Ανάγκη ψυχολογικής στήριξης την εποχή του κορωνοϊού

Του Εμμανουήλ Λέκκα

Επικαλούμαστε πολλές φορές Λαϊκές ρήσεις οι οποίες με ελάχιστες λέξεις προσφέρουν ένα τεράστιο νόημα. Σε όλο αυτό το μαρτύριο που βιώνουμε το τελευταίο διάστημα θέλω να θυμίσω μία Αρχαιοελληνική “αυστηρή οδηγία” του δοξασμένου στην Ιατρική επιστήμη Ιπποκράτη :  Νοῦς ὑγιὴς ἐν σώματι ὑγιεῖ  (mens sana in corpore sano ).

Σήμερα με όλο αυτό τον πανικό που έχει προκύψει, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά σε όλο τον κόσμο, η Κυβέρνηση μας  πήρε αυστηρά μέτρα, και πολύ καλά θα συμφωνήσω εξ’αρχής, για τον  περιορισμό των μετακινήσεων και τον κατ’οικον, οικειοθελή, εγκλεισμό για να προστατεύσουμε την σωματική  υγεία όλων μας. Τα μέτρα έχουν αποτέλεσμα, προστατεύεται η σωματική υγεία αλλά τι γίνεται με την ψυχική μας υγεία, ποιος φροντίζει γι’αυτό.  Κλειστήκαμε μέσα στα σπίτια μας και οι απανωτές ειδήσεις καταστροφής και θανάτου μας οδηγούν σιγά – σιγά σε σκοτεινά μονοπάτια ψυχοπάθειας που πιθανά για πολλούς να μην έχουν επιστροφή. Αν καταφέρουν κάποιοι και αποφύγουν να επισκεφθούν Πνευμονολόγο είναι βέβαιο ότι θα χρειασθούν στην πορεία Ψυχίατρο, όλοι θα χρειασθούμε ένα Ψυχίατρο για να σβήσουμε από τη μνήμη μας  όλες αυτές τις πληγές που τείνει να μας δημιουργήσει αυτή η κατάσταση πανικού.

Η Πολιτεία πράγματι παλεύει με κάθε μέσο να προσφέρει προστασία στους πολίτες και αυτό οφείλουμε να το αναγνωρίσουμε όλοι. Εξέχουσα μορφή αυτής της προσπάθειας ο αξιότιμος επιστήμονας και άνθρωπος Κος  Σ. Τσιόδρας ο οποίος με επιστημονικό λιτό λόγο δείχνει ότι, μαζί με την επιτροπή του, αγωνίζονται προκειμένου να έχουν  έλεγχο της κατάστασης για τα θέματα της σωματικής υγείας του πληθυσμού και της εξάπλωσης της νόσου. Αυτό που κατά τη δική μου άποψη απουσιάζει είναι ότι δεν ακολουθεί μετά την ενημέρωση του Κου Τσιόδρα και μία ενημέρωση ψυχικής ανάτασης και ψυχολογικής υποστήριξης του κοινού. Μια επιτροπή ειδικών Ιατρών ψυχικής υγείας θα ήταν ιδιαίτερα ωφέλιμη  τούτη την ώρα η οποία θα επωμισθεί το έργο όλης τη ψυχολογικής υποστήριξης του πληθυσμού, ενώ παράλληλα θα έχει και ένα συμβουλευτικό ρόλο στους χειρισμούς της Πολιτικής προστασίας η οποία δείχνει ότι σηκώνει μεγάλο φορτίο που δεν ήταν όμως προετοιμασμένη να επωμισθεί. Και αν αναλογιστούμε τις μετέπειτα συνέπειες όλης αυτής της κατάστασης κατανοούμε ότι η νικηφόρος, με τις ευχές όλων μας, αποχώρηση του αξιότιμου Κου Τσιόδρα από την ενημερωτική διαδικασία θα έχει σημάνει μεν τη λήξη του σωματικού κινδύνου θα απαιτηθεί όμως να συνεχισθεί για πολύ ακόμη η ενημέρωση και στήριξη του κόσμου σε θέματα ψυχικής αποκατάστασης.

Σε όλες τις σπουδές περί αντιμετώπισης και διαχείρισης έκτακτων καταστάσεων (από φυσικές καταστροφές και όχι μόνο ) σπουδαίο ρόλο έχουν και οι κάθε μορφής ψυχολογικές παρεμβάσεις.  Ιδιαίτερα στις Στρατηγικές διαχείρισης κρίσεων οι ψυχολογικές επιχειρήσεις είτε στρέφονται προς αντιμετώπιση του εχθρού, που εν προκειμένω είναι άστοχες μιας και ο νέος εχθρός είναι αόρατος και δεν παίρνει από λόγια, είτε  προς υποστήριξη του λαού που έχει ανάγκη μιας ηθικής και ψυχικής ανάτασης για να σταθεί γενναία στα πόδια του και να αντιμετωπίσει κάθε κίνδυνο.   Ο ρόλος των ψυχολογικών επιχειρήσεων έχει να κάνει και με τη διαχείριση της πληροφορίας που μεταδίδεται από μερίδα των ΜΜΕ τα οποία κυριολεκτικά πυροβολούν καθημερινά το μυαλό μας με επιλεκτικές ειδήσεις καταστροφής χωρίς καμία καλή είδηση ελπίδας . Επιβάλλεται λοιπόν και εκτιμώ ότι θα έπρεπε να είχε γίνει από “εχθες”  η σύσταση μιας ειδικής επιστημονικής ομάδας Ψυχικής υγείας η οποία θα έχει ένα σπουδαίο έργο στη δύσκολη αυτή κατάσταση.

Στο πλαίσιο όμως της ψυχολογικής στήριξης σπουδαίο ρόλο παίζει και η δική μας συμπεριφορά απέναντι στους συνανθρώπους μας, ιδιαίτερα αυτές τις δύσκολες ώρες. Ο φόβος ως λανθασμένο παράγωγο της ατομικής ευθύνης δείχνει πολλές φορές τον  χειρότερο μας εαυτό. Καλό θα είναι να προβάλουμε την Κοινωνική ευθύνη ως το κορυφαίο μέσο προστασίας όλων μας,  καλώντας με τον καλό πάντα λόγο και όλους εκείνους που μπορεί να δείχνουν μια, κατά τη δική μας κρίση, αντικοινωνική συμπεριφορά, χωρίς εκ των πραγμάτων να γνωρίζουμε τον ψυχικό τους  κόσμο.  Ο αλτρουισμός  (παραδοσιακή αρετή που είναι η αρχή και η ηθική ευαισθησία για την ευτυχία άλλων ανθρώπων ή ζώων, με αποτέλεσμα μια ποιότητα ζωής, τόσο υλική όσο και πνευματική )  έσωσε τις κοινωνίες από όλες τις προηγούμενες πανδημίες που έχει βιώσει  το ανθρώπινο είδος.  Έχουμε δρόμο μπροστά μας, θέλω να πιστεύω όχι δύσκολο, θέλει όμως αντοχές και  αυτό  θα το επιτύχουμε με τη βοήθεια του Θεού και με μια αισιόδοξη ματιά για ένα αύριο καλύτερο και από αυτό που είχαμε πριν,  αν αναλογιστούμε πόσα μαθήματα θα πάρουμε από όλη αυτή τη δοκιμασία.

Και για να πάρουμε δυνάμεις παραθέτω το σημερινό πίνακα (27/3/2020) της πορείας του Παγκόσμιου πληθυσμού όπου δείχνει ξεκάθαρα τη ζωή, μέσα από τις γεννήσεις, να υπερτερεί κατά πολύ του θανάτου που στις δύσκολες αυτές ώρες πολεμιέται από το αφοσιωμένο Ιατρικό και Νοσηλευτικό προσωπικό της κάθε χώρας.

Νικητές θα βγούμε όλοι μαζί αν πραγματικά πιστέψουμε στην “ΑΥΣΤΗΡΗ ΟΔΗΓΙΑ”  του Ιπποκράτη :   Νοῦς ὑγιὴς ἐν σώματι ὑγιεῖ

* Μετεωρολόγος,  MSc