Στην τακτική δέσμη αποφάσεών της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κινεί νομικές ενέργειες κατά των κρατών μελών που δεν συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις τους βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ. Οι αποφάσεις αυτές αποσκοπούν στη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ προς όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεων, και η χώρα μας ανά καιρούς έχει την “τιμητική” της.
Ήδη από το 2022, η Κομισιόν εκκινούσε διαδικασία κατά της Ελλάδας για τη μη κοινοποίηση επικαιροποιημένων χαρτών επικινδυνότητας πλημμύρας και κινδύνων πλημμύρας, στέλνοντας προειδοποιητική επιστολή. Η Επιτροπή δεν έλαβε απάντηση από την ελληνική πλευρά και προχώρησε στην επιβεβαίωση της παραβίασης θέτοντας δίμηνη προθεσμία για τη λήψη των απαιτούμενων μέτρων συμμόρφωσης. Η προθεσμία έληξε και έκτοτε η χώρα μας δύναται να παραπεμφθεί και να καταδικαστεί για παραβίαση του δικαίου της ΕΕ. Η ελληνική πλευρά δεν έχει δώσει ποτέ εξηγήσεις για τις καθυστερήσεις και την παραβίαση της Οδηγίας ως προς την αναθεώρηση των χαρτών.
Εν συνεχεία, ένα χρόνο μετά, η Επιτροπή προχώρησε σε δεύτερη προσφυγή κατά της Ελλάδας αυτή τη φορά για τη μη έγκαρη κοινοποίηση επικαιροποιημένων σχεδίων διαχείρισης κινδύνων πλημμύρας σύμφωνα με τις επιταγές της σχετικής Οδηγίας 2007/60. Όπως αναφέρει ο βουλευτής Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Παναγιώτης Δουδωνής, η ελληνική πλευρά δεν έχει ενημερώσει για τις διευκρινίσεις που δόθηκαν στην Επιτροπή μέχρι τον περασμένο Απρίλιο, καθώς και σχετικά με τα μέτρα που τυχόν ελήφθησαν για να αρθεί η παραβίαση της Οδηγίας. Ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου ζητά επίσης από την ελληνική πλευρά να ενημερώσει γιατί δεν δόθηκαν στοιχεία στην Επιτροπή ως προς ένα θέμα τόσο σημαντικό, που τελικά βρήκαμε “μπροστά μας” το τελευταίο διάστημα.
Σημειώνεται πως τα σχέδια διαχείρισης κινδύνων πλημμύρας διαμορφώνονται με βάση τους χάρτες που δείχνουν τις πιθανές δυσμενείς συνέπειες που σχετίζονται με τα σενάρια πλημμύρας, κάτι που σημαίνει πως – όπως γίνεται κατανοητό από τα παραπάνω – η χώρα μας ήταν απροετοίμαστη. Πρακτικά, προκύπτει πως για τον κίνδυνο πλημμυρών στη Θεσσαλία υπήρχαν και προειδοποιήσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενώ η Ελλάδα επιμένει να παραβιάζει την οδηγία για τις πλημμύρες (2007/60/ΕΚ) για «την αξιολόγηση και διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας», καθώς δεν επικαιροποιεί όπως πρέπει τα υποχρεωτικά διαχειριστικά σχέδια.
Όπως σημειώνει ο Παναγιώτης Δουδωνής:
“Ας δούμε λίγο τα στοιχεία: Ήδη από τον Φεβρουάριο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε διαδικασία προσφυγής λόγω παράβασης του άρθρου 258 ΣΛΕΕ κατά της Ελλάδας λόγω της μη κοινοποίησης επικαιροποιημένων χαρτών επικινδυνότητας πλημμύρας και κινδύνων πλημμύρας, απευθύνοντας σχετική προειδοποιητική επιστολή και ζητώντας την υποβολή παρατηρήσεων σχετικά με την παραβίαση.
Καθώς η Επιτροπή δεν έλαβε καμία σχετική απόκριση από το ελληνικό Δημόσιο, προχώρησε στην επιβεβαίωση της παραβίασης με την αποστολή αιτιολογημένης γνώμης τον Σεπτέμβριο του 2022, τάσσοντας δίμηνη προθεσμία για τη λήψη των απαιτούμενων μέτρων συμμόρφωσης στις επιταγές της Οδηγίας. Μετά την άπρακτη λήξη της προθεσμίας αυτής είναι δυνατή η παραπομπή και η καταδίκη της Χώρας από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για σχετική παραβίαση των επιταγών του δικαίου της ΕΕ.
Περιμένουμε από την ελληνική κυβέρνηση να μας ενημερώσει γιατί δε δόθηκαν στοιχεία στην Επιτροπή και σε τι ενέργειες έχει προβεί ως τον Δεκέμβριο του 2022 για την άρση της παραβίασης της Οδηγίας σε σχέση με την υποχρέωση αναθεώρησης των επικαιροποιημένων χαρτών επικινδυνότητας πλημμύρας και κινδύνων πλημμύρας.
Με δεύτερη επιστολή της, τον Φεβρουάριο του 2023 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε δεύτερη προσφυγή λόγω παραβάσεως κατά της Ελλάδας, αυτή τη φορά λόγω της μη έγκαιρης κοινοποίησης επικαιροποιημένων σχεδίων διαχείρισης κινδύνων πλημμύρας σύμφωνα με τις επιταγές της σχετικής Οδηγίας 2007/60. Με την επιστολή αυτή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθετε δίμηνη προθεσμία στην ελληνική κυβέρνηση να αποστείλει τις παρατηρήσεις της και να λάβει τα αναγκαία μέτρα συμμόρφωσης με το ενωσιακό δικαιο.
Ζητούμε, λοιπον, από την κυβέρνηση να μας ενημερώσει σχετικά με τις διευκρινίσεις που δόθηκαν στην Επιτροπή έως τον Απρίλιο του 2023 και αν ελήφθησαν εν συνέχεια μέτρα προκειμένου να αρθεί η σχετική παραβίαση της Οδηγίας”.
Με αφορμή άλλωστε τις διεκδικήσεις ενισχύσεων από την ΕΕ, εκ μέρους της ελληνικής πλευράς, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Νίκος Ανδρουλάκης, είχε τοποθετηθεί αναφέροντας πως βάσει του προγράμματος rescEU, ένα κράτος-μέλος μπορεί να ζητήσει συνδρομή από την Ευρώπη και για την αναβάθμιση των σχεδίων πολιτικής προστασίας, κάτι που η χώρα μας δεν έχει πράξει.
Οι προειδοποιήσεις της ΕΕ
Σχετική καταγγελία έκανε η βουλεύτρια του ΣΥΡΙΖΑ Πέτη Πέρκα, ενώ ερώτηση είχε κάνει και ο ευρωβουλευτής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Πέτρος Κόκκαλής για το ίδιο θέμα.
“Η κυβέρνηση ήταν ενήμερη για τους κινδύνους που υπάρχουν για ολόκληρη τη χώρα από τις πλημμύρες απόρροια της κλιματικής κρίσης και δεν είχε κάνει τίποτα απολύτως για να ενισχύσει την ανθεκτικότητα των ελληνικών πόλεων, βάσει των νέων δεδομένων. Επέλεξε την επικοινωνιακή πολιτική παρά να προβεί σε ουσιαστικά μέτρα πρόληψης, με αποτέλεσμα να αφήσει τη χώρα ανοχύρωτη”, είχε επισημάνει η Πέτη Πέρκα στην καταγγελία της.
Βάσει των στοιχείων που επικαλείται και εκείνη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε προειδοποιήσει την Ελλάδα, ήδη από τις 9 Φεβρουαρίου του 2022 ότι δεν εφαρμόζει την υποχρέωσή της να παρέχει επικαιροποιημένους χάρτες κινδύνου πλημμύρας, ως όφειλε σύμφωνα με την Οδηγία για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας (2007/60/ΕΚ).
Ο υποψήφιος βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, Νικόλας Φαραντούρης, είχε επισημάνει δε, πως ειδικά για τη Θεσσαλία οι χάρτες κινδύνου πλημμύρας ήταν αναρτημένοι ήδη από το 2018. Βάσει των στοιχείων του WWF που δημοσιοποίησε η επικεφαλής περιβαλλοντικής πολιτικής της οργάνωσης, Θεοδότα Νάντσου, ο Βόλος ήταν γνωστό ότι κινδυνεύει (όπως και η Νέα Αγχίαλος και η πεδιάδα Λάρισας και Καρδίτσας).
Γραπτή ερώτηση για το ζήτημα κατέθεσε στην Ευρωπαική Επιτροπή ο ευρωβουλευτής, Πέτρος Κόκκαλης, με την οποία τη ρωτά:
1. Αν θα συνδράμει τις πληγείσες περιοχές μέσω του Ταμείου Αλληλεγγύης και αν προτίθεται να δημιουργήσει ένα Ευρωπαϊκό Ταμείο Απωλειών και Ζημιών από την Κλιματική Αλλαγή.
2. Αν θα κινητοποιήσει το αποθεματικό κρίσεων της ΚΑΠ και θα προτείνει ένα έκτακτο μέσο από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Tαμείο, ούτως ώστε να λάβουν έκτακτη ενίσχυση οι αγρότες που πλήττονται από τις μεγάλες φυσικές καταστροφές.
3. Αν θα παραπέμψει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ούτως ώστε να συμμορφωθεί άμεσα με τις υποχρεώσεις σχετικά με τους χάρτες επικινδυνότητας πλημμυρών (Οδηγία 2007/60).
Αξίζει να σημειωθεί ακόμη πως, όπως έγινε γνωστό στη συνέντευξη Τύπου του WWF για τις πυρκαγιές στην Ελλάδα, και οι χάρτες επικινδυνότητας και εκτίμησης ρίσκου που χρησιμοποιούνται για τις φωτιές είναι απαρχαιωμένοι, από τη δεκαετία του ’80, με μηδενική επικαιροποίηση του αντιπυρικού σχεδιασμού.
Η απάντηση του ΥΠΕΝ
Το ΥΠΕΝ εξέδωσε ανακοίνωση με τίτλο “τα πραγματικά δεδομένα για την αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας του 2018”, στην οποία αναφέρει μεταξύ άλλων πως οι καθηστερήσεις έχουν να κάνουν με το γεγονός πως “η σύντμηση του απαιτούμενου χρόνου για την ολοκλήρωση του έργου δεν ήταν εφικτή, λόγω της βελτίωσης της ψηφιακής ανάλυσης των τοπογραφικών δεδομένων του εδάφους και της απαιτούμενης επικαιροποίησης των όμβριων καμπυλών, οι οποίες αποτελούν το αναγκαίο υπόβαθρο για την ορθή εκτίμηση των ζωνών κινδύνου πλημμύρας, σε συνδυασμό με το χρόνο δημόσιας διαβούλευσης που απαιτείται”.
Αναφέρεται δε πως “έχουν δοθεί όλες οι σχετικές διευκρινίσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς η ολοκλήρωση των επικαιροποιημένων Χαρτών Επικινδυνότητας Πλημμύρας και των επικαιροποιημένων Χαρτών Κινδύνων Πλημμύρας αναμένεται έως τις 30/11/2023 και η ολοκλήρωση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας για τις Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας έως τις 15/7/2024, εντός μιας εξαετίας από την έκδοση των αρχικών χαρτών που έγινε τον Ιούλιο του 2018″.
Με λίγα λόγια επικαιροποιημένοι χάρτες δεν υπήρχαν, και θεωρητικά τους αναμένουμε μέσα στο επόμενο διάστημα.