Τελικά, μάλλον πρέπει να το πάρουμε απόφαση ότι είμαστε μια πολύ πλούσια χώρα και ένα ακόμα πιο πλούσιο νησί, αν και με τις οικονομικές συνθήκες που βιώνουμε είναι δύσκολο να το πιστέψουμε. Ο ομότιμος επιστημονικός ερευνητής της καναδικής κυβέρνησης και ομότιμος καθηγητής στο τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης, Αντώνης Φώσκολος, που όταν το 2010 έλεγε ότι υπάρχουν υδρογονάνθρακες στην Κρήτη, κάποιοι γελούσαν, και επτά χρόνια μετά, έχει ξεκινήσει η πορεία των διαδικασιών εξόρυξής τους, παραχώρησε μία ενδιαφέρουσα συνέντευξη στο ekriti.gr και απαντά στη Ρένα Σημειαντωνάκη για τους υδρογονάνθρακες, τα πλούσια κοιτάσματα της Κρήτης, αλλά και για τους υδρίτες, το “υπερκαύσιμο του μέλλοντος” που και αυτό υπάρχει σε τεράστιες ποσότητες δυτικά, νοτιοδυτικά, νότια και νοτιοανατολικά της Κρήτης και γιατί στην παρούσα φάση, δεν είναι δυνατή η αξιοποίησή τους.
-Κύριε Φώσκολε, πως κρίνετε την πορεία των διαδικασιών για την εξόρυξη υδρογονανθράκων στην Κρήτη και αν όλα κυλήσουν ομαλά πότε εκτιμάτε ότι θα πιάσουν δουλειά τα πρώτα γεωτρύπανα; Για τι ποσότητες μιλάμε και ποια η αξία τους;
Η πορεία των διαδικασιών εξόρυξης υδρογονανθράκων που ουσιαστικά ξεκίνησε την άνοιξη του 2017 πηγαίνει πολύ καλά. Συγκεκριμένα :
Οι Έλληνες επιστήμονες της ΕΔΕΥ/ΥΠΕΝ παρουσίασαν τα γεωφυσικά στοιχεία της Νορβηγικής εταιρείας PGS, σε δυο διεθνή συνέδρια που έγιναν στο Λονδίνο μεταξύ 15-18 Οκτωβρίου του 2017 και στις 28 Οκτωβρίου του 2017. Αυτά τα στοιχεία έδειξαν ότι κάτω από την Κρήτη υπάρχουν 16 εκμεταλλεύσιμοι στόχοι/κοιτάσματα φυσικού αερίου.
Τα γεωφυσικά στοιχεία τα αγόρασαν το consortium των εταιρειών EXXON-MOBIL, TOTAL και ΕΛΠΕ όπως επίσης οι εταιρείες ΕΝΙ, NOBLE και DELEK ενώ άλλες εταιρείες όπως η ANADARCO έδειξαν πολύ ενδιαφέρον. Οι 3 πρώτες εταιρείες έδωσαν προσφορές για την εκμετάλλευση για 2 θαλάσσια οικόπεδα δυτικά, νοτιοδυτικά και νότια της Κρήτης που έχουν έκταση 2 φορές μεγαλύτερη από την Πελοπόννησο και 8 εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα φυσικού αερίου και έχουν καταθέσει προϋπολογισμό έρευνας το ποσό των $ 12.5 δισεκατ. Αν κανείς συνεκτιμήσει ότι κάθε γεώτρηση στοιχίζει, περίπου $ 100 εκατ. αντιλαμβάνεται ότι αυτές οι εταιρείες προτίθενται να κάνουν πάνω από 100 γεωτρήσεις για να βρουν το φυσικό αέριο. Εννοείται ότι όλες οι γεωτρήσεις δεν θα γίνουν σε ένα έτος.
Άρα τόσο το Ελληνικό κράτος όσο και οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες δέχονται ότι υπάρχουν οικονομικά εκμεταλλεύσιμα αποθέματα κάτω από την Κρήτη.
Αν όλα εξελιχθουν ομαλά η πρώτη γεώτρηση νοτιοδυτικά της Κρήτης θα γίνει, όπως είπε ο πρόεδρος της ΕΔΕΥ Δρ. Γιάννης Μπασιάς, στα μέσα του 2020 δηλαδή σε 36 μήνες.
Όσον αφορά τις ποσότητες του φυσικού αερίου που περιμένουμε να βρεθεί αυτο ειναι δύσκολο να εκτιμηθεί αν δεν γίνουν οι γεωτρήσεις. Βεβαίως μια πρώτη εκτίμηση μπορεί να γίνει με βάσει τον αριθμό και τα μεγέθη των στόχων σε αντιστοιχεία με το τι έχει βρεθεί στο Ζορ της Αιγύπτου που είναι επίσης κοραλλιογενής ύφαλος όπως είναι και οι στόχοι κάτω από την Κρήτη. Το Ζόρ έχει έκταση 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων και βάθος περίπου 700 μέτρων με απόθεμα 0.8 τρις. Μ3 φυσικού αερίου.
Τρεις στόχοι κάτω απο την Κρήτη, ένας νοτιοδυτικά της Ελαφονήσου έχει έκταση 650 τετραγωνικα χιλιόμετρα, ένας δεύτερος στόχος γυρω απο την νήσο Γαύδο έχει έκταση 700 τετραγωνικά χιλιόμετρα και ενας τρίτος 190 χιλιόμετρα νότια των Καλών Λιμένων του νομού Ηρακλείου 750 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Αν τα βάθη των κοραλλιογενών υφάλων είναι τοσα όσο το βάθος του Ζόρ, γεγονός που μπορεί να προσδιοριστεί απο τα γεωφυσικά στοιχεία της εταιρείας PGS που έκανε τις μελέτες, τότε η ποσότητες του φυσικού αερίου που αναμένονται μόνο στα 3 απο τα 16 υποθαλάσσια κοιτάσματα ανέρχονται σε 16.8 τρις Μ3. Αυτο θα πρέπει να είναι η ελάχιστη ποσότητα νότια της Κρήτης. Την μεγίστη την εκτιμώ σε 27.2 τρις Μ3 φυσικού αερίου. Αυτές οι ποσότητες φυσικού αερίουμεταφραζόμενες σε ισοδύναμα βαρέλια πετρελαιου αντιστιστοιχούν η μεν ελάχιστη σε 108 δις. βαρελια ισοδυνάμου πετρελαίου η δε μεγίστη σε 175 δις. βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου. Τα πραγματικά αποθέματα της Σαουδικής Αραβίας ειναι λιγότερα απο τα 100 δις βαρέλια καίτοι διατυμπανίζει ότι έχει 264 δις βαρέλια. Άν ειχε 264 δις. βαρέλια δεν θα είχε μέση ημερήσια παραγωγή 10 εκ. βαρέλια. Βεβαίως οι εκτιμήσεις των αποθεμάτων φυσικού αερίου κάτω από την Κρήτη θα βεβαιωθούν μόνο με τις γεωτρήσεις που θα αρχίσουν να γίνωνται σε 36 μήνες απο τις εταιρείες EXXON-MOBIL, TOTAL και ΕΛΠΕ.
Η αξία των κοιτασμάτων φυσικού αερίου κυμαίνεται με βαση την εκτίμηση των 16.8 τρις Μ3 και μια τιμή του φυσικού αερίου στα $8/1000 κυβικά πόδια η 1 Gj, σε $ 4.746 τρις και με βάση τα 27.2 τρις Μ3 φυσικου αερίου σε $7.689 τρις. Το 20% της αξίας των κοιτασμάτων το παίρνει το δημόσιο και το 5% η Περιφέρεια Κρήτης. Και πόσες δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν για τουλάχιστον 50 χρόνια με μέσες αποδοχές των 4000 ευρώ μηνιαίως. Και το δημόσιο θα έχει έσοδα απο τους φόρους εισοδήματος των εργαζομένων.
Άρα η οικονομική και γεωπολιτικη δύναμη της Ελλάδας λέγεται ΚΡΗΤΗ.
Επίσης, οι ανακοινώσεις των επιστημόνων της ΕΔΕΥ στο Λονδίνο είχαν και τις εξής ευχάριστες επιπτώσεις.
Πρώτον καθόρισαν την ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδς και Λιβύης σε μήκος 500 χιλιομέτρων.
Δεύτερον, τα εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα φυσικού αερίου ευρίσκονται σε μια έκταση 85000 τετραγωνικών χιλιομέτρων δυτικά, νοτιοδυτικά και νότια της Κρήτης δηλαδή σε μια έκταση δεκαπλάσια της Κρήτης και αθροιστικά έχουν έκταση, 3400 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ήτοι, περίπου, όσο το άθροισμα των εκτάσεων των νομών Χανίων, 2376 τετραγωνικά χιλιόμετρα, και του νομού Ρεθύμνης, 1496 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Και τρίτον, επιστημονικά πάρα πολύ σημαντικό, επειδη η παλαιογεωγραφία νότια και νοτιοδυτικά της Κύπρου είναι η ίδια με την παλαιογεωγραφία της νότιας και νοτιδυτικής Κρήτης τότε και κατ’ επέκταση, όλη η περιοχή μεταξύ Ιεράπετρας και της Κυπριακής ΑΟΖ πρέπει να εχει κοραλλιογενείς υφάλους με φυσικό αέριο. Μέ απλά λόγια όλη η περιοχή νότια της Κάσου, Καρπάθου, Ρόδου και του συμπλέγματος των νήσων Καστελλορίζου έχει στόχους/κοιτάσματα φυσικού αερίου εκτός των κοιτασμάτων αργού πετρελαίου που υπάρχουν στην λεκάνη του Ηροδότου…ΤΙ ΠΛΟΥΤΟΣ. Βεβαίως θα χρειαστεί οι γεωφυσικές έρευνες να επεκταθούν σε όλη αυτή την περιοχή. Είναι η δουλειά της ΕΔΕΥ/ΥΠΕΝ να προχωρήσει την γεωφυσική έρευνα σε αυτή την περιοχή, όπως ευχής έργον είναι να γίνουν και γεωφυσικές έρευνες στο Κρητικο Πέλαγος διότι και εκεί υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να βρεθούν κοιτάσματα υδρογονανθράκων.
ΝΑΙ Η ΚΡΗΤΗ ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΚΥΚΛΩΜΕΝΗ ΑΠΟ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ ΚΑΙ ΑΣ ΜΗΝ ΤΟ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ.
– Τι είναι οι υδρίτες, για τους οποίους διαβάζουμε τελευταία, ως «υπερκαύσιμο του μέλλοντος», με αφορμή τις εξορύξεις στην Κίνα
Οι υδρίτες είναι στερεοποιημένο μεθάνιο η καλύτερα στερεοποιημένο φυσικό αέριο που επικάθηται στον πυθμένα της θάλασσας και σε ρωγμές των ιζηματογενών πετρωμάτων σε βάθος μεχρι 1000 μέτρων (εικόνες 2,3 και 4).
Οι υδρίτες ειναι το καύσιμο του μέλλοντος διότι αυτή την στιγμή δεν υπάρχει τεχνολογία αξιοποίησης τους ιδιαίτερα για τις ποσότητες που καθονται επανω στον βυθό της θάλασσας για αυτό αυτά τα αποθέματα τα λέμε μη συμβατικά. Τα πειράματα εκμετάλλευσης των υδριτών που έκαναν οι Κινέζοι στην Σινική θάλασσα αφορούσαν την παραγωγή μεθανίου από υδρίτες που βρίσκονται σε πόρους και ρωγμές σε βάθος περίπου 1000 μέτρων κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας. Βεβαίως και εμείς έχουμε τέτοια αποθέματα υδριτών (εικόνα 2), που κάποια μέρα μπορεί να γίνουν αντικείμενο εκμετάλλευσης.
Οι υδρίτες λοιπόν είναι το καθαρό καύσιμο του μέλλοντος. Γύρω από την Κρήτη έχουμε συμβατικά αποθέματα φυσικού αερίου, δηλαδή αυτά που μπορούμε να εκμεταλλευτούμε με τις σημερινές υπάρχουσες τεχνολογίες και μη συμβατικά αποθέματα φυσικού αερίου για την εκμετάλλευση των οποίων θα περιμένουμε να βρεθούν οι νέες τεχνολογίες.
– Γιατί δεν είναι οι υδρίτες μεθανίου τόσο γνωστοί όσο οι υδρογονάνθρακες, ως καύσιμο;
Οι υδρίτες δεν είναι και τόσο πολύ γνωστοί διότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχει αξιόπιστη τεχνολογία εκμετάλλευσης τους.
– Υπάρχουν τα τεράστια, όπως διαβάζουμε κοιτάσματα ιδρυτών, κάτω από την Κρήτη, σε τι ποσότητες και ποιας υπολογιζόμενης αξίας;
Ναι, υπάρχουν τεράστιες ποσότητες υδριτών δυτικά, νοτιοδυτικά νότια και νοτιοανατολικά της Κρήτης. Οι περιοχές χαρτογραφήθηκαν από τα ωκεανογραφικά ινστιτούτα της Τεργέστης και της Βαρκελώνης (εικόνες 2 και 3)
εικόνες 2 και 3.
Οι υδρίτες δημιουργούνται από τις υποθαλάσσιες εκπομπές μεθανίου που προέρχονται από τα ιλυοηφαίστεια (λασποηφαίστεια) που υπάρχουν από τον κόλπο της Κυπαρισσίας μέχρι το κόλπο της Αττάλειας και συνεχίζουν μέχρι το μπλοκ 6 της Κυπριακής ΑΟΖ. Ο αριθμός των ηφαιστείων υπερβαίνει τα 60 ιλυοηφαίστεια. Η τροφοδοσία των ιλυοφαιστείων προέρχεται από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου. Άρα υδρίτες, ιλυοηγαίστεια και κοιτάσματα υδρογονανθράκων είναι άρρηκτα συνδεδεμένα μεταξύ τους. Αυτό το λένε όλες οι εγκυκλοπαίδειες του κόσμου σε όλες τις γλώσσες. Έτσι και εγώ έλεγα ότι υπήρχαν υδρογονάνθρακες κάτω από την Κρήτη το 2010 και όλοι με κορόιδευαν. Υπήρχαν ιλυοηφαίστεια, υπήρχαν υδρίτες άρα έπρεπε να έχουμε και κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Και το ανακοίνωσα στην Ακαδημία Αθηνών και η απάντηση ήταν…you have to drill to find hydrocarbons. Tελικά οι γεωφυσικές μελέτες της PGS σε Κρήτη (εικόνες 1, 2 και 3), και την Κύπρο έδειξαν τους συσχετισμούς και επαλήθευσαν όλες τις εγκυκλοπαίδειες του κόσμου.
Τα κοιτάσματα των υδριτών που βρίσκονται μέσα στην Ελληνική ΑΟΖ (με βάση τις εικόνες 2 και 3) τα έχω εκτιμήσει σε 50 τρις Μ3 φυσικού αερίου για τα επικαθήμενα στον πυθμένα της θάλασσας και σε περίπου 20 τρις Μ3 για αυτά που είναι μέσα στις ρωγμές και τους πόρους των ιζηματογενών πετρωμάτων μέχρι βάθους 900 μέτρων. Καλύτερες εκτιμήσεις μπορεί να κάνουν γεωδαίτες λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ισοϋψείς καμπύλες και τα πάχη. Η αξία των υδριτών, όποτε γίνουν αυτά εκμεταλλεύσιμα, εκτιμάται σε περίπου $ 20 τρις.
– Υπάρχουν υδρίτες και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας; Υπάρχουν επίσημα χαρτογραφημένες περιοχές;
Ναι, υπάρχουν υδρίτες δυτικά της Πελοποννήσου στο Ιόνιο που προέρχονται από τα πεδία των ιλυοηφαιστείων Cephalonia, Pano di Sucharo, Cobblestone και Media. Και 10 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από τα ιλυοηφαίστεια υπάρχουν τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στο μπλοκ που διεκδικούν οι εταιρείες EΧΧΟΝ-MΟΒΙΛ, TΟΤΑΛ και ΕΛΠΕ. Και πάλι βλέπουμε την σχέση ιλυοηφαίστεια, υδρίτες και κοιτάσματα φυσικού αερίου. Και αυτό συνεχίζεται μέχρι και νότια της Ρόδου – Καστελόριζου όπου υπάρχουν υδρίτες προερχόμενοι από τα 5 πεδία ιλυοηφαιστείων του της ύβωσης του Αναξίμανδρου. Οι περιοχές χαρτογραφήθηκαν επίσημα από τα ωκεανογραφικά ινστιτούτα της Τεργέστης και της Βαρκελώνης (εικόνες 2 και 3).
– Πόσο εφικτή, στην παρούσα φάση, είναι η εκμετάλλευση τους;
Στην παρούσα φάση η εκμετάλλευσης τους δεν είναι εφικτή αλλά και οι επιστήμονες των διάφορων κρατών, εκτός Κίνας και Ιαπωνίας, δεν βιάζονται να προχωρήσουν στη τεχνολογία εκμετάλλευσης τους διότι η υπεραφθονία του φυσικού αερίου θα ρίξει τις τιμές όχι μόνο του φυσικού αερίου αλλά και του πετρελαίου. Η μεν Κίνα στερείται ενεργειακών πρώτων υλών και ουσιαστικά δεν μπορεί να θεωρηθεί υπερδύναμης. Το ίδιο ισχύει, ως ένα μέτρο και με την Ιαπωνία. Για αυτό είναι ουσιαστικά οι μόνες χώρες που ενδιαφέρονται για την αξιοποίηση των υδριτών που έχουν στις θάλασσες τους.
– Τελικά κ. Φώσκολε, η Ελλάδα αποδεικνύεται μία πλούσια χώρα, πολύ πλουσιότερη από εκείνες που παραδοσιακά γνωρίζουμε. Εκτιμάτε ότι το μέλλον της προδιαγράφεται ευοίωνο με την εκμετάλλευση του πλούτου αυτού;
Η Ελλάδα είναι αδιανόητα πλούσια χώρα με μυθικά αποθέματα φυσικού αερίου, πετρελαίου, λιγνιτών, γεωθερμίας, νερού για κατασκευή υδροηλεκτρικών φραγμάτων, σπάνιες γαίες, πολύτιμα και στρατηγικά μέταλλα, βιομηχανικά ορυκτά και έναν πολύ ευφυή λαό.
Αυτή την δύναμη έχουν αρχίσει ορισμένοι πολιτικοί να την αντιλαμβάνονται π.χ. Σαμαράς, Μανιάτης, Καμμένος, Σταθάκης, Βίτσας, Κικίλιας και βεβαίως όλος ο Ελληνικός Στρατός και πολύ μεγάλο μέρος του Ελληνικού λαού. Πάμε για τον δεύτερο Χρυσό Αιώνα της Ελλάδας. Είμαστε ευλογημένη χώρα και το μέλλον προδιαγράφεται πολύ ευοίωνο.