«Είτε πρόκειται να επισκεφτείς τον βυθό της θάλασσας, είτε να σκαρφαλώσεις πολύ ψηλά… είναι ένα είδος ασθένειας, σαν δηλητήριο στις φλέβες σου που σε κάνει να θέλεις να φύγεις. Γιατί θέλεις αυτό το όμορφο συναίσθημα που βιώνεις όταν έχει περάσει ο κίνδυνος και ξέρεις ότι έχεις πετύχει κάτι. Και μετά δεν ξέρεις καν πώς ζούσες πριν από αυτό, οπότε γυρνάς πίσω και το ξανακάνεις».
Αυτή είναι η περιγραφή του Τόμαζ Ροτάρ, Σλοβένου χειρουργού και λάτρη της περιπέτειας, για τον ακραίο τουρισμό που φαίνεται να αναδύεται ως νέα μόδα, και ενίοτε στοιχίζει ανθρώπινες ζωές.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η υπόθεση του υποβρυχίου Titan που καταστράφηκε στα βάθη του Ατλαντικού, με προορισμό το ναυάγιο του Τιτανικού.
Τον Φεβρουάριο του 2021, ο Ροτάρ καθόταν μέσα σε μια μικρή σκηνή σε υψόμετρο 7.300 μέτρων στο Κ2, το δεύτερο ψηλότερο βουνό του κόσμου. Περισσότεροι από 20 ορειβάτες είχαν συγκεντρωθεί στο σημείο στήνοντας έναν καταυλισμό εν μέσω σφοδρών ανέμων και θερμοκρασιών που έφταναν τους -30 βαθμούς Κελσίου.
«Μένουμε ή φεύγουμε;»
Μόλις ξημέρωσε, οι περισσότεροι από τους ορειβάτες έκαναν το λογικό. Προσπερνώντας το γεγονός πως είχαν πληρώσει 20.000 λίρες για την ευκαιρία να βρεθούν στην κορυφή του βουνού, αποφάσισαν για τη δική τους ασφάλεια να ξεκινήσουν την κατάβαση.
Ο Ροτάρ ήταν ένας από τους επτά ορειβάτες που πήραν την απόφαση να συνεχίσουν. Μερικές ώρες αργότερα, οι μισοί, ανάμεσά τους και ο ίδιος αποφάσισαν να σταματήσουν. Τρεις άλλοι ορειβάτες συνέχισαν με αποτέλεσμα να χαθούν. Για τον εντοπισμό τους στήθηκε μια τεράστια επιχείρηση με ελικόπτερα και αεροσκάφη.
Θα περνούσαν μήνες μέχρι να βρεθούν τα παγωμένα σώματά τους. Καθώς ο Ροτάρ παρακολουθούσε τις ειδήσεις για το υποβρύχιο Titan αυτή την εβδομάδα σκεφτόταν το δίλημμα των πλούσιων τουριστών που σπεύδουν σε τέτοια ακραία μέρη: «μένουμε ή φεύγουμε;».
Παρά τα δεκάδες παραδείγματα ανάλογων τραγικών καταλήξεων, οι κυνηγοί της περιπέτειας παραμένουν πολλοί και καραδοκούν για το επόμενο «θήραμα».
Νότιος Πόλος και Έβερεστ
Ακόμη και ο Νότιος Πόλος προσφέρεται τώρα σε τουριστικά φυλλάδια.
Ο σταθμός του Νότιου Πόλου των ΗΠΑ Amundsen-Scott επισκιάζεται από μια άλλη εγκατάσταση, περίπου μισό μίλι μακριά: μια κατασκήνωση που υποδέχεται τους επισκέπτες με μια πινακίδα στην οποία αναγράφεται «το νοτιότερο θέρετρο του κόσμου».
Η Antarctic Logistics & Expeditions, που διευθύνει την κατασκήνωση, προσφέρει μια σειρά από τρόπους για να φτάσετε εκεί, συμπεριλαμβανομένου του ταξιδιού «South Pole Overnight» με 65.000 $. Οι επισκέπτες απλώς πετούν εκεί και επιστρέφουν πίσω (και λαμβάνουν πιστοποιητικό κατά την επιστροφή τους).
«Οι άνθρωποι θέλουν να ανέβουν στο Έβερεστ επειδή είναι επικίνδυνο και ενέχει ρίσκο», λέει ο Λούκας Φούρτενμπαχ, ένας Αυστριακός ξεναγός βουνών που ειδικεύεται σε premium αποστολές στο Έβερεστ (τα πακέτα του κοστίζουν έως και 217.000 δολάρια).
«Εάν ήταν 100% ασφαλές, η ζήτηση θα μειωνόταν»
«Αν δεν πέθαινε κανείς και ήταν 100% ασφαλές, αυτό δεν είναι περιπέτεια και νομίζω ότι η ζήτηση θα μειωνόταν» προσέθεσε μιλώντας στην Financial Times.
Η φετινή σεζόν του Έβερεστ σημείωσε αριθμό ρεκόρ ορειβατών και αριθμό ρεκόρ θανάτων, 17.
Ο Φούρτενμπαχ, του οποίου οι πελάτες έφτασαν όλοι με ασφάλεια στην κορυφή, ανησυχεί όλο και περισσότερο για το τι συμβαίνει όταν τα χρήματα, ο εγωισμός και η ανθρώπινη παρόρμηση για αναζήτηση συγκινήσεων συγκρούονται με επικίνδυνα μέρη.
«Θα έλεγα ότι 14 από αυτούς τους θανάτους θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί με πολύ απλά πρωτόκολλα ασφαλείας», λέει. «Τέσσερις από αυτούς ήταν πελάτες που χάθηκαν την ημέρα της που ανέβηκαν στην κορυφή. Σε άλλους τελείωσε το οξυγόνο. Αυτά τα πράγματα θα έπρεπε να μην συμβαίνουν» τόνισε ο ίδιος.
«Η τάση έχει ‘εκραγεί’»
Το ευρύτερο φαινόμενο της «αγοράς περιπέτειας» έχει μακρύ παρελθόν, λέει ο Leo Houlding, επαγγελματίας ορειβάτης με μια σειρά από πρωτοποριακές αποστολές στο βιογραφικό του.
«Από την αρχή της εξερεύνησης, πλούσιοι άνθρωποι έχουν υποστηρίξει και πληρώνουν για να συμμετάσχουν σε αποστολές», λέει. «Στη λεγόμενη χρυσή εποχή του ευρωπαϊκού αλπινισμού, οι κορυφές σκαρφαλώνονταν από πλούσιους Βρετανούς χρησιμοποιώντας μισθωτούς τοπικούς οδηγούς – κάποιοι ήταν πιθανώς καλοί ορειβάτες, άλλοι πιθανότατα πλήρωναν για να πάνε για να δειπνήσουν στις κορυφές».
Ωστόσο, η τάση έχει «εκραγεί» την τελευταία δεκαετία, τονίζει.
Φαίνεται λοιπόν πως για ορισμένους η αίσθηση της αδρεναλίνης είναι πάνω απ’ όλα και είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν αδρά προκειμένου να κυνηγήσουν μεγάλα και επικίνδυνα όνειρα.