Ο Σπηλαιολογικός Όμιλος Κρήτης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τους υπόγειους υδροφορείς, το ανάγλυφο και τις ιστορικές περιοχές του νησιού

Με αφορμή το γιγαντιαίο ενεργειακό έργο που υλοποιείται στο πλαίσιο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Πελοποννήσου, ο Σπηλαιολογικός Όμιλος Κρήτης διοργανώνει ανοιχτή εκδήλωση ενημέρωσης για τους πολίτες, με στόχο την ανάδειξη των περιβαλλοντικών, γεωλογικών και πολιτιστικών κινδύνων που ενδέχεται να προκαλέσει το εγχείρημα.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 8 Οκτωβρίου 2025, στις 19:30, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Γυμνασίου Γαζίου (οδός Καμαριώτη 44), και απευθύνεται σε όλους όσοι ανησυχούν για τη μοναδική φυσική και πολιτισμική κληρονομιά της κρητικής υπαίθρου.

270 πυλώνες υψηλής τάσης αλλάζουν το ανάγλυφο της ενδοχώρας

Το υπό υλοποίηση έργο προβλέπει την εγκατάσταση 270 πυλώνων υψηλής τάσης, σε απόσταση περίπου 350 μέτρων μεταξύ τους, κατά μήκος μιας εκτεταμένης διαδρομής από τη Δαμάστα Ηρακλείου έως τον Αποκόρωνα Χανίων. Η γραμμή υψηλής τάσης θα διατρέχει το βόρειο τμήμα της ενδοχώρας των νομών Ηρακλείου, Ρεθύμνου και Χανίων, διασχίζοντας οικισμούς, καλλιεργήσιμες εκτάσεις, βοσκοτόπια και περιοχές ιδιαίτερης ιστορικής, πολιτιστικής και περιβαλλοντικής σημασίας.

Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνονται το Αρκάδι, η Ελεύθερνα, οι Μαργαρίτες, η Αργυρούπολη, τα Ρούστικα, οι Αρμένοι, το Χρωμοναστήρι, τα Απλαδιανά και ολόκληρη η περιοχή του βόρειου Αποκόρωνα – περιοχές που συγκροτούν ένα μοναδικό τοπίο με ισχυρό αρχαιολογικό και φυσικό αποτύπωμα.

Σπηλαιολόγοι: «Ανησυχούμε για την υδρογεωλογική ισορροπία»

Ο Σπηλαιολογικός Όμιλος Κρήτης, με πολυετή ερευνητική εμπειρία στα υπόγεια καρστικά συστήματα του νησιού – σπήλαια, υπόγειους ποταμούς και υδροφορείς – εκφράζει έντονη ανησυχία για τις πιθανές συνέπειες του έργου.

«Ως ερευνητές του υπόγειου καρστικού συστήματος της Κρήτης, εκφράζουμε την έντονη ανησυχία μας για τις πιθανές επιπτώσεις που ενδέχεται να επιφέρει η εκτεταμένη αλλοίωση του αναγλύφου στην υδρογεωλογική ισορροπία της περιοχής», σημειώνεται στη σχετική ανακοίνωση.

Οι καρστικοί υδροφορείς, επισημαίνουν οι σπηλαιολόγοι, είναι πολύπλοκα και ευαίσθητα οικοσυστήματα που λειτουργούν ως φυσικές δεξαμενές και δίκτυα μεταφοράς νερού. Αυτά τροφοδοτούν πηγές, πηγάδια και γεωργικές εκτάσεις, διασφαλίζοντας την αγροτική παραγωγή και την ύδρευση πολλών περιοχών.

Ωστόσο, όπως καταγγέλλεται, η υφιστάμενη μελέτη δεν έχει λάβει υπόψη την ύπαρξη και τη λειτουργία αυτών των υπόγειων συστημάτων, δημιουργώντας κινδύνους για τη διαθεσιμότητα και την ποιότητα των υδάτινων πόρων.

Η «αόρατη» ζημιά κάτω από το έδαφος

Το έργο, ενώ παρουσιάζεται ως κρίσιμο για την ενεργειακή αυτάρκεια της Κρήτης, εγείρει ερωτήματα για την περιβαλλοντική του βιωσιμότητα, ιδίως σε μια περιοχή όπου το υπέδαφος φιλοξενεί σπάνια γεωλογικά συστήματα και υδάτινους θησαυρούς που δεν είναι άμεσα ορατοί – αλλά είναι απολύτως ζωτικοί.

Η αλόγιστη αλλοίωση του εδάφους, μέσω διάνοιξης δρόμων, τοποθέτησης θεμελίων και διέλευσης βαρέων μηχανημάτων, ενδέχεται να διαταράξει μόνιμα τη φυσική απορροή, τη ροή των υπόγειων νερών και την ισορροπία της καρστικής υδρογεωλογίας.

Κάλεσμα σε διάλογο και ενεργοποίηση πολιτών

Η ανοιχτή ενημερωτική εκδήλωση στις 8 Οκτωβρίου στο Γάζι φιλοδοξεί να προσφέρει επιστημονική πληροφόρηση, να καταγράψει τοπικές ανησυχίες και να συμβάλει στη δημιουργία ενός πλαισίου διαβούλευσης με θεσμικούς φορείς και την κοινωνία των πολιτών.

Ο Σπηλαιολογικός Όμιλος Κρήτης καλεί όλους τους πολίτες, τους επιστήμονες, τους αγρότες, τους αυτοδιοικητικούς και τους κατοίκους των περιοχών που επηρεάζονται να συμμετάσχουν και να ενώσουν τη φωνή τους στην προσπάθεια προστασίας του υπόγειου φυσικού πλούτου της Κρήτης.

Ανάπτυξη χωρίς καταστροφή

Η συζήτηση για την ενεργειακή επάρκεια δεν μπορεί να αποκόπτεται από την οικολογική ισορροπία και την προστασία των τοπίων. Η Κρήτη δεν είναι απλώς ένας κόμβος στο ενεργειακό χάρτη· είναι ένα νησί με μοναδικά γεωλογικά, πολιτισμικά και οικολογικά χαρακτηριστικά.

Η εκδήλωση της 8ης Οκτωβρίου έρχεται να υπενθυμίσει ότι ο σχεδιασμός μεγάλων υποδομών οφείλει να γίνεται με πλήρη διαφάνεια, επιστημονική τεκμηρίωση και συμμετοχή της κοινωνίας, χωρίς να θυσιάζονται πολύτιμοι φυσικοί και πολιτισμικοί πόροι.

Πιο αναλυτικά στη σχετική ανακοίνωση αναφέρονται τα εξής:

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, προβλέπεται η εγκατάσταση 270 πυλώνων υψηλής τάσης, ανά περίπου 350 μέτρα, κατά μήκος του βορείου τμήματος της ενδοχώρας των νομών Ηρακλείου, Ρεθύμνου και Χανίων, από τη Δαμάστα έως τον Αποκόρωνα. Το δίκτυο αυτό θα διέλθει από οικισμούς, καλλιεργημένες εκτάσεις και βοσκότοπους, καθώς και από περιοχές ιδιαίτερης ιστορικής, πολιτιστικής και περιβαλλοντικής σημασίας, όπως το Αρκάδι, η Ελεύθερνα, οι Μαργαρίτες, η Αργυρούπολη, τα Ρούστικα, οι Αρμένοι, το Χρωμοναστήρι, τα Απλαδιανά και ολόκληρος ο βόρειος Αποκόρωνας.

Ως ερευνητές του υπόγειου καρστικού συστήματος της Κρήτης (σπήλαια, υπόγειοι ποταμοί και υδροφορείς), εκφράζουμε την έντονη ανησυχία μας για τις πιθανές επιπτώσεις που ενδέχεται να επιφέρει η εκτεταμένη αλλοίωση του αναγλύφου στην υδρογεωλογική ισορροπία της περιοχής.

Οι καρστικοί υδροφορείς αποτελούν πολύπλοκα και ευαίσθητα οικοσυστήματα που αποθηκεύουν και μεταφέρουν μεγάλες ποσότητες νερού, τροφοδοτώντας πηγές, πηγάδια και γεωργικές εκτάσεις. Ωστόσο, η υφιστάμενη μελέτη δεν έχει λάβει υπόψη τα υπόγεια αυτά υδροσυστήματα, γεγονός που ενέχει σοβαρούς
κινδύνους για την ποιότητα και τη διαθεσιμότητα των υδάτινων πόρων.

Η εκδήλωση ενημέρωσης θα πραγματοποιηθεί στις 8 Οκτωβρίου 2025, στις 19:30, στην αίθουσα εκδηλώσεων του γυμνασίου Γαζίου, οδός Καμαριώτη 44 στο Γάζι.