Οι υφιστάμενοι αριστεροί και προοδευτικοί κομματικοί σχηματισμοί δεν εμπνέουν στην υπάρχουσα μορφή τους και η ανασύνθεση – ανασυγκρότηση του προοδευτικού χώρου μοιάζει πιο αναγκαία από ποτέ.
Λίγες μέρες έμειναν για τις Ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου και οι δημοσκοπήσεις σε γενικές γραμμές επιβεβαιώνουν την συνθήκη ανισορροπίας, που βρίσκεται το πολιτικό σύστημα εδώ και ένα χρόνο.
Η πιθανότητα για ένα πολιτικό «dejavu» των εθνικών εκλογών του 2023, με αρκετά χειρότερα χαρακτηριστικά, φαίνεται εξαιρετικά πιθανή.
Η ΝΔ σε όλες σχεδόν τις δημοσκοπήσεις εμφανίζεται να κινείται κοντά στο 33%, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και το ΠΑΣΟΚ δίνουν τη μάχη για την δεύτερη θέση, με μικρές σχετικά διαφορές μεταξύ τους και σε σημαντική απόσταση από την ΝΔ, ενώ και τα υπόλοιπα κόμματα, πέραν του ΚΚΕ, που προσδιορίζονται στον αριστερό και προοδευτικό χώρο, είτε δίνουν τη μάχη της εκλογής ενός ευρωβουλευτή, είτε κινούνται σε χαμηλότερες δημοσκοπικές επιδόσεις.
Το πρώτο συμπέρασμα την βραδιά των ευρωεκλογών φαίνεται να έχει ήδη προκύψει. Ο χώρος από το κέντρο και δεξιά, που επικράτησε στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές για πρώτη φορά στη μεταπολίτευση, εκτιμάται ότι θα αυξήσει και θα διευρύνει σημαντικά την εκλογική του επιρροή. Η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σε παρατεταμένη πορεία συντήρησης-κοινωνικού εκφασισμού, η οποία φαίνεται να εμπεδώνεται όχι μόνο εκλογικά, αλλά και ιδεολογικά.
Επόμενο συμπέρασμα που θα προκύψει είναι η σημαντική άνοδος των δυνάμεων της ακροδεξιάς, που θα αυξήσει τα ποσοστά της και θα νομιμοποιήσει την παρουσία της με την ανοχή, αν όχι με την υποστήριξη της ΝΔ. Δεν είναι τυχαίο το «ξέπλυμα» της Ιταλίδας κ.Meloni από τον Κυριάκο Μητσοτάκη σε συνέντευξη του μέσα την εβδομάδα. Είναι φανερό, ότι η ΝΔ ποντάρει σε εκλογικές και πολιτικές «εφεδρείες» το επόμενο διάστημα γνωρίζοντας, ότι η κοινωνία είναι πιθανό να αντιδράσει απέναντι στις αντιλαϊκές πολιτικές που εφαρμόζει.
Το τρίτο συμπέρασμα είναι η προδιαγεγραμμένη καταγραφή της πολυδιάσπασης του προοδευτικού τόξου. Τα κόμματα του ευρύτερου χώρου το τελευταίο διάστημα έχουν επιδοθεί σε αντεγκλήσεις, προσωπικούς χαρακτηρισμούς και επιθέσεις. Η εικόνα αυτή δημιουργεί σύγχυση αλλά και απογοήτευση στους δημοκράτες ψηφοφόρους που βρίσκονται πραγματικά σε απόγνωση. Παρατηρούν παρόμοιες προτάσεις για παράδειγμα για την ακρίβεια(μείωση έμμεσων φόρων, υπεφορολόγηση υπερκερδών, περιορισμό του Airbnb κλπ.) δυσκολευόμενοι να διακρίνουν σαφείς πολιτικές διαφορές, αλλά παρατηρούν μια πολεμική που παίρνει τα χαρακτηριστικά εμφυλίου. Ας κρατήσουμε ότι η εικόνα του «ενάμιση κόμματος» είναι η επιθυμητή για τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τη ΝΔ, αφού και δεν αμφισβητείται η πολιτική τους κυριαρχία και δεν επιτρέπει στο δεύτερο κόμμα να αποκτήσει κυβερνητική προοπτική.
Το τέταρτο συμπέρασμα αφορά την ίδια την κοινωνική διεργασία. Η εικόνα της καχεκτικής ισορροπίας του πολιτικού συστήματος επηρεάζει την κοινωνική αντιπολίτευση. Σε αρκετές περιπτώσεις το κίνημα έστω και σπασμωδικά αντιδρά (Τέμπη, νόμος για το ιδιωτικά πανεπιστήμια, αντιπολεμικό κίνημα για την σφαγή στην Παλαιστίνη) όμως απουσιάζει το πολιτικό υποκείμενο, που θα λειτουργήσει σαν μια ιδεολογικοπολιτική ομπρέλα και θα εκφράσει την κοινωνική κίνηση. Οι υφιστάμενοι αριστεροί και προοδευτικοί κομματικοί σχηματισμοί δεν εμπνέουν στην υπάρχουσα μορφή τους και η ανασύνθεση – ανασυγκρότηση του προοδευτικού χώρου μοιάζει πιο αναγκαία από ποτέ.
Πέμπτο συμπέρασμα προκύπτει από την εκτίμηση για πρωτοφανή αποχή από την εκλογική διαδικασία. Η απουσία, όπως συνηθίζεται δυστυχώς, της συζήτησης για το μέλλον της Ευρώπης παρά το γεγονός ότι η περιοχή φλέγεται από δύο πολέμους, η απαξίωση της πολιτικής, η απογοήτευση και η ματαιότητα, η έλλειψη ελπίδας, απομακρύνουν τους πολίτες από την κάλπη, γεγονός που βοηθά όσο τίποτα τις συντηρητικές δυνάμεις. Η αποχή δεν θα επηρεάσει και την Δεξιά, όπως λανθασμένα λέγεται. Πολιτικά, θα επηρεάσει τον ευρύτερο δημοκρατικό χώρο που μετακινείται σε μια απολίτικη διάθεση που με μαθηματική ακρίβεια οδηγεί στην πολιτική αποστράτευση. Λίγες μέρες πριν τις εκλογές όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί των προοδευτικών κομμάτων θα έπρεπε να εμφανιστούν μαζί σε μια καμπάνια υπέρ της συμμετοχής στις ευρωπαϊκές εκλογές σε ένα μεγάλο δημοκρατικό προσκλητήριο συμμετοχής.
Όλα τα παραπάνω γεννούν την ανάγκη για την ανάληψη πρωτοβουλιών σύνθεσης και υπέρβασης της οδυνηρής συγκυρίας. Απαιτούνται πλατιές και ανοιχτές διαδικασίες βάσης. Απαιτείται ειλικρινής διάλογός που θα ξεπεράσει τα κομματικά τείχη και τις υφιστάμενες δομές. Απαιτείται κυρίως ένα κοινό προοδευτικό πρόγραμμα που θα προκαλέσει κοινωνική και πολιτική ώσμωση. Ο κίνδυνος να βιώσουμε μια «πολιτική έρημο αξιών και οραμάτων» είναι πιο ενεργός από ποτέ, αν τα κόμματα και η κοινωνία των πολιτών δεν αντιδράσουν. Αναζητείται ένας προοδευτικός οδικός χάρτης με σημείο εκκίνησης την επομένη των ευρωεκλογών και κατάληξη σε μια ανοιχτή αντεπίθεση των δημοκρατικών δυνάμεων του τόπου με σκοπό την συγκρότηση κυβερνητικής εναλλακτική πρότασης. Όσοι μιλούν για ηγεσίες, ρόλους και πρόσωπα το κάνουν για να υπονομεύσουν την προοπτική αυτή, ακριβώς επειδή την φοβούνται. Οι πολιτικές προσδιορίζουν τα πρόσωπα και όχι το αντίστροφο.
Οι δημοκράτες πολίτες να μην τους κάνουν το χατίρι. Η κοινωνία πρέπει να προχωρήσει.
(Ο Διονύσης Τεμπονέρας είναι μέλος της ΠΓ του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ)
ΑΠΟ ΤΟ DNEWS