Γράφει ο Ανδρέας Τρακάκης
Την γνώρισα τον Σεπτέμβρη του 2004. Δεν την περίμενα τόσο όμορφη. Σε μαγεύει, σε καθηλώνει, σε κάνει να μην θέλεις να φύγεις. Βασικό της πλεονέκτημα, απέναντι σε μέρη κοσμοπολίτικα και θορυβώδη, η ησυχία. Έξω από τους μεγάλους συγκοινωνιακούς άξονες, ζει στους δικούς της ρυθμούς. Για μας τους Κρητικούς άγνωστη γη, ελάχιστοι την έχουν επισκεφθεί.
Απίθανοι οι δρόμοι της. Σου δίνουν έντονη την αίσθηση της απεραντοσύνης.
Ο παραλιακός φέρει το όνομα του Ελευθερίου Βενιζέλου. Εκτείνεται κατά ένα τμήμα παράλληλα με τον κεντρικό εμπορικό δρόμο, την οδό Εθνικής Αντιστάσεως. Ανάμεσά τους γραφικά στενά, ωραία ταβερνάκια. Ανατολικά αργοσέρνεται σχεδόν μέχρι την είσοδο του Αμβρακικού κόλπου. Από τη μια μεριά τα αραγμένα πλοία, από την άλλη τα κατάμεστα κέντρα. Στα δυτικά τον διαδέχεται ο δρόμος με τους γιγάντιους ευκαλύπτους, μοναδικής ομορφιάς. Θυμίζει μακρινή χώρα της Αμερικής. Οδηγεί στην ακτή του Ιονίου πελάγους. Το αγναντεύεις από πέτρινη εξέδρα.
Πέρα από τον ορατό ορίζοντα, απλώνεται η γη των Ιταλών.
Τις νύκτες, σε πλανεύουν τα φώτα του Ακτίου και της Λευκάδας. Η οδός Ειρήνης, είσοδος της πόλης, σφύζει από ζωή, κίνηση. Τερματίζει στο άπειρο. Έξω από το σπίτι που στεγάζεται ο Σύλλογος Συρρακιωτών, στην μικρή πλατειούλα, την προσοχή τραβά η προτομή του Κώστα Κρυστάλλη.
Λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα η αρχαία Νικόπολη, μισογκρεμισμένα κτίσματα, πρωτοβυζαντινά τείχη. Ατέλειωτα μποστάνια την περιβάλλουν, μέχρι την γαλάζια θάλασσα. Ύπουλη και ευμετάβλητη, σου δίνει και αυτή την αίσθηση της απεραντοσύνης. Την έκτισε ο Οκταβιανός Αύγουστος για να αποθανατίσει τη νίκη του στο Ακτιο. Εδώ μια γενιά πριν από τη γέννηση του Χριστού, κρίθηκε η τύχη της Ρώμης. Ο ελαφρόμυαλος Μάρκος Αντώνιος και η δυνάστριά του, η λάγνα Κλεοπάτρα συνετρίβησαν. Την ναυμαχία απεικονίζει μακέτα, σε γραφείο πολιτικού μηχανικού.
Τον Ιούλη του 1928, ο Κώστας Καρυωτάκης, βουλιαγμένος στον ταραγμένο ψυχικό του κόσμο, αυτοκτόνησε. Βασανισμένος άνθρωπος. Η άτεγκτη και στυγνή πατριαρχική ανατροφή, χωρίς στοργή και επιείκεια, του άφησε ανεξίτηλα σημάδια, ψυχικά τραύματα. Στο σχολείο δεν είχε τη δύναμη, να αποκρούσει τις άγριες κοροϊδίες και τα πειράγματα των συμμαθητών του. Όπως ο Βαγγέλης Γιακουμάκης. Οι μηχανισμοί αυτοπροστασίας και άμυνας, είχαν νεκρωθεί. Φοίτησε και στο γυμνάσιο Χανίων. Η Μαρία Πολυδούρη, υπερευαίσθητη και λεπτεπίλεπτη, στάθηκε ανίκανη να τον αδράξει, να τον σώσει. Το σπίτι που έμενε, διατηρείται σε άριστη κατάσταση, φρεσκοβαμμένο με λαμπρό κίτρινο χρώμα. Αφιέρωσε στην Πρέβεζα ομότιτλο ποίημα.
Οι υπέροχες τοιχογραφίες του Αγίου Αθανασίου και το τέμπλο του Αγίου Χαραλάμπους, εντυπωσιάζουν.
Περιδιαβαίνοντας στους δρόμους και τα καλντερίμια, ξεχνάς κάθε έγνοια, στενοχώρια. Από τον προμαχώνα του Ενετικού κάστρου, θαύμασα το πανόραμα του Αμβρακικού.
Η τελευταία βραδιά στην πόλη, με βρήκε στην εξέδρα του Ιονίου πελάγους. Ο χρόνος αργοκυλούσε. Το σκοτάδι έδιωχνε το αβέβαιο φως του δειλινού. Η θάλασσα σκούραινε, οι γύρω αμμουδιές και εξοχές αφανίζονταν. Στον μαυρογάλανο ουρανό άναβαν τα άστρα, ανεξιχνίαστα μηνύματα από μακρινούς κόσμους.
Το ίδιο δυστυχισμένους άραγε με τον δικό μας;
Στο παγκάκι κάθισαν δυο κυρίες, γύρω στα εξήντα. Απέναντι στην παρέα των νεαρών, γινόταν εξοργιστική κατάχρηση της λέξης «μαλάκα». Όταν έφυγαν, οι κυρίες εξέφρασαν τον αποτροπιασμό τους.
Παρεμβλήθηκα στην συζήτηση. Είπα πως οι εκπαιδευτικοί φέρουν τεράστια ευθύνη. Καλός ο συνδικαλισμός και η πολιτικοποίηση, αλλά να κάνουν και την δουλειά τους. Η ελληνική κοινωνία υποτίθεται πως έχει ηγεσία πολιτική, πνευματική, εκκλησιαστική. Σημαντικό μέρος της, βαρύνει δυσβάσταχτα τον φορολογούμενο πολίτη.
Κάτι άλλοι, ακόμη και εάν δεν θεωρηθούν ηγεσία, ο λόγος τους, προφορικός ή γραπτός, έχει πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα από τον δικό μας. Αναφέρω για παράδειγμα, τα αστέρια του αθλητισμού, του θεάτρου, του κινηματογράφου, της τηλεόρασης, τους γνωστούς τραγουδιστές, μουσικοσυνθέτες, συγγραφείς, ποιητές. Όλοι κοιτάζουν αποκλειστικά και μόνο την τσέπη, την καλοπέραση και την προβολή τους. Κανένας δεν μπήκε στον κόπο, να καταδικάσει αυτό τον απαράδεκτο τρόπο έκφρασης, μερίδας αγοριών και κοριτσιών. Να τον εμποδίσει να γίνει μόδα.
Κανένας κληρικός δεν τον στηλίτευσε, από τον άμβωνα ή τις πολυάριθμες εκκλησιαστικές, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές, εκπομπές, που περί άλλα τυρβάζουν. Πιθανόν λοιπόν οι τύποι να έχουν την αίσθηση, πως μιλώντας έτσι, δεν κάνουν τίποτα το κακό.
Η Ελλάδα βουλιάζει τρομακτικά γρήγορα. Αλώθηκε από ξένους τρόπους συμπεριφοράς παρακμιακούς. Όσοι όφειλαν να αντιδράσουν, δεν αντέδρασαν. Τα πιο βρώμικα και παρακατιανά στοιχεία, πέτυχαν να επιβάλλουν την συμπεριφορά τους. Καμιά ελπίδα αναστροφής της κατάστασης, δεν φαίνεται στον ορίζοντα.