Υποψήφια για την ένταξη στο ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας είναι η κοινή πρόταση του δήμου Ανωγείων και της Εταιρείας Πολιτιστικής Διαχείρισης και έρευνας Androidus Project Tank που αφορά στην καταγραφή της πολιτιστικής και όχι μόνο ταυτότητας των κτηνοτρόφων της ορεινής περιοχής στις πλαγιές του Ψηλορείτη με τίτλο «Οι άγραφοι θεσμοί και τα εθιμικά γνωρίσματα της κοινωνίας των βοσκών του Ψηλορείτη» (Idaology Project).
Η συγκεκριμένη προσπάθεια που αφορά στην επιστημονική καταγραφή με την προφορική ιστορία μέσω ενεργής εμπλοκής των ίδιων των πρωταγωνιστών, των βοσκών του Ψηλορείτη, η πρόταση είναι στο στάδιο της δεύτερης φάσης καταγραφής.
«Η επιλογή των βοσκικών κοινωνιών και αρχή της έρευνας μας ξεκίνησε με μελέτη περίπτωσης τα Ανώγεια, φιλοδοξώντας να επεκταθεί στο σύνολο του Ψηλορείτη και να αποτελέσει βάση διαπολιτισμικής έρευνας. Μέσα από την καταγραφή στοιχείων, αλληλένδετων μεταξύ τους ουσιαστικά, παρουσιάζεται ο άυλος πολιτισμός της Ίδας και η συνεισφορά της στη διαμόρφωση της κουλτούρας και πολιτιστικής ταυτότητας των ορεινών κοινωνιών που μας περιβάλλουν», αναφέρουν οι ερευνητές επισημαίνοντας πως «ο σταθερότερος ανθρώπινος παράγοντας, που πέρασε από ένα βουνό γεμάτο μύθους, είναι ο βοσκός και γι’ αυτό ακριβώς το λόγο κουβαλάει στο κοινωνικό του dna μια κουλτούρα οργάνωσης, δικαίου, ιεραρχίας, ηθών και εθίμων μα και δομής των κοινωνιών που συγκρότησε σε όλο το εύρος του βουνού.
Στοιχεία όπως ο όρκος των βοσκών, ο σασμός (διαμεσολάβηση), η υφαντική τέχνη των γυναικών, η οικοδομική τεχνοτροπία των μιτάτων, η ιεραρχία στη δομή και οργάνωση σε ένα βοσκότοπο, καθώς και η απόφαση ή το χρέος να ακολουθήσει κανείς τη ζωή του βοσκού στους τόπους μας, αποτελούν ορισμένα σημεία της παραπάνω πρότασης τα οποία συνδέει ένα αόρατο νήμα πολιτιστικής διασύνδεσης και κουλτούρας».
Μιλώντας στο ΑΠΕ ΜΠΕ ο δήμαρχος Ανωγείων Μανόλης Καλλέργης ανέφερε πως ενίσχυσε και επιδότησε τη συγκεκριμένη προσπάθεια ώστε να ενισχυθεί όσο περισσότερο γίνεται η πρόταση ένταξης δεδομένου ότι: «Ο πολιτισμός των βοσκών είναι ένα από τα κυρίαρχα στοιχεία της ταυτότητας μας και διαχέεται σε όλο τον Ψηλορείτη. Αξίζει λοιπόν τον κόπο να αναδειχθεί μιας και πρόκειται ταυτόχρονα για σοβαρή επιστημονική καταγραφή με τη βοήθεια των ίδιων των απλών ανθρώπων οι οποίοι γίνονται αφηγητές της καθημερινότητας τους.
Βοηθάει τον τόπο μας, βοηθάει τον ορεινό όγκο και τις ορεινές μας κοινωνίες η συγκεκριμένη συνεργασία και προσπάθεια και για το λόγο αυτό θα προγραμματίσουμε και σχετικό συνέδριο στα Ανώγεια. Μας απασχολεί πάρα πολύ επίσης, να υπάρξει μεταβίβαση της συγκεκριμένης ταυτότητας συγκεκριμένης κληρονομιάς καθώς και να δούμε τη συνέχεια και την εξέλιξη του βοσκικού πολιτισμού.
Μας ενδιαφέρει δηλαδή, ο πολιτισμός αυτός να παραμείνει ζωντανός μιας και έχει προστιθέμενή αξία τόσο για την ανάπτυξη της περιοχής αλλά και διότι συνδέεται άμεσα με τις άλλες μορφές ανάπτυξης του τόπου μας και του τουριστικού μας προϊόντος».
Προκειμένου να εγγραφεί ένα από τα προτεινόμενα στοιχεία άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς στο Εθνικό Ευρετήριο ‘Αυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, απαραίτητη προϋπόθεση σύμφωνα με τους υπεύθυνους της προσπάθειας, είναι η αποδεδειγμένη ενήμερη συναίνεση και η ενεργός συμμετοχή των ίδιων των φορέων της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Σε αυτό το πνεύμα, ο Δήμος Ανωγείων και η Androidus Project Tank, απευθύνουν ανοικτό κάλεσμα στις τοπικές κοινότητες, τοπικούς φορείς και συλλόγους, προκειμένου μέσα από τη διαβούλευση και τη συνεργασία, την κατάθεση προτάσεων και ιδεών να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα δεδομένου ότι η έρευνα που ξεκίνησε τις προηγούμενες ημέρες θα ολοκληρωθεί τον ερχόμενο Ιούλιο.