Του Νότη Μαριά *
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αφού έθαψαν το Ευρωομόλογο τελικά έστειλαν τον λογαριασμό του υπό ίδρυση Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης στη νέα γενιά. Έτσι η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της Κομισιόν θα δανειστεί από τις αγορές 750 δις ευρώ τα οποία εν συνεχεία θα διαθέσει υπό μορφή δανείων και επιχορηγήσεων στα κράτη μέλη της Ένωσης. Τα δάνεια της ΕΕ θα πρέπει να εξοφληθούν μέχρι τα τέλη του 2058. Για την εξόφληση των δανείων θα επιβληθούν στα εκατομμύρια των ευρωπαίων καταναλωτών φόροι και τέλη που αφορούν τις ψηφιακές συναλλαγές, τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές.
Από το περίφημο πακέτο των 750 δις ευρώ, 390 δις ευρώ θα είναι επιχορηγήσεις και 360 δις ευρώ θα δοθούν υπό την μορφή δανείων στα κράτη μέλη της Ένωσης αυξάνοντας έτσι το δημόσιο χρέος των εν λόγω κρατών. Τα δάνεια και οι επιχορηγήσεις θα δοθούν με αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις όπως είναι η τήρηση των όρων του ευρωπαϊκού εξαμήνου και της ενισχυμένης εποπτείας για Ελλάδα, Κύπρο και Ισπανία. Επιπλέον τα κράτη οφείλουν να σεβαστούν τους κανόνες της ΕΕ για το δημόσιο χρέος και τα υπερβολικά ελλείμματα. Έτσι παρά την προσωρινή χαλάρωση των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας για τα ελλείμματα, τα κράτη της ΕΕ και φυσικά η Ελλάδα σε μεσοπρόθεσμη βάση πρέπει να διασφαλίσουν υγιή δημόσια οικονομικά γεγονός που ενόψει της βαθιάς ύφεσης λόγω κορωνοϊού σημαίνει ότι θα υποχρεωθούν να λάβουν μέτρα λιτότητας και βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής.
Επομένως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας σύγχρονος μνημονιακός Δούρειος Ίππος του Βορρά για τον οποίο έχει πλήρη εφαρμογή η γνωστή ρήση Φοβού τους Δαναούς και Δώρα Φέροντας καθώς οι σκληροί μνημονιακοί όροι που επιβάλλει το Ταμείο για την εκταμίευση του πακέτου των 32 δις ευρώ για την Ελλάδα ανοίγουν το δρόμο στη λιτότητα και στη βίαιη δημοσιονομική προσαρμογή.
Και αυτό γιατί προκειμένου η Ελλάδα να λάβει το ποσό των 19,5 δις ευρώ σε επιχορηγήσεις και τα 12,5 δις ευρώ σε δάνεια από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης θα πρέπει να τηρήσει τις μνημονιακές μεταρρυθμίσεις και δεσμεύσεις που έχουν επιβληθεί στο πλαίσιο της εφαρμοζόμενης μετά τις 20 Αυγούστου 2018 ενισχυμένης εποπτείας, δεσμεύσεις που προβλέπουν επιβολή δομικών μεταρρυθμίσεων, απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, ευελιξία στην αγορά εργασίας, εκ περιτροπής και μερική απασχόληση, άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων, υγιή δημόσια οικονομικά, μείωση των κόκκινων δανείων, μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού καθώς και άλλα συνοδευτικά μέτρα τα οποία σε μεγάλο βαθμό ο Ελληνικός λαός τα βίωσε κατά τα πέτρινα μνημονιακά χρόνια.
Επιπλέον με τη νέα συμφωνία η Ελλάδα σε σχέση με την αρχική πρόταση της Κομισιόν έχασε τουλάχιστον 3 δις ευρώ από τις επιχορηγήσεις αφού από το αρχικό ποσό των 22,5 δις ευρώ θα λάβει τελικά μόνο 19,5 δις ευρώ για επιχορηγήσεις και για δάνεια θα λάβει 12,5 δις ευρώ από τα αρχικά 9,5 δις ευρώ επιβαρύνοντας έτσι επιπλέον το δημόσιο χρέος. Επίσης η Ελλάδα προκειμένου να πάρει το παραπάνω πακέτο των 32 δις ευρώ θα πρέπει να καταβάλει εθνική συνεισφορά 10 δις ευρώ.
Οι επιχορηγήσεις και τα δάνεια θα πρέπει αυστηρά να κατευθυνθούν σε επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση των οικονομιών των κρατών μελών της ΕΕ για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας.
Και ενώ δίνονται «ψίχουλα» για τουρισμό, πολιτισμό και αγρότες οι επενδύσεις θα πρέπει να επικεντρωθούν αυστηρά στην ψηφιακή οικονομία και στην πράσινη ανάπτυξη γεγονός που σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος των επιχορηγήσεων και δανείων που θα λάβει η Ελλάδα καθώς και της εθνικής συγχρηματοδότησης θα επιστρέψουν στις πλούσιες χώρες του Βορρά για αγορά νέων τεχνολογιών και λογισμικού για εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και για αγορά μηχανολογικού εξοπλισμού όπως ανεμογεννήτριες, ηλιακά πάνελ, ηλεκτρικά αυτοκίνητα, σταθμούς φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων κλπ.
Επιπλέον τα κράτη μέλη της ΕΕ για να χρηματοδοτηθούν θα πρέπει να υποβάλλουν σχετικά εθνικά προγράμματα τα οποία θα εγκρίνονται από την Κομισιόν. Οι εκταμιεύσεις των κονδυλίων θα εγκρίνονται επίσης από την Κομισιόν υπό τον όρο τήρησης όλων των σχετικών παραπάνω αυστηρών όρων και προϋποθέσεων. Μάλιστα θεσμοθετήθηκε και «φρένο έκτακτης ανάγκης» σύμφωνα με το οποίο οποιοδήποτε κράτος θα δύναται να μπλοκάρει την έγκριση των εκταμιεύσεων οπότε το θέμα θα παραπέμπεται εντός προθεσμίας τριών μηνών για τελική απόφαση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το οποίο θα αποφασίζει με αυξημένη πλειοψηφία.
Και το κερασάκι στην τούρτα αποτελούν οι επιστροφές κονδυλίων σε Γερμανία 3,6 δις ευρώ, σε Ολλανδία 1,9 δις ευρώ, σε Σουηδία1,06 δις ευρώ, σε Αυστρία 565 εκατ. ευρώ και σε Δανία 377 δις ευρώ, παρότι οι χώρες αυτές σύμφωνα με στοιχεία της ίδιας της Κομισιόν είναι οι κατ΄ εξοχήν κερδισμένες από τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.
* Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ – Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής