Είναι ένα πάγιο χαρακτηριστικό των νέων πρωθυπουργών οι αυταπάτες. Απλώς κάποιοι τις παραδέχονται κάποτε, ενώ άλλοι κάνουν ότι… δεν κατάλαβαν και συνεχίζουν να πουλάνε το ίδιο προεκλογικό παραμύθι μέχρι να βαρεθούν και οι ίδιοι.
Ειδικά στην Ελλάδα οι αυταπάτες – όταν δεν ήταν απλώς ψέματα, ήταν ενδείξεις ασχετοσύνης – πάντα περίσσευαν, καθώς, σε μια χώρα ποικιλοτρόπως εξαρτημένη από τα συμφέροντα και τις επιθυμίες υπέρτερων δυνάμεων, η ψήφος του λαού συνοδεύεται πάντα από μια ελπίδα μήπως και μεγαλώσει λιγάκι το μπόι του. Ακόμα περισσότερο αυτό ισχύει από τη χρεοκοπία και ύστερα.
Η Ν.Δ. επί Κυριάκου Μητσοτάκη, λοιπόν, θα ήταν παράδοξο να μην έχει τις δικές της αυταπάτες όταν ξεκινούσε από θέση αντιπολίτευσης την πορεία προς την εκλογική νίκη και τη διακυβέρνηση της χώρας, όπως είχε άλλωστε συμβεί νωρίτερα και με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο πολύ σύντομα αποδείχθηκε ότι η προσγείωση στον… «πλανήτη Ευρώπη», για την οποία προειδοποιούσαμε αμέσως μετά τις εκλογές, αποδεικνύεται δύσκολη.
Οι Ευρωπαίοι, απαλλαγμένοι από το άγχος της διαχείρισης της ελληνικής χρεοκοπίας, από τον κίνδυνο μετάδοσης της ελληνικής κρίσης και από την ανάγκη να περάσουν από τα δύσπιστα Κοινοβούλιά τους νέα πακέτα δανείων, κρίνουν ότι είναι προτιμότερο να ασχοληθούν με τα μεγάλα και καυτά προβλήματα που απειλούν την ενότητα και το στάτους της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης.
Επιπλέον δεν είναι καν διατεθειμένοι να αναθεωρήσουν πλευρές των συμφωνιών που έχουν ήδη συνάψει επί του τρόπου αποπληρωμής του ελληνικού χρέους, ώστε να μη δώσουν το σήμα ότι μπορεί να υπάρξει μια… δεύτερη Ελλάδα. Επ’ αυτού ήταν χαρακτηριστική η δήλωση του καγκελαρίου της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς, ο οποίος έγραψε στο Twitter με αφορμή τη φημολογία περί επικείμενης χαλάρωσης του συμφώνου σταθερότητας:
«Η Ιταλία δεν μπορεί να γίνει μια νέα Ελλάδα. Δεν είμαστε διατεθειμένοι να πληρώσουμε τα χρέη της Ιταλίας. Απορρίπτουμε κατηγορηματικά κάθε ελάφρυνση των κανόνων του Μάαστριχτ, όπως ζήτησε η Ιταλία».
Σε αυτό ακριβώς το κλίμα διαψεύστηκαν τρεις βασικές επιδιώξεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη – και εξέπεσαν σε… αυταπάτες. Ας τις δούμε λίγο πιο αναλυτικά.
Αυταπάτη Νο 1
Προεκλογικά, η Ν.Δ. έκανε «σημαία» τη διεκδίκηση μικρότερων πρωτογενών πλεονασμάτων κατηγορώντας τον ΣΥΡΙΖΑ ότι έχει «πνίξει» την οικονομία με τη συμφωνία για 3,5% τα πρώτα μεταμνημονιακά χρόνια.
Θεωρούσε δε ότι οι Ευρωπαίοι, μόλις νιώσουν τη μεταρρυθμιστική ορμή της νέας κυβέρνησης, θα πέσουν ξεροί και θα γίνουν… χαλί για να πατήσει ο Σταϊκούρας και να φέρει θριαμβευτικά στην Ελλάδα τη μείωση που θα εξέθετε τους… τσιπραίους και θα διασφάλιζε δημοσιονομικό χώρο για γενναίες φοροελαφρύνσεις. Παρότι ο Μητσοτάκης κρατούσε μια «πισινή», λέγοντας ότι πρώτα θα κερδίσει αξιοπιστία και ύστερα θα θέσει το αίτημα, το κλίμα είχε δημιουργηθεί.
Μετεκλογικά, ήδη η κυβέρνηση έχει φτάσει στο σημείο να ισχυρίζεται πως η όποια διαπραγμάτευση επί του θέματος θα αρχίσει το 2021, όταν ξέρουν και οι… πέτρες ότι τα πλεονάσματα, βάσει της υπάρχουσας συμφωνίας, θα μειωθούν από το 2022! Οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν ούτε να ακούσουν για αλλαγές επί της υπάρχουσας συμφωνίας. Ο δε Μητσοτάκης ούτε καν θέτει το θέμα, για να μην τον θεωρήσουν… «επαίτη».
Μέχρι και ο κεντρικός τραπεζίτης Γιάννης Στουρνάρας, ο οποίος έσκιζε τη γραβάτα του προεκλογικά υπέρ της μείωσης των πρωτογενών πλεονασμάτων, αναγκάστηκε να τα αποκηρύξει προ ημερών ως επιζήμια, μπας και διασώσει κάτι από τα πολιτικά προσχήματα.
Αυταπάτη Νο 2
Όταν έγινε καταφανές ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα θα μείνουν ως έχουν, στη Ν.Δ. άρχισαν να πουλάνε μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική: Ότι θα πείσουν τους δανειστές να χρησιμοποιηθούν οι επιστροφές κερδών προς την Ελλάδα από τα κέρδη των ομολόγων που διακρατούν οι ξένες τράπεζες (ANFAs και SMP), ώστε να μειωθούν τεχνηέντως οι στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα.
Και αυτό το αίτημα όμως πήγε φούντο, καθώς οι τεχνοκράτες του EuroWorking Group ενημέρωσαν τον Σταϊκούρα στις 6 Σεπτεμβρίου πως τα κεφάλαια αυτά θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο σε επενδύσεις, οι οποίες ωστόσο θα ελέγχονται εξονυχιστικά κατά την πορεία τους. Ως εκ τούτου, ο πρωθυπουργός, στη συνέντευξή του στη ΔΕΘ, προσαρμόστηκε επιχειρώντας να «πουλήσει» θετικά την κατάρρευση της δεύτερης κυβερνητικής αυταπάτης.
Αυταπάτη Νο 3
Προεκλογικά, η Ν.Δ. καταριόταν τους προκατόχους της για το μεταναστευτικό / προσφυγικό επιχειρώντας να πείσει ότι η ίδια θα επιτύγχανε όχι μόνο μια πιο ορθολογική διαχείριση, αλλά επιπλέον περισσότερη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και καλύτερη φύλαξη των συνόρων.
Μετεκλογικά, ο Ερντογάν φρόντισε με το «καλημέρα» να δείξει ένα μικρό μέρος των δυνατοτήτων του να πλημμυρίσει τα ελληνικά νησιά με πρόσφυγες και μετανάστες από τα εκατομμύρια άτομα που πρόσκαιρα διαμένουν στην Τουρκία. Αμέσως η κυβέρνηση προσχώρησε στη διαδικασία μεταφοράς χιλιάδων ανθρώπων στην ηπειρωτική ενδοχώρα υιοθετώντας πολιτική… ΣΥΡΙΖΑ, η οποία μελλοντικά αναμένεται να δημιουργήσει κοινωνικές εντάσεις.
Σε δεύτερο χρόνο η ούτως ή άλλως μηδαμινή ευρωπαϊκή «αλληλεγγύη» υποβαθμίστηκε ακόμη περισσότερο, καθώς στη νέα Κομισιόν, της οποίας η σύνθεση ανακοινώθηκε αυτές τις μέρες, μπορεί το εκ Θεσσαλονίκης εμπειρότατο στέλεχος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς να αναβαθμίστηκε σε αντιπρόεδρό της με αντικείμενο που περιλαμβάνει και το μεταναστευτικό / προσφυγικό, αλλά στα ψιλά γράμματα η χώρα μας βγήκε χαμένη:
● Ο Σχοινάς είναι μεν αντιπρόεδρος, αλλά όχι εκτελεστικός. Ο ρόλος του θα είναι απλώς συντονιστικός όταν θα προκύπτουν ζητήματα διαφορετικών απόψεων μεταξύ επιτρόπων.
● Το χαρτοφυλάκιο της μετανάστευσης έπαψε να υφίσταται ως αυτοτελές και εντάχθηκε σε ένα πολιτικό πακέτο με τον εύγλωττο και αποκαλυπτικό τίτλο «Προστασία του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής», ο οποίος παραπέμπει ευθέως στο δόγμα «Ευρώπη – φρούριο»!
Τώρα απομένει η επιστροφή στην εσωτερική πραγματικότητα, την οποία η κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει αποκλειστικά με ίδιες δυνάμεις – οι οποίες θα μετρηθούν πραγματικά όταν θα ανοίξουν τα μέτωπα, που δεν θα είναι και λίγα…