Η δημόσια αντιπαράθεση στο τελευταίο Δημοτικό Συμβούλιο Χανίων, με αποκορύφωμα την προσωπική επίθεση του Δημάρχου Παναγιώτη Σημανδηράκη κατά του Μίλτου Κλωνιζάκη, δεν αποτελεί απλώς ένα ακόμη επεισόδιο μικροπολιτικής έντασης. Είναι καθρέφτης της πολιτικής ηθικής που έχει διαβρωθεί, όχι από εκείνους που αλλάζουν φορείς παραμένοντας συνεπείς σε ιδέες, αλλά από όσους αλλάζουν ιδέες για να μείνουν προσκολλημένοι στην εξουσία.

Η μεταμνημονιακή μετακίνηση πολλών πρώην στελεχών του ΠΑΣΟΚ προς τη Νέα Δημοκρατία υπήρξε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά φαινόμενα πολιτικού οπορτουνισμού της τελευταίας δεκαετίας. Άνθρωποι που μεγάλωσαν πολιτικά ως «αντίπαλοι της Δεξιάς», σήμερα πλαισιώνουν αβίαστα την κεντρική διοίκηση του πιο συντηρητικού, και συχνά αυταρχικού, κυβερνητικού σχηματισμού των τελευταίων χρόνων.

Ονόματα όπως του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και του Γιώργου Φλωρίδη, πρωτοκλασάτων του σημιτικού ΠΑΣΟΚ, σήμερα βρίσκονται στην ίδια κυβέρνηση με πρόσωπα που κάποτε βρισκόταν απέναντι. Αυτή η μετάβαση δεν ήταν πολιτική μετατόπιση. Ήταν εγκατάλειψη στο όνομα της εξουσίας.

Ο Μίλτος Κλωνιζάκης και το άλλο πολιτικό υπόδειγμα

Ο Μίλτος Κλωνιζάκης, αντίθετα, δεν αναζήτησε θέση εξουσίας. Κατάγεται πολιτικά από το ΠΑΣΟΚ — μια κληρονομιά που πολλοί στην Κρήτη, ανεξαρτήτως σημερινών επιλογών, αναγνωρίζουν ως ριζωμένη στην πατριωτική, λαϊκή σοσιαλδημοκρατία της Μεταπολίτευσης.

Όταν το ΠΑΣΟΚ μετατράπηκε σε εκφραστή της μνημονιακής λιτότητας, επέλεξε να αποχωρήσει. Πήγε στον ΣΥΡΙΖΑ, όχι όταν ήταν κόμμα εξουσίας, αλλά όταν εξέφραζε έναν εναλλακτικό ριζοσπαστικό λόγο. Και όταν ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε κυβέρνηση και εφάρμοσε νέα μνημόνια, αποχώρησε ξανά. Δεν διεκδίκησε θέσεις διοίκησης. Πέρασε για λίγο από την Πλεύση Ελευθερίας και σταθεροποιήθηκε στον πολιτικό χώρο του ΚΚΕ.

Σε όλη αυτή τη διαδρομή, ο κοινός παρονομαστής δεν ήταν η κομματική ταυτότητα, αλλά η αφοσίωση σε σταθερές ιδέες. Ιδέες που σχετίζονται με κοινωνική δικαιοσύνη, λαϊκή και εθνική κυριαρχία. Αυτή η πολιτική διαδρομή δεν είναι ασταθής· είναι συνεπής σε αρχές και ιδέες.

Η δήλωση Σημανδηράκη και ο κίνδυνος να αναγορευτεί η πολιτική αδιαφορία σε «συνέπεια»

Η παρέμβαση του Δημάρχου Χανίων στο Δημοτικό Συμβούλιο δεν περιορίστηκε σε πολιτική διαφωνία. Ήταν προσωπική επίθεση, ντυμένη με ειρωνεία και υπονοούμενα για τη διαδρομή του Μίλτου Κλωνιζάκη. Είπε μεταξύ άλλων: «Δεν είμαι σίγουρος αν ο κ. Κλωνιζάκης ανήκει ακόμα στη Λαϊκή Συσπείρωση ή αν σκοπεύει να μετακινηθεί ξανά».

Η δήλωση αυτή, πέρα από το ad hominem στοιχείο της, αποκρύπτει το ουσιώδες: ότι η πολιτική αξιοπιστία δεν μετριέται με τη μονιμότητα της κομματικής ένταξης, αλλά με τη σταθερότητα σε ιδέες και στάσεις, ειδικά σε δύσκολες στιγμές. Κι αν υπάρχει ένα πολιτικό δίδαγμα από τη δεκαετία των μνημονίων, είναι πως εκείνοι που εγκατέλειψαν κόμματα εξουσίας όταν αυτά πρόδωσαν τον λαό, έδειξαν μεγαλύτερη πολιτική ηθική από εκείνους που έμειναν για να διατηρήσουν τα προνόμια τους.

Το προσωπικό ως πολιτικό – και η υποχρέωση της συγγνώμης

Η αναφορά του Δημάρχου δεν ήταν απλώς πολιτικά άστοχη. Ήταν ηθικά προσβλητική. Όχι μόνο προς τον Κλωνιζάκη, αλλά προς χιλιάδες πολίτες που είδαν τα κόμματα που στήριξαν να καταπατούν τις αρχές τους και επέλεξαν να αναζητήσουν άλλους δρόμους, χωρίς να προδώσουν τις ιδέες τους.

Αν κάτι όφειλε να κάνει ο Δήμαρχος Χανίων, ήταν να ζητήσει πολιτική συγγνώμη. Όχι γιατί δεν έχει δικαίωμα στην κριτική — το έχει. Αλλά γιατί χρησιμοποίησε την εξουσία του για να στοχοποιήσει έναν άνθρωπο με διαδρομή που, ανεξάρτητα από επιμέρους συμφωνίες, είναι καθαρή από εξαρτήσεις, συναλλαγές και επιδιώξεις καριέρας.

Ένα πολιτικό συμπέρασμα με ευρύτερη σημασία

Στην εποχή των αναλώσιμων ιδεών και των μόνιμων καρεκλών, η συνέπεια δεν είναι δεδομένη. Η περίπτωση του Μίλτου Κλωνιζάκη δεν αφορά μόνο τον ίδιο. Είναι παράδειγμα πολιτικής εντιμότητας που δεν πρέπει να λοιδορείται αλλά να αναγνωρίζεται. Γιατί αν δεν μπορούμε να διακρίνουμε τη διαφορά ανάμεσα σε αυτόν που φεύγει για να κρατήσει την αξιοπρέπειά του και σε εκείνον που μένει για να κρατήσει την καρέκλα του, τότε έχουμε χάσει τον πυρήνα της πολιτικής ηθικής.

Οσοι κρατούν δημόσια αξιώματα, οφείλουν να θυμούνται: η δύναμη της εξουσίας δεν τους επιτρέπει να περιγελούν τη συνέπεια – τη δεσμεύει να την τιμά.

Κύριε Σημανδηράκη, εν τέλει, δεν πρέπει να ξεχνάτε, ότι άλλοι έφυγαν από το ΠΑΣΟΚ για να μείνουν πιστοί στις ιδέες τους, και άλλοι έμειναν στο ΠΑΣΟΚ για να σφιχταγκαλιαστούν με τη Νέα Δημοκρατία…