Δίδεται στη δημοσιότητα η απάντηση της Υπουργού Τουρισμού κ. Όλγας Κεφαλογιάννη και του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής κ. Σταύρου Καλαφάτη στην με Α.Π. 6327/17-2-2014 ερώτηση του βουλευτή Χανίων κ. Κυριάκου Βιρβιδάκη με θέμα «Ορειβατικά Καταφύγια».
Στην ερώτησή του ο κ. Βιρβιδάκης ανέφερε:
«Στόχος των αρμοδίων υπηρεσιών σε όλο τον κόσμο, σήμερα, είναι η ενεργειακή και χρηστική αναβάθμιση των καταφυγίων ώστε να αυξηθεί η ποιότητα των καταλυμάτων και των χώρων εστίασης των ορειβατικών καταφυγίων. Έτσι ώστε, οι ορεινοί όγκοι να προσελκύουν περισσότερους επισκέπτες και να συμβάλουν στην ανάπτυξη των τουριστικών προορισμών.
Η ορεινή πεζοπορία, ορειβασία, αναρρίχηση γίνεται όλο και πιο δημοφιλής δραστηριότητα, δεδομένου ότι οι άνθρωποι έχουν συνειδητοποιήσει ότι εξαιτίας της ρουτίνας της καθημερινότητας, έχουμε αποξενωθεί από τη φύση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στις αστικές περιοχές λόγω του αστικού τρόπου ζωής και της ανεπαρκούς σωματικής δραστηριότητας. Παράλληλα με την αναγνώριση της αναγκαιότητας της σωματικής άσκησης, αλλά και με την εξάπλωση του αθλητισμού, οι άνθρωποι έλκονται από τη σωματική άσκηση στη φύση και το βουνό.
Οι άνθρωποι, συνήθως, είναι πρόθυμοι να κάνουν κάτι με μικρό ή και μεγάλο πολλές φορές οικονομικό κόστος, που τους κάνει να αισθάνονται καλά. Ενεργά περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους σε επαφή με τη φύση, διατηρώντας τη σωματική τους δύναμη και ζωντάνια και γνωρίζοντας περιοχές φυσικής και πολιτιστικής κληρονομίας.
Αυτό το είδος του τουρισμού κερδίζει καθημερινά σε δημοτικότητα. Συνεπώς, η χρηματοδοτική βοήθεια για την ανακαίνιση και τον εκσυγχρονισμό των ορειβατικών καταφυγίων, καθώς και μια σύγχρονη νομοθεσία είναι περισσότερο ευπρόσδεκτη. Απαραίτητη στο πνεύμα της προώθησης της βιώσιμης αθλητικής και τουριστικής ανάπτυξης, καθώς και της υγείας και ευημερίας των ανθρώπων.
Με το άρθρο 5 του Σχεδίου Νόμου << Δασικά οικοσυστήματα: ορισμοί μέτρα προστασίας ανάπτυξης και διαχείρισης>>, το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από 18 Σεπτεμβρίου έως 2 Οκτωβρίου 2013, αντικαθίσταται το Έκτο Κεφάλαιο ( Άρθρα 45-62) του ν.998/1979. Το νέο άρθρο 56 (ορειβατικά καταφύγια) προβλέπει :
1. Ορειβατικό καταφύγιο είναι κτηριακή εγκατάσταση δυναμικότητας μέχρι τριάντα κλίνες, σε υψόμετρο πάνω από εννιακόσια (900) μέτρα, που εξυπηρετεί την πεζοπορία, την ορειβασία και την αναρρίχηση.
2 . Ορειβατικά μονοπάτια είναι τα μονοπάτια που χαράσσονται και χρησιμοποιούνται για πεζοπορία είτε στην ελληνική επικράτεια (εθνικά μονοπάτια), είτε αποτελούν τμήματα διεθνών μονοπατιών που διέρχονται από διάφορες χώρες (ευρωπαϊκά μονοπάτια). Για την χάραξη ή τη διάνοιξη ορειβατικών μονοπατιών απαιτείται έγκριση επέμβασης. Αντάλλαγμα χρήσης δεν απαιτείται.
3. Η πρόσβαση προς τα ορειβατικά καταφύγια ενεργείται από δημόσια ή δασική οδό, όπου υπάρχει, άλλως από ορειβατικά μονοπάτια. Την ευθύνη οροσήμανσης και συντήρησης των μονοπατιών έχουν οι κατά την επόμενη παράγραφο δικαιούχοι, σε συνεργασία με τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες και την Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας – Αναρρίχησης (Ε.Ο.Ο.Α.).
4. Επιτρέπεται σε δημόσιες γαίες των παραγράφων 5α και 5β του άρθρου 3 του παρόντος, και ελλείψει αυτών, σε δασικές εκτάσεις ή σε δάση, η εγκατάσταση ορειβατικού καταφυγίου από σωματεία ορειβατών, πεζοπόρων, αναρριχητών, τον οικείο Ο.Τ.Α. και τον Ε.Ο.Τ. Εξαιρούνται από την εγκατάσταση ορειβατικών καταφυγίων οι εκτάσεις των κατηγοριών γ΄, δ΄ και ε της παρ. 1 του άρθρου 4 του παρόντος νόμου, εκτός εάν στα σχέδια διαχείρισης αυτών των περιοχών υπάρχει πρόβλεψη για εγκατάσταση και λειτουργία ορειβατικού καταφυγίου ή δίνεται η δυνατότητα εγκατάστασής τους κατόπιν εγκεκριμένης περιβαλλοντικής μελέτης.
5. Επιτρέπεται η εκμίσθωση του ορειβατικού καταφυγίου με την υποχρέωση τήρησης των όρων και προϋποθέσεων που περιλαμβάνονται στην απόφαση έγκρισης επέμβασης, που χορηγείται με τις διατάξεις του παρόντος νόμου ή χορηγήθηκε κατ’ εφαρμογή των προισχυουσών διατάξεων της δασικής νομοθεσίας.>>.
Είναι προφανές από τα παραπάνω ότι δεν ελήφθη υπ’ όψιν η νεώτερη μετά τον ν.998/1979 νομοθεσία όπως το άρθρο 40 του ν. 3105/2003 και η βάση αυτού εκδοθείσα ΚΥΑ 2868/18-2-2004 << Κανονισμός Ορειβατικών Καταφυγίων>> ( ΦΕΚ 398 Β/ 27-2-2004) αφού για παράδειγμα είναι αδιανόητο να μειώνεται μετά από 10 χρόνια το όριο των 80 κλινών σε 30.Αλλά και άλλοι νεώτεροι νόμοι που σχετίζονται και με τα υπάρχοντα σήμερα ορειβατικά καταφύγια».
Και ερωτούσε τους αρμοδίους Υπουργούς:
«Επειδή θεωρώ αυτονόητο ότι θα έπρεπε να είχαν ζητηθεί οι απόψεις της αρμόδιας Αθλητικής Ομοσπονδίας ( Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας Αναρρίχησης), ερωτώνται οι Υπουργοί:
- Λήφθησαν υπ’ όψιν στο τελικό κείμενο οι απόψεις της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ορειβασίας Αναρρίχησης;
- Εάν ναι ποιο είναι το τελικό κείμενο του τροποποιηθέντος άρθρου που αφορά τα ορειβατικά καταφύγια. Εάν όχι πως σκοπεύουν να χειριστούν το συγκεκριμένο θέμα ;»
Στην απάντησή της, η Υπουργός Τουρισμού αναφέρει:
«Το υφιστάμενο νομοθετικό καθεστώς των ορειβατικών καταφυγίων περιγράφεται στο ν. 3105/2003 και ειδικότερα στο άρθρο 40 αυτού, με το οποίο ορίστηκε η έννοια των ορειβατικών καταφυγίων και οι φορείς διαχείρισης αυτών, εντάχθηκαν τα ορειβατικά καταφύγια στις εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής του άρθρου 2 του ν. 2160/1993 και προβλέφθηκαν οι προϋποθέσεις εγκατάστασης και επέκτασης καταφυγίων αλλά και η διαδικασία νομιμοποίησης των υφιστάμενων κατά τη δημοσίευση του ανωτέρω νόμου ορειβατικών καταφυγίων με ΚΥΑ των Υπουργών Περιβάλλοντος Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής και Τουρισμού κατόπιν διαπιστωτικής πράξης του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού. Παρά το γεγονός ότι ο Ε.Ο.Τ έχει προβεί στην έκδοση διαπιστωτικής πράξης για αρκετά υφιστάμενα ορειβατικά καταφύγια, έχει εκδοθεί μόνο μια ΚΥΑ νομιμοποίησης δεδομένου ότι τα υφιστάμενα ορειβατικά καταφύγια βρίσκονται κατά κανόνα σε εκτάσεις που διέπονται από ειδικά καθεστώτα προστασίας και συχνά λειτουργούν με αμφισβητούμενο καθεστώς ιδιοκτησίας ή παραχώρησης χρήσης.
Ως προς τα ερωτήματα που τίθενται στην εν λόγω Ερώτηση, σας γνωρίζουμε ότι το Υπουργείο Τουρισμού έχει αποστείλει στο Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, τις θέσεις του επί των προτεινόμενων ρυθμίσεων μεταξύ των οποίων είναι η διατήρηση του χαρακτηρισμού των ορειβατικών καταφυγίων ως εγκαταστάσεων ειδικής τουριστικής υποδομής και η πρόβλεψη εξουσιοδοτικής διάταξης, βάσει της οποίας με κοινή απόφαση των Υπουργών Π.Ε.Κ.Α. και Τουρισμού θα καθορίζονται οι προδιαγραφές των ορειβατικών καταφυγίων και η διαδικασία έκδοσης Ειδικού Σήματος Λειτουργίας τους από τον Ε.Ο.Τ..»
Στην απάντησή του, ο Αναπληρωτής Υπουργός Π.Ε.Κ.Α αναφέρει:
«…σας γνωρίζουμε ότι η νομοπαρασκευαστική επιτροπή που συγκροτήθηκε στα πλαίσια της αναθεώρησης της Δασικής Νομοθεσίας, λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία επί των ζητημάτων που ανέκυψαν στη διοίκηση τα προηγούμενα χρόνια με τις ήδη ισχύουσες διατάξεις πρότεινε την συγκεκριμένη διάταξη με κύριο γνώμονα την οφειλόμενη από το Σύνταγμα και τους νόμους προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων ως στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και την εξυπηρέτηση του σκοπού της δημόσιας ωφέλειας. Ταυτόχρονα έγινε προσπάθεια διατήρησης της ισορροπίας μεταξύ της συγκεκριμένης επιτρεπτής επέμβασης (ορειβατικό καταφύγιο) και της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, προτείνοντας ήπιες επεμβάσεις, δίνοντας τη δυνατότητα της αναψυχής, καθώς και της βιώσιμης αθλητικής και τουριστικής ανάπτυξης, χωρίς να υποβαθμίζεται η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά να προάγεται μέσα από τη δραστηριότητα αυτή. Οι παρατηρήσεις-προτάσεις που έγιναν στο πλαίσιο της διαβούλευσης, ελήφθησαν υπόψη και αξιολογήθηκαν προκειμένου η διάταξη να πάρει την τελική της μορφή.»