Η διαχείριση των απορριμμάτων συνιστά κριτήριο πολιτισμού και αξιών κάθε κοινωνίας. Αποτελεί πρόκληση για την αυτοδιοίκηση να σχεδιάσει σωστά προτάσσοντας το κοινωνικό και περιβαλλοντικό όφελος, αντιστεκόμενη στα κερδοσκοπικά και εργολαβικά συμφέροντα. Αποτελεί παράλληλα πρόκληση και για την κοινωνία να συμμετέχει ενεργά στη μείωση του όγκου των απορριμμάτων και στην ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίησή τους.
Η Διαδημοτική Επιχείρηση Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, η γνωστή μας ΔΕΔΙΣΑ , αποδεχόμενη τις παραπάνω προκλήσεις τις υπηρέτησε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Απο τον Φεβρουάριο του 2005 που ξεκίνησε τη λειτουργία της, με πολλή προσπάθεια και εν μέσω πολλών αντιξοοτήτων, κατάφερε να φθάσει στο σήμερα που την ανέδειξε ως την καλύτερη επιχείρηση στην Ελλάδα στον τομέα της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης των απορριμμάτων. Τον Ιούνιο του 2013 βραβεύτηκε για την υψηλότερη κατά κεφαλή επίδοση στην ανακύκλωση συσκευασιών από το ΥΠΕΚΑ. Την ίδια περίοδο ξεκίνησε το πρόγραμμα της οικιακής κομποστοποίησης πιλοτικά με τη συμμετοχή 100 περίπου πολιτών των Χανίων, ενώ απο τον Φεβρουάριο του 2012 είχε αρχίσει να εφαρμόζει το πρωτοποριακό πρόγραμμα διαλογής και ανακύκλωσης παραγόμενων απορριμμάτων στην παλιά πόλη, το ονομαζόμενο «συλλογή πόρτα-πόρτα». Όλα αυτά με πολλή προσπάθεια, σε ένα καθεστώς μνημονιακών πολιτικών με απολύσεις εργαζομένων, απαγόρευση προσλήψεων, έλλειψη ρευστότητας και χρηματοδότησης.
Η Κρήτη θα ήταν ενα πραγματικό υπόδειγμα για όλη την Ελλάδα αν ο περιφερειακός σχεδιασμός για τη διαχείριση των απορριμμάτων που ξεκίνησε να συζητείται από το 1994, είχε ακολουθήσει τη στρατηγική διαδρομή αυτής της πρότυπης μονάδας μηχανικής ανακύκλωσης και κομποστοποίησης, της ΔΕΔΙΣΑ και δεν είχε κατασκευαστεί το εργοστάσιο βιοξήρανσης στο Ηράκλειο το οποίο κόστισε εκατομμύρια ευρώ που τα πληρώνουν ακόμη και σήμερα οι πολίτες.
Δυστυχώς, όμως, η αιρετή περιφέρεια παρά την προηγούμενη αρνητική εμπειρία και παρά το θετικό υπόδειγμα της ΔΕΔΙΣΑ,για μια ακόμη φορά κατά την αναθεώρηση του περιφερειακού σχεδιασμού διαχείρισης των απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) τον Νοέμβριο του 2012, ενέκρινε κατά πλειοψηφία μια πρόταση με πολλά γκρίζα σημεία που σήμερα τα βλέπουμε να ανοίγονται μπροστά μας. Ένα από αυτά, το οποίο είχαμε επισημάνει κατά τη διάρκεια των συζητήσεων, ήταν και το θέμα του φορέα διαχείρισης, του τρόπου σύστασης, χρηματοδότησης και του νομικού πλαισίου που θα τον διέπει. Η πρόταση μας ήταν ξεκάθαρη. Δεν συμφωνούμε με τη δημιουργία ενός φορέα. Η διαχείριση των απορριμμάτων πρέπει να γίνεται σε αποκεντρωμένες μονάδες ολοκληρωμένης επεξεργασίας και αξιοποίησης, μικρής κλίμακας, δημόσιου ή διαδημοτικού χαρακτήρα, ανά διαχειριστική ή περιφερειακή ενότητα και με ουσιαστική και ενεργή συμμετοχή της κοινωνίας. Το θέμα δεν αποσαφηνίσθηκε, παραπέμφθηκε για μελλοντική αντιμετώπιση σε άλλο επίπεδο συζητήσεων, γιατί όπως τελικά διαφαίνεται, οι αποφάσεις ήταν ήδη προειλημμένες.
Οι ευθύνες των περιφερειακών και δημοτικών αρχών είναι τεράστιες, εάν τελικά αποδεχτούν έτοιμες λύσεις που οδηγούν τη διαχείριση των απορριμμάτων στον αδηφάγο κερδοσκοπισμό των επιχειρηματικών εργολαβικών συμφερόντων, αδιαφορώντας για το κοινωνικό και περιβαλλοντικό κόστος. Εάν αυτές δεν είναι σε θέση να προασπίσουν το κοινωνικό συμφέρον, η κοινωνία είναι έτοιμη να αντισταθεί και να το διεκδικήσει.
Μαρία Αγγελάκη
Περιφερειακή σύμβουλος