Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης (Πανεπιστήμιο Κρήτης), προχώρησε πρόσφατα στην έκδοση του πολυαναμενόμενου βιβλίου για τη φύση της Κρήτης με τίτλο “ΚΡΗΤΗ, ΜΙΑ ΗΠΕΙΡΟΣ Σ’ΕΝΑ ΝΗΣΙ”. Η έκδοση αυτή αποτελεί ένα μακροχρόνιο συγγραφικό πόνημα του Δήμου Τσαντίλη, συγγραφέα και εκλαϊκευτή επιστημονικών κειμένων, σε συνεργασία με ολόκληρο το ερευνητικό δυναμικό του Μουσείου και πλαισιώνεται με περισσότερες από 350 έγχρωμες φωτογραφίες (και αρκετά σχέδια).
Σε περίπου 280 σελίδες μεγάλου σχήματος (28×24 εκ.) σκληρής βιβλιοδεσίας, παρουσιάζονται: η πολύπλοκη γεωλογική ιστορία της Κρήτης, τα απολιθώματα και η σύγχρονη γεωποικιλότητα του νησιού, τα φυτά, τα ζώα και τα οικοσυστήματα της Κρήτης, καθώς και ο ρόλος της μακροχρόνιας επίδρασης των κατοίκων του νησιού σε αυτά. Η πλούσια και εξαιρετικής ποιότητας εικονογράφηση παρέχει μοναδική εικαστική εμπειρία στους λάτρεις της κρητικής φύσης, αλλά και πολύτιμο υλικό σε ερασιτέχνες και επαγγελματίες φυσιοδίφες.
Η παραπάνω θεματολογία αναπτύσσεται διεξοδικά σε 21 κεφάλαια. Στα τέσσερα αρχικά κεφάλαια αναπτύσσονται η γεωλογική γέννηση του νησιού, η διαμόρφωση του κλίματος στο πέρασμα των σημαντικών γεωλογικών περιόδων για την Κρήτη και αναδεικνύεται η παλαιότερη και η σημερινή δράση του νερού και άλλων παραγόντων, στο σχηματισμό του σημερινού κρητικού τοπίου.
Σε τρία επόμενα κεφάλαια, δίνονται περισσότερες λεπτομέρειες για το αρχείο των κρητικών απολιθωμάτων ζωικής και φυτικής προέλευσης, ενώ τα ευρήματα σχολιάζονται κατά χρονική σειρά αλλά και σπουδαιότητα.
Με το κεφάλαιο “Μεσογειακές προσαρμογές” επιχειρείται η ανάδειξη της κρητικής χλωρίδας καταγράφοντας το βοτανικό πλούτο του νησιού με έμφαση στις ιδιαιτερότητες των μεσογειακών του χαρακτηριστικών. Η έλλειψη νερού, οι πυρκαγιές, κλπ. είναι ορισμένες από τις ενότητες που διερευνώνται εδώ, ενώ στα δύο
επόμενα κεφάλαια καταγράφεται ο δασικός πλούτος και η ιδιαίτερη/ενδημική χλωρίδα της Κρήτης.
Έξι κεφάλαια αφιερώνονται στα ζωικά είδη, με ξεχωριστές μεγάλες ενότητες για την πανίδα των θηλαστικών, των ερπετών/αμφιβίων και την ορνιθοπανίδα, ενώ για πρώτη φορά στη διεθνή και ελληνόγλωσση βιβλιογραφία, αναπτύσσεται τόσο διεξοδικά η ασπόνδυλη βιοποικιλότητα της Κρήτης. Τρία κεφάλαια αφιερώνονται στα χερσαία αρθρόποδα και χερσαία σαλιγκάρια του νησιού, συμπεριλαμβανομένων στοιχείων οικολογίας, προέλευσης και ιδιαιτερότητες/ενδημισμοί.
Τέσσερα κεφάλαια διαπραγματεύονται τις κρητικές φυσικές ιδιαιτερότητες που αξίζουν ξεχωριστής προσοχής: τα “δορυφορικά” μικρονήσια στην περίμετρο της Κρήτης, τις ακρογιαλιές, τις κορφές των βουνών και τα απειράριθμα σπήλαια/ καρστικά κοιλώματα του νησιού.
Το τελευταίο κεφάλαιο κλείνει την περιήγηση στην κρητική φύση, θέτοντας τον αναγνώστη στη θέση του ανθρώπου που επεμβαίνει και τροποποιεί το περιβάλλον που τον φιλοξενεί, προσπαθώντας να προβληματίσει αλλά και να εμπνεύσει λύσεις στην ομαλή συμβίωση του ανθρώπινου με το υπόλοιπο φυσικό στοιχείο.