Κύπρος, Ελλάδα και Πορτογαλία, θα πρέπει να προτείνουν εναλλακτικές λύσεις για να συμπληρώσουν τις υπάρχουσες εμπειρίες που προσφέρει ο ήλιος, η θάλασσα και η άμμος, αν θέλουν να παραμείνουν κορυφαίοι τουριστικοί προορισμοί και να βοηθήσουν τις οικονομίες των χωρών τους.
Σύμφωνα με νέα έρευνα, οι τρεις χώρες θα μπορούσαν να αυξήσουν τα έσοδά τους από τον τουρισμό, προσφέροντας, για παράδειγμα, διακοπές με επίκεντρο τον οίνο και τη γαστρονομία, τον πολιτισμό, τη θρησκεία, το συνεδριακό τουρισμό και τον αγρο-τουρισμό.
Η Ιταλία και η Ισπανία έχουν ένα διαφορετικό πρόβλημα και θα πρέπει να βρουν τρόπους να συγκεντρώσουν περισσότερα χρήματα από τους τουρίστες από τα καθιερωμένα σημεία διακοπών για να βοηθήσουν τις οικονομίες τους.
Ο Δρ Νικόλαος Αντωνακάκης, Επίκουρος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ και στο Πανεπιστήμιο Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών της Βιέννης, και οι συνεργάτες του, εξέτασαν την εξέλιξη της σχέσης μεταξύ τουρισμού και οικονομικής ανάπτυξης κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων περιόδων οικονομικής ύφεσης σε 10 ευρωπαϊκές χώρες και διαπίστωσαν ότι η σχέση δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται.
Αντί να σφίγγουν το ζωνάρι τους, όταν οι καιροί είναι δύσκολοι, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να ξεφύγουν από την ύφεση, επενδύοντας σε καλύτερες υποδομές ώστε να προάγουν περισσότερο τον τουρισμό.
Ο Δρ Αντωνακάκης, δήλωσε ότι: «τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο στρατηγικός σχεδιασμός της επέκτασης του τουριστικού τομέα, όταν γίνεται με στόχο την τόνωση της εθνικής οικονομίας, και αντιστρόφως, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του ο,τι η σχέση μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης και τουριστικής ανάπτυξης ποικίλλει χρονικά.
«Η χάραξη πολιτικής πρέπει να είναι ευέλικτη και να ανταποκρίνεται στο μεταβαλλόμενο χαρακτήρα της σχέσης μεταξύ τουριστικής και οικονομικής ανάπτυξης.
«Όταν οι χώρες σφίγγουν το ζωνάρι τους καταλήγουν να παρεμποδίζουν τον τουρισμό, για παράδειγμα, λόγω περιορισμένης χρηματοδότησης ή υποδομών. Τουναντίον, εμείς προτείνουμε ότι σε περιόδους οικονομικής δυσπραγίας, η εθνική στρατηγική πρέπει να είναι η προώθηση του τουρισμού, ο οποίος, με τη σειρά του, θα ανοίξει το δρόμο για τη βελτίωση της οικονομίας.»
Κύπρος, Ελλάδα και Πορτογαλία, θα πρέπει να συμμετάσχουν σε πιο στοχευμένο μάρκετινγκ και στην προώθηση των εναλλακτικών τουριστικών πακέτων, όπως αυτά με επίκεντρο την πολιτιστική κληρονομιά, τον γαστρονομικό και οινικό τουρισμό, τον αγροτουρισμό, τον συνεδριακό τουρισμό και τον θρησκευτικό τουρισμό, ώστε να συμπληρώνουν τις υπάρχουσες εμπειρίες που προσφέρει η θάλασσα, ο ήλιος και η άμμος, είπε ο Δρ Νικόλαος Αντωνακάκης.
«Αυτές οι χώρες έχουν τους πόρους να φιλοξενήσουν τους εν λόγω επισκέπτες και, διευρύνοντας την γκάμα των τουριστικών πακέτων που μπορούν να προσφέρουν, μπορούν να μειώσουν την εποχικότητα του ήλιου, της θάλασσας και της άμμου, προσελκύοντας έτσι επισκέπτες που είναι πιθανό να ξοδέψουν περισσότερα.»
Από την άλλη πλευρά, χώρες όπως η Ιταλία ή η Ισπανία, η οποίες γνώρισαν την οικονομική ανάπτυξη που προσφέρει ο τουρισμός κατά την περίοδο των 17 ετών που μελετήθηκαν, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τον τουρισμό για την προώθηση της περιφερειακής ανάπτυξης, μέσω της ανακατανομής του τουριστικών οφελών στην ευρύτερη οικονομία.
Ο τουρισμός αντιπροσωπεύει το πέντε τοις εκατό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος παγκοσμίως (ΑΕΠ) και θεωρείται ως σημαντική κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης και σταθερότητας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δώσει μεγάλη έμφαση στον τομέα του τουρισμού ως κινητήρια δύναμη της οικονομικής ευημερίας για τις χώρες μέλη της. Εκτός από την εισροή χρηματικών πόρων, ο τουρισμός προσφέρει θέσεις εργασίας και νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Ο Δρ Αντωνακάκης, η Μίνα Δραγούνι, διδακτορική φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (UCL), και ο Δρ Γεώργιος Φίλης, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μπόρνμουθ, εξέτασαν μηνιαία δεδομένα σε 10 Ευρωπαϊκές χώρες από το 1995 έως το 2012. Το δείγμα τους περιελάμβανε πέντε χώρες των οποίων οι οικονομίες επλήγησαν σοβαρά από την ύφεση του 2007 και τη συνεχιζόμενη κρίση χρέους της Ευρωζώνης – Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία – και πέντε χώρες με ισχυρότερες οικονομίες – Αυστρία, Γερμανία, Ολλανδία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο. Ως μέτρο οικονομικής ανάπτυξης χρησιμοποιήθηκε η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής, και ώς μέτρο της τουριστικής απόδοσης ο αριθμός των διεθνών τουριστικών αφίξεων.
Βασικά ευρήματα της έρευνας είναι ότι η σχέση μεταξύ τουριστικής και οικονομικής ανάπτυξης δεν είναι σταθερή με την πάροδο του χρόνου, και ότι οι μεγαλύτεροι χαμένοι από την ύφεση του 2007, και τη συνεχιζόμενη κρίση χρέους στην Ευρωζώνη, που ξεκίνησε το 2010 είναι η Κύπρος, η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ισπανία – οι ίδιες χώρες που έχουν βιώσει τη μεγαλύτερη οικονομική ύφεση από τότε.
Στην Ελλάδα, ο τουρισμός αντιπροσωπεύει περίπου το 16 τοις εκατό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της χώρας (ΑΕΠ).
Στην Ελλάδα σημειώθηκε πτώση 31,2 τοις εκατό των επισκεπτών από το Ηνωμένο Βασίλειο μεταξύ του 2007 και 2010, και στην Κύπρο, που παραδοσιακά είναι άλλος ένας αγαπημένος προορισμός για τους Βρετανούς, οι τιμές αυξήθηκαν και ο αριθμός των τουριστών μειώθηκε, με αποτέλεσμα πολλοί να επιλέγουν την Τουρκία, την Ισπανία ή την Πορτογαλία, ως εναλλακτικούς προορισμούς.
Η Ισπανία απολαμβάνει τεράστια επιτυχία ως ένας από τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς σε όλο τον κόσμο, κατέχοντας την τέταρτη θέση σε διεθνείς τουριστικές αφίξεις και τη δεύτερη θέση σε παγκόσμιο επίπεδο εισπράξεων από τον τουρισμό. Ο τουρισμός αντιπροσωπεύει περίπου το 10 τοις εκατό του ΑΕΠ της χώρας. Κατά την υπό εξέταση περίοδο, η μοίρα της Ισπανίας ήταν καλύτερη από εκείνη της Ελλάδας. Η Κύπρος, επειδή είναι φθηνότερη, είναι πιό ελκυστική στους τουρίστες που έχουν επίγνωση του κόστους, και διότι οι κύριοι ανταγωνιστές της, όπως οι χώρες της Βόρειας Αφρικής, έχουν υποστεί πολιτικές αναταραχές κατά τη διάρκεια της περιόδου που μελετήθηκε.
*Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό οικονομικό περιοδικό Economic Modelling.
Βιβλιογραφία
Antonakakis, N., Dragouni, M. and Filis, G. (2015) How strong is the linkage between tourism and economic growth in Europe? Economic Modelling 44, 142-155, http://dx.doi.org/10.1016/j.econmod.2014.10.018