της Γραμματείας της ΚΕ. Στο 19ο Συνέδριο (Απρίλης 2013) εκλέγεται Γενικός Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ.