Οι ηγέτες των ΗΠΑ και της ΕΕ συγκλίνουν στο να υποστηρίξουν το σχέδιο ανταλλαγής εδαφών μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου, απομονώνοντας έτσι τη Γερμανία η οποία απορρίπτει την προσέγγιση αυτή.
Αυτό δείχνει πρόσφατο εμπιστευτικό έγγραφο της Υπηρεσίας εξωτερικών υποθέσεων της Ευρωπαϊκής ´Ενωσης που περιήλθε σε γνώση της Wall Street Journal. Η ρήξη με τη Γερμανία δείχνει ότι η Ουάσινγκτον είναι αποφασισμένη να αγνοήσει τις αντιρρήσεις της κυρίαρχης δύναμης της Ευρώπης σε κάτι που αφορά την «αυλή» της.
Στο έγγραφο, η ΕΕ εκφράζει την υποστήριξή της στο σχέδιο της Σερβίας και του Κοσόβου προκειμένου το τελευταίο να αποκτήσει κρατική υπόσταση. Σε αντίθετη περίπτωση, αναφέρεται, η χώρα των 2 εκατομμυρίων κατοίκων θα παραδοθεί στην εγκληματικότητα, τις συγκρούσεις και τον ισλαμιστικό εξτρεμισμό.
Η Σερβία, από την οποία αποσχίστηκε το Κόσοβο το 2008 ύστερα από έναν πόλεμο που άφησε πίσω του 13.000 νεκρούς, δεν έχει αναγνωρίσει την πρώην επαρχία της ως ανεξάρτητο κράτος. Καμιά από τις δύο χώρες δεν μπορεί να ενταχθεί στην ΕΕ αν δεν υπάρξει μια διευθέτηση.
Τις τελευταίες εβδομάδες, οι δύο χώρες συζητούν ένα σχέδιο ανταλλαγής εδαφών με στόχο τη μεγαλύτερη ομοιογενοποίησή τους. Μια από τις κυριότερες διαφωνίες τους αφορά την τύχη της πόλης Μιτροβίτσα. Ο σέρβος πρόεδρος Αλεξάντερ Βούτσιτς αντιμετωπίζει επίσης σοβαρές αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας του. «Στους Σέρβους αρέσει να χάνουν τα πάντα», είπε αυτή την εβδομάδα. «Τους αρέσει να θρηνούν για κάτι που χάνουν αντί να χαίρονται που κρατούν κάτι στα χέρια τους.»
Η ηγεσία της Γερμανίας αντιτίθεται σε αυτό το σχέδιο, καθώς ανησυχεί ότι μπορεί να αναζωπυρώσει τις αποσχιστικές τάσεις στη Βοσνία και την ΠΓΔΜ. «Τα σύνορα στην περιοχή είναι απαραβίαστα», είπε τον περασμένο μήνα η καγκελάριος Μέρκελ. «Η στάση μας αντανακλά τις ανησυχίες των ηγετών των γειτονικών χωρών, που φοβούνται ότι η επαναχάραξη των συνόρων θα ανοίξει το κουτί της Πανδώρας σε μια εύθραυστη περιοχή», δήλωσε ο εκπρόσωπος της καγκελαρίου την περασμένη εβδομάδα. Επιφυλάξεις εκφράζουν επίσης η Βρετανία και το Λουξεμβούργο.
Διαφορετική είναι όμως η άποψη των ΗΠΑ και της ΕΕ. «Για πρώτη φορά στην ιστορία, η Σερβία και το Κόσοβο θα επιλύσουν ελεύθερα τις διαφορές τους με διάλογο», αναφέρει το έγγραφο της ΕΕ. «Αν αυτές οι συνομιλίες αποτύχουν, το Κόσοβο αναπόφευκτα θα εκραγεί».
Η δημόσια αντίθεση της καγκελαρίου Μέρκελ στο σχέδιο έχει προκαλέσει αγανάκτηση στις Βρυξέλλες. «Ποια νομίζει ότι είναι η γερμανική κυβέρνηση, και αντιτίθεται κατηγορηματικά στο απλό γεγονός ότι δύο κυρίαρχες χώρες συζητούν;» αναρωτήθηκε ανώτατος αξιωματούχος της ΕΕ. «Το θέμα αυτό μπορεί να λυθεί μόνο από το Κόσοβο και τη Σερβία, όχι με εξωτερική ανάμιξη».
Ενώ το Βερολίνο επιμένει σήμερα ότι τα σύνορα στην Ευρώπη είναι ιερά και απαραβίαστα, η Γερμανία έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην επιτάχυνση της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας αναγνωρίζοντας πρώτη την ανεξαρτησία της Σλοβενίας και της Κροατίας το 1991. Στους πολέμους που ακολούθησαν σκοτώθηκαν 140.000 άνθρωποι και οι ΗΠΑ αναδείχθηκαν σε κυρίαρχη στρατιωτική και πολιτική δύναμη στην περιοχή, αφού ο Μπιλ Κλίντον έστειλε αεροπλάνα και απομάκρυνε τα σερβικά στρατεύματα από το Κόσοβο.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, οι ΗΠΑ έστρεψαν την προσοχή τους αλλού. Η Κροατία και η Σλοβενία εντάχθηκαν στην ΕΕ και τα άλλα κράτη ξεκίνησαν ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Η επιρροή της Γερμανίας στα Βαλκάνια ενισχύθηκε. Τώρα όμως οι ΗΠΑ επιστρέφουν. Πέρυσι ενέταξαν το Μαυροβούνιο στο ΝΑΤΟ και τώρα επιδιώκουν το ίδιο για την ΠΓΔΜ.
* Άρθρο των Μπόγιαν Παντσέφσκι και Ντρου Χίνσοου της Wall Street Journal / Μετάφραση: ΑΠΕ – ΜΠΕ