Tου Κώστα Σπυριδάκη | Είναι δυνατόν το εκλογικό αποτέλεσμα σε μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα να καθορίσει την πορεία της Ε.Ε.;
Είναι δυνατόν ένα κόμμα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ να αποτελεί την ελπίδα της αριστεράς για ένα πρωταγωνιστικό ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις;
Διαβάζουμε ότι μια σειρά από διεθνούς κύρους διανοητές όπως οι Ν.Τσόμσκι, Α.Νέγκρι, Ε.Μπαλιμπάρ, Τ.Πίκετι υποστηρίζουν το αίτημα του ΣΥΡΙΖΑ για μια ιστορική στροφή στην πολιτική της Ε.Ε. μακριά από την παγίδα του χρέους και της λιτότητας.
Θα μπορούσε κανείς να τους καταλογίσει ότι δεν έχουν ιδέα από την ελληνική πραγματικότητα: «Ποιος ΣΥΡΙΖΑ;», μπορεί να τους έλεγε ο έλληνας αριστερός συνομιλητής τους, «…αυτός που εκτινάχθηκε από το 4 στο 27% από τη μια στιγμή στη άλλη; Που ο επικεφαλής του μπερδεύει τη Ναόμι Κλάϊν με την Ναόμι Κάμπελ; Που τα στελέχη του ανήκουν στους ευνοϊμένους του συστήματος, που δεν έχουν δοκιμαστεί σε συνθήκες πίεσης ή που αγγίζουν τα όρια της γραφικότητας; Που παρουσιάζει μια καχεκτική δημοκρατική λειτουργία; Που έχει περιορισμένη επιρροή σε συνδικαλιστικούς χώρους και μικρή συμμετοχή σε κοινωνικά κινήματα; Που η εκλογική του βάση προέρχεται κατά ένα μεγάλο μέρος από ψηφοφόρους εθισμένους στις πελατειακές λογικές του δικομματισμού του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ; Που τα μέλη του ανήκουν μεν σε κοινωνικές κατηγορίες που πλήττονται από την οικονομική κρίση αλλά όχι σε εκείνες που βρίσκονται στο περιθώριο της οικονομικής ζωής, στους άνεργους και τη νεολαία;»
Ωστόσο, οι φορείς των κοινωνικών μετασχηματισμών δεν γεννιούνται παρθενογένεση και δεν ξεπηδούν από κάποιο εγχειρίδιο πολιτικής θεωρίας, χτίζονται από υλικά που προϋπάρχουν και μετεξελίσσονται μέσα από πράξη και την αναμέτρηση με συγκεκριμένα προβλήματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ αναγνωρίζεται ως καταλύτης για μια αλλαγή παραδείγματος στην διεθνή πολιτική σκηνή όχι επειδή είναι το υπόδειγμα ενός αριστερού κόμματος ούτε επειδή παρέχει εχέγγυα επιτυχίας αλλά επειδή ακριβώς απαντά σε μια ιστορική αναγκαιότητα και εκφράζει μια δυνατότητα:
Μετά την κρίση του 2008 έγινες σαφές ότι, στην πραγματικότητα, η οικονομική παγκοσμιοποίηση οδήγησε στην αυτονόμηση της οικονομίας από την πολιτική. Οι φορείς της οικονομίας αποδεσμεύθηκαν από τις υποχρεώσεις τους προς την κοινωνία. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα αποσπάστηκε από την πραγματική οικονομία αλλά και αυτή με τη σειρά της έπαψε να υποστηρίζει θεσμούς που καθιστούν δυνατή την κοινωνική συνοχή.
Είναι πλέον σαφές ότι μόνο υπερεθνικοί θεσμοί μπορούν να αντισταθμίσουν την αδυναμία των εθνικών κρατών απέναντι στο κεφάλαιο που τα οδηγεί σε έναν πλειστηριασμό παροχής διευκολύνσεων εις βάρος της εργασίας. Υπερεθνικοί θεσμοί που δεν υποκαθιστούν αλλά συμπληρώνουν τα εθνικά κράτη, γιατί μόνο αυτά μπορούν να λειτουργήσουν ως χώροι έκφρασης της βούλησης και προάσπισης του συμφέροντος της κοινωνικής πλειοψηφίας έναντι αδιαφανών γραφειοκρατικών θεσμών.
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, δεν θα περιμένε κανείς από τον ΣΥΡΙΖΑ να συγκρουστεί μετωπικά με το θεμέλιο της καπιταλιστικής κοινωνίας, το νόμο της αξίας. Θα περίμενε όμως να επιβάλλει όρια στο πεδίο εφαρμογής του και να δώσει στην οργανωμένη συλλογική βούληση την χαμένη της πίστη στις δυνατότητες της. Προς το παρόν, αυτό είναι ένα ελάχιστο, εφικτό αλλά και δύσκολο πρώτο βήμα προς μια δικαιότερη κοινωνία, όπως και να την φαντάζεται κανείς.