της Ελένης Γ. Γούλα
Έργο του ΤΑΙΠΕΔ (ακρολέξιο του «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας» που συστήθηκε το 2011) είναι η αξιοποίηση της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου, που του έχει ανατεθεί «σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας και τις προβλέψεις των Μεσοπρόθεσμων Πλαισίων Δημοσιονομικής Στρατηγικής». Με άλλα λόγια, η εκποίηση της περιουσίας του Δημοσίου κατά τις επιταγές των δανειστών και των όρων των 4 μνημονίων από το 2010 ως τώρα. Και όπως δηλώνεται στην επίσημη ιστοσελίδα του, προωθεί «την υλοποίηση των ιδιωτικοποιήσεων στη χώρα με πλήρη ευθύνη για την εφαρμογή της πολιτικής που τις διέπει» και σε συνεργασία πάντοτε με τις εκάστοτε κυβερνήσεις, αυτές που έχουν υπογράψει και αποδεχτεί τα μνημόνια και τα «μέτρα δημοσιονομικής σταθερότητας» που έχουν επιβληθεί από τις δυνάμεις Κατοχής της χώρας.
Υπάρχουν 3 βασικές κατηγορίες των περιουσιακών στοιχείων που έχει αναλάβει να ιδιωτικοποιήσει το ΤΑΙΠΕΔ: α) Αξιοποίηση γης, β) Υποδομές (αεροδρόμια, ΔΕΗ, δρόμοι –βλ. αττική οδός- λιμάνια, μαρίνες κλπ), γ) Εταιρικό Χαρτοφυλάκιο, που περιλαμβάνει κυρίως ακίνητα (τουριστικά, εμπορικά, οικιστικά, χωρίς να εξαιρούνται ιστορικά ή διατηρητέα). Στους στόχους των ιδιωτικοποιήσεων, που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη, περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων ο εκσυγχρονισμός των υποδομών και η προώθηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων. Για την επίτευξη του βασικού προσανατολισμού του Ταμείου που είναι «η μεγιστοποίηση του οφέλους για την Ελληνική Οικονομία» είναι η παροχή «υποστήριξης των επενδυτών στην πραγματοποίηση των έργων ανάπτυξης, κυρίως μέσα από την προσεκτική προετοιμασία των ακινήτων πριν τη μεταβίβαση». Δηλαδή, αυτό που θα πουληθεί θα πρέπει να είναι στην κατάσταση και να πληροί τις προϋποθέσεις που επιθυμεί ο αγοραστής-επενδυτής! Και εννοείται ότι το κόστος προετοιμασίας θα επιβαρύνει τον Έλληνα πολίτη. Όπως, όμως, διατείνεται το Ταμείο –και διάφοροι αρθρογραφούντες προσπαθούν να μας πείσουν- οι εκποιήσεις αυτές γίνονται για το καλό μας! Είναι προς όφελος του εθνικού συμφέροντος, την ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας, σε εθνικό και τοπικό επίπεδο!
Ένας βασικός και ιδιαίτερα επικερδής τομέας αποκρατικοποιήσεων, είναι τα λιμάνια, που έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον σημαντικών επενδυτών για ποικίλους λόγους, εμπορικούς, οικονομικούς και στρατιωτικούς. Μετά τη μεταβίβαση του Οργανισμού Λιμένος Πειραιά στη Cosco και της Θεσσαλονίκης στον Σαββίδη, το χαρτοφυλάκιο του ΤΑΙΠΕΔ περιλαμβάνει άλλα δέκα περιφερειακά λιμάνια, που περιμένουν τη σειρά τους να αποκρατικοποιηθούν. Πρόκειται για τα λιμάνια Αλεξανδρούπολης, Καβάλας, Ηγουμενίτσας, Βόλου, Ηρακλείου, Λαυρίου, Κέρκυρας, Πάτρας, Ελευσίνας και Ραφήνας. Τις μετοχές των προαναφερόμενων οργανισμών Λιμένων κατέχει 100% το ΤΑΙΠΕΔ. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του 2020, οι σύμβουλοι του ΤΑΙΠΕΔ (project Ποσειδών, Δεκέμβριος 2019) προκρίνουν 2 βασικά μοντέλα αξιοποίησης: α) πώληση του πλειοψηφικού μέρους των μετοχών των Οργανισμών λιμένων (Αλεξανδρούπολη, Ηγουμενίτσα το 67%), ή β) υποπαραχωρήσεις δραστηριοτήτων (Λαύριο, Κέρκυρα, Βόλος, Πάτρα, Ελευσίνα, Ραφήνα). Σε ορισμένες περιπτώσεις (Καβάλα, Ηράκλειο) προβλέπεται συνδυασμός των 2 μοντέλων. Πολλοί από τους παραπάνω οργανισμούς έχουν στη δικαιοδοσία τους και άλλους γειτνιάζοντες λιμένες μικρότερης σημασίας, όπως και μαρίνες ή και αλιευτικά καταφύγια (χαρακτηριστικό παράδειγμα η Ηγουμενίτσα όπου υπάγονται τρεις μαρίνες), στοιχείο που θεωρείται ιδιαίτερα ελκυστικό για τους επενδυτές. Αυτοί σχεδιάζεται να κληθούν να αναλάβουν την υποχρέωση αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού και αυτών των υποδομών. Μια λύση, που κατά τους κυβερνόντες, κρίνεται ιδιαίτερα συμφέρουσα για το Δημόσιο.
Το ΤΑΙΠΕΔ και τα συναρμόδια υπουργεία, έχουν στη διάθεσή τους για όλα τα προαναφερόμενα λιμάνια Μελέτες αξιολόγησης που εκτιμούν τα μελλοντικά έσοδα των λιμένων από την αποκρατικοποίηση. Επειδή, όμως, κατά τις εκτιμήσεις τους, αποτελεί στοίχημα η επίτευξη καθαρής κερδοφορίας από την αξιοποίηση των παραπάνω λιμανιών(!), κρίνονται απαραίτητες και προαπαιτούμενο της προώθησης της ιδιωτικοποίησής τους, νομοθετικές τροποποιήσεις. Αυτές αφορούν το ανταποδοτικό τέλος που θα πληρώνει ο κάθε ιδιώτης, είτε στον Οργανισμό Λιμένος στην περίπτωση των υποπαραχωρήσεων (των οποίων το ετήσιο αντισταθμιστικό τέλος που προβλεπόταν να καταβάλει ο επενδυτής επί των ακαθάριστων εισπράξεων στον οικείο Οργανισμό Λιμένος, θεωρούνταν πολύ υψηλό και γι αυτό απαγορευτικό για επενδύσεις), είτε στο Δημόσιο στην περίπτωση πώλησης της πλειοψηφίας των μετοχών. Οι αλλαγές που απαιτούνταν για την απρόσκοπτη προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων, ρυθμίστηκαν με νομοσχέδιο εντός του 2020 – και μάλιστα «στα μουλωχτά» κατά τη διάρκεια της καραντίνας λόγω κορωνοϊού (Νόμος 4676/2020 μέρος Γ, αρ.53-72 – ΦΕΚ 67Α/19-3-20).
Εδώ και μια πενταετία, έχει εκδηλωθεί έντονο ενδιαφέρον επενδυτών για τα περισσότερα από τα παραπάνω λιμάνια του χαρτοφυλακίου του ΤΑΙΠΕΔ και ο κ. Άδωνις Γεωργιάδης, υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων της κυβέρνησης της ΝΔ, όπως προκύπτει από δημόσιες δηλώσεις του το 2020, είναι ενθουσιασμένος από τις προσφορές και εκτιμά ότι σύντομα θα ολοκληρωθεί η διαδικασία για τρία από αυτά, Αλεξανδρούπολης, Καβάλας και Ηγουμενίτσας. Η ημερομηνία υποβολής δηλώσεων ενδιαφέροντος για αυτές τις τρεις αποκρατικοποιήσεις λιμένων ορίστηκε από το ΤΑΙΠΕΔ για την Παρασκευή 2/10/2020. Ο Ά. Γεωργιάδης στις 17/9/20 δήλωνε ότι “τη μεθεπόμενη Παρασκευή έρχεται στην Ελλάδα μια μεγάλη επιχειρηματική αντιπροσωπεία από τις ΗΠΑ που ενδιαφέρονται να μετέχουν στους διαγωνισμούς για τα λιμάνια Αλεξανδρούπολης, Καβάλας και Ηγουμενίτσας” ( ομιλία του στο 15ο Annual Greek Roadshow του Χρηματιστηρίου Αθηνών). Η προαγγελθείσα επίσκεψη της αμερικανικής αντιπροσωπείας, που πραγματοποιήθηκε λίγες μέρες πριν την ημερομηνία υποβολής δηλώσεων ενδιαφέροντος (2/10/20) –κατά τη διάρκεια επίσκεψης του Πομπέο-, ήταν καρπός συνομιλιών (15/5/2020) του υπουργού με την ηγεσία του Development Finance Corporation (DFC), τον βοηθό Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ αρμόδιο για τις Ενεργειακές Πηγές, κ. Francis Fannon και τον Πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα, κ. Geoffrey Pyatt. Στο επίκεντρο των αμερικανικών ενδιαφερόντων κατά τις συζητήσεις του Μαΐου, εκτός από τα σχέδια για τα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης και της Καβάλας, ήταν και η μεταπώληση των Ναυπηγείων Ελευσίνας στην ΟΝΕΧ.
Ο ίδιος ο Γεωργιάδης σε συνέντευξή του τον Ιούλιο (ΣΚΑΙ 23/7/2020) επιβεβαίωνε αυτές, τις προ διαγωνισμού, διαπραγματεύσεις και ήταν πολύ αισιόδοξος για την επιτυχή κατάληξη του επικείμενου τότε διαγωνισμού. Τόνιζε επίσης ως θετικό στοιχείο την έντονη οικονομική και στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ που την παρουσίαζε ως αντίβαρο στις προκλητικότητες της Τουρκίας. Την ίδια, ωστόσο, περίοδο, η κυβέρνησή του στη διμερή συμφωνία που υπέγραψε με την Αίγυπτο κατόπιν αμερικανικής παρέμβασης, παρέβλεπε τους όρους του Διεθνούς Δικαίου, απεμπολούσε τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτό και εκχωρούσε θαλάσσια κυριαρχικά δικαιώματα αναγνωρίζοντας τον 28ο μεσημβρινό ως όριο της ελληνικής κυριαρχίας στη θάλασσα (αφήνοντας εκτός το Καστελόριζο και το 1/3 της Ρόδου), και όχι τον 32ο μεσημβρινό όπως προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο.
Τι είναι όμως ο οργανισμός DFC με τον οποίο είχε συνομιλίες ο Γεωργιάδης; Όπως μαθαίνουμε από άλλη συνέντευξη του υπουργού στο ΣΚΑΙ (1/7/2020), η εταιρία Διεθνούς Αναπτυξιακής Χρηματοδότησης (DFC) είναι ένας αμερικανικός κυβερνητικός οργανισμός, με σκοπό τη διενέργεια επενδύσεων στρατηγικής σημασίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής εκτός των ΗΠΑ. Η DFC για να μπορέσει να συμμετέχει κάπου, πρέπει να υπάρχει πάντα μία αμερικανική εταιρεία που θα θέλει να συμμετάσχει σε κάποιο επενδυτικό σχήμα, η οποία χρηματοδοτείται από την DFC. Η Ελλάδα δεν περιλαμβανόταν στο πεδίο ενδιαφέροντος του οργανισμού γιατί προσανατολιζόταν σε χώρες λιγότερο ανεπτυγμένες. Ο κ. Γεωργιάδης, με την καθοδήγηση και ενθάρρυνση προφανώς του πρέσβη Πάιατ, συνέβαλε καθοριστικά να υποσκελιστεί αυτό το εμπόδιο. Κατόπιν επαφών –κανονισμένων με τη διαμεσολάβηση του αμερικανού πρέσβη κ. Πάιατ- που ο Έλληνας υπουργός είχε με στελέχη της διοίκησης του DFC, τον Νοέμβριο του 2019, κατάφερε να τους πείσει να περιλάβουν στα σχέδια τους και τη χώρα μας. Βασικό επιχείρημα πειθούς ήταν η σημασία που έχει για την αμερικανική κυβέρνηση το ναυπηγείο Ελευσίνας(!) –που φαίνεται ότι για την ελληνική είναι άχρηστο αν δεν πουληθεί!- ο τρόπος με τον οποίο αυτό μπορεί να αξιοποιηθεί με επιτυχία (προφανώς αν συνδυαστεί και με άλλα αμερικανικά ενδιαφέροντα στην Ελλάδα, επιχειρηματικά και στρατιωτικά) και η ικανότητα των εργαζομένων, οι οποίοι με δικές τους θυσίες κατάφεραν να κρατήσουν ανοιχτά τα ναυπηγεία για μεγάλο διάστημα, και γι’ αυτό πιθανώς τούς προτάθηκε να μετέχουν στο επενδυτικό σχήμα που προέκυψε. Αφού ο κ. Γεωργιάδης κατάφερε, όπως ο ίδιος καυχιέται, να πείσει τον οργανισμό, τον αμέσως επόμενο μήνα, τέλη Δεκεμβρίου 2019, το Κογκρέσο των ΗΠΑ άλλαξε τη νομοθεσία έτσι ώστε να μπορέσει να συμπεριληφθεί η Ελλάδα στις χώρες που μπορούσε ο οργανισμός DFC να χρηματοδοτήσει. Η τροπολογία έτυχε καθολικής αποδοχής καθώς ψηφίστηκε και από τα δύο κόμματα των ΗΠΑ, και το ρεπουμπλικανικό και το Δημοκρατικό. Στη συνέχεια ο κ. Γεωργιάδης είχε μια σειρά επαφών με κυβερνητικά στελέχη των ΗΠΑ: τον κ. Μενέντεζ, μέλος της επιτροπής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της αμερικανικής Γερουσίας, τον κ. Ρος, υπουργό Εμπορίου των ΗΠΑ, τον υφυπουργό Εξωτερικών-αρμόδιο για τις επενδύσεις στο εξωτερικό, κ. Κραντς, και τον διευθύνοντα σύμβουλο της DFC, τον κ. Μπόιλερ.
Σύμφωνα με δηλώσεις του αμερικανού πρέσβη κ. Πάιατ, αρχές του 2020, το αμερικανικό ενδιαφέρον στρέφεται και στο Βόλο. Έτσι διαμορφώνεται ένα πλέγμα στρατηγικού ενδιαφέροντος -όπως χαρακτηρίζεται από τους ίδιους τους Αμερικανούς- που περιλαμβάνει τα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης, της Καβάλας, του Βόλου, της Ηγουμενίτσας και τα ναυπηγεία Ελευσίνας, ίσως μαζί με το λιμάνι Ελευσίνας. Ας δούμε τι προσελκύει το ενδιαφέρον τους στις θέσεις αυτές.
Στο λιμάνι Αλεξανδρούπολης τα αμερικανικά συμφέροντα ενδιαφέρονται τόσο για ενεργειακούς όσο και για στρατιωτικούς λόγους. Ο ενεργειακός κλάδος είναι ο βασικός τομέας προέλκυσης της προσοχής. Το λιμάνι γειτνιάζει με τον Διαδριατικό Αγωγό Φυσικού Αερίου (TAP) και την όδευση του κάθετου συνδετήριου αγωγού Ελλάδας – Βουλγαρίας (IGB). Τα στρατηγικά αυτά πλεονεκτήματα λαμβάνονται υπόψη από τα επενδυτικά συμφέροντα. Παράλληλα αποτελεί το επίκεντρο των σχεδίων για τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Βαλκανική μέσω της προωθούμενης κατασκευής πλωτού σταθμού αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από αμερικανικά και ελληνικά επιχειρηματικά συμφέροντα. Ειδικότερα, η Gastrade σχεδιάζει να θέσει σε λειτουργία πλωτό σταθμό επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου στα ανοικτά της Αλεξανδρούπολης. Όπως έχει εκτιμηθεί, το συγκεκριμένο λιμάνι μπορεί να αποφέρει ετήσια έσοδα από 5 έως 20 εκ. ευρώ σε βάθος χρόνου, ανάλογα με το εάν θα υλοποιηθεί η προοπτική λειτουργίας του ως ενεργειακού κόμβου. Το λιμάνι διαθέτει, επίσης, ισχυρές προοπτικές και στην εμπορευματική δραστηριότητα, καθώς συνδέεται με την Εγνατία Οδό, δίνοντας εύκολη δίοδο στα εμπορεύματα Ανατολής και Δύσης και αντίστροφα. Σημαντικές είναι και οι προοπτικές αξιοποίησης του λιμένα για την παράκαμψη του Βοσπόρου για την εμπορευματική μεταφορά μέσω συνδυασμένων μεταφορών. Το λιμάνι έχει προσελκύσει και άλλα επιχειρηματικά συμφέροντα, όπως μαρτυρούν στην περιοχή κάποιες δραστηριότητες συνδυασμένων μεταφορών από εταιρείες όπως η Kuehne+Nagel και η Cosco Shipping-Agency. Προβλέπεται ότι το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης θα αξιοποιηθεί μέσω της πώλησης του 67% του Οργανισμού Λιμένα. Για την συγκεκριμένη ιδιωτικοποίηση ενδιαφέρονται τουλάχιστον δύο αμερικανικές εταιρείες, ενώ στην επένδυση αναμένεται να συμμετάσχει και ο αμερικανικός κυβερνητικός αναπτυξιακός οργανισμός DFC. Στα επενδυτικά σχήματα που βρίσκονται υπό διαμόρφωση, αναμένεται να συμμετάσχουν και ελληνικοί όμιλοι με παρουσία στην περιοχή. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, κάποιοι από τους υποψήφιους μνηστήρες του λιμένα Αλεξανδρούπολης να κατέβουν παράλληλα και στον διαγωνισμό για την υποπαραχώρηση του λιμένα “Φίλιππος Β” στην Καβάλα.
Λιμάνι Καβάλας: Η εκδήλωση αμερικανικού ενδιαφέροντος, όχι μόνο εταιρειών αλλά και κυβερνητικού για το λιμάνι της Καβάλας στις αρχές του 2020, ήταν πιθανώς ο λόγος που ο τρόπος αξιοποίησης του συγκεκριμένου λιμανιού αποτελούσε ένα δίλημμα για το ΤΑΙΠΕΔ. Ο ΟΛΚ είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση των τεσσάρων λιμανιών στην ευρύτερη περιοχή της Καβάλας: του Κεντρικού Λιμένα Καβάλας «Απόστολος Παύλος», του Εμπορικού Λιμένα «Φίλιππος Β΄» στη Νέα Καρβάλη, του Λιμένα Ελευθερών και του Λιμένα Κεραμωτής. Από το 2015 ως το 2019 έχουν δαπανηθεί 30 εκ. ευρώ στον «Φίλιππο Β» για την αποπεράτωση της κατασκευής του αποσπασμένου μώλου μήκους 200μ. και την επέκταση κρηπιδωμάτων μήκους 510μ. Ο δυνητικός κύκλος εργασιών του λιμένα, υπολογίζεται ότι σε προοπτική πενταετίας μπορεί να ανέλθει μεταξύ 6 και 7 εκατ. ευρώ. Οι σύμβουλοι του ΤΑΙΠΕΔ αρχικά προέκριναν την υποπαραχώρηση του Φιλίπου Β. Όμως μετά από ενδιαφέρον συγκεκριμένου αμερικανικού επενδυτικού σχήματος για την πώληση μετοχών, που ανέδειξε η βολιδοσκόπηση της αγοράς, προσανατολίζονται σε ένα μεικτό μοντέλο αξιοποίησης. Επιχειρείται επίσης να προχωρήσουν ταυτόχρονα οι διαγωνισμοί Αλεξανδρούπολης και Καβάλας, ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε όποιον ενδιαφέρεται και για τα δύο να κατέβει σε αμφότερες τις διαδικασίες.
Πρόσφατα ο Δήμος Καβάλας σύστησε Δημοτικό λιμενικό ταμείο στο οποίο ενέταξε 4 ορφανούς λιμενίσκους, οι οποίοι δεν ανήκαν στον ΟΛΚ, η τύχη των οποίων προβληματίζει εν όψει του οίστρου ιδιωτικοποιήσεων του ΤΑΙΠΕΔ. Ανησυχίες προκαλεί στον Δήμο Καβάλας η πρόσφατη απόφαση του υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, κ. Γιάννη Πλακιωτάκη, ότι τροποποιούνται και επανακαθορίζονται, μετά από πολυετείς καθυστερήσεις, οι χερσαίες ζώνες των λιμένων Καμαριώτισσας της Σαμοθράκης, Καβάλας και Κέρκυρας προκειμένου να ενταχτούν σε ένα master plan. Σύμφωνα με την πρόσφατη υπουργική απόφαση, ο Οργανισμός Λιμένος Καβάλας ξεκαθαρίζει τα όρια του στα οποία εντάσσεται και η παραλιακή ζώνη. Ωστόσο, όπως εκτιμούν τοπικά δημοσιεύματα, το νεοσύστατο Δημοτικό Λιμενικό Γραφείο Καβάλας δεν είναι εφικτό στα επόμενα 2 χρόνια να καθορίσει ζώνη λιμένα, ενώ το Δημόσιο και το ΤΑΙΠΕΔ θα κινηθούν γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα.
Το λιμάνι του Βόλου εκτιμάται ότι αποτελεί ένα στρατηγικό σημείο με καλές προοπτικές. Το 2018 τα έσοδά του έκλεισαν στα 5,4 εκ. ευρώ. Έχει ευρεία γκάμα δραστηριοτήτων (γενικό φορτίο, εμπορευματοκιβώτια, ακτοπλοΐα, κρουαζιέρα κ.λπ.) και θεωρείται από πολλούς το τρίτο μεγαλύτερο εμπορικό λιμάνι στην Ελλάδα, ενώ συνδέεται με πλοία και υδροπτέρυγα με προορισμούς στο Αιγαίο. Από αυτό ακόμη ξεκινούν διεθνείς γραμμές ενώ λειτουργεί ως εξαγωγικός κόμβος για την κεντρική Ελλάδα και εισαγωγικός για μηχανολογικό και άλλον εξοπλισμό. Ειδικότερα αποτελεί σημαντικό κόμβο για σκραπ. Λειτουργεί τόσο ως κέντρο εισαγωγής σκραπ, με έντονη δραστηριότητα εφοδιασμού πρώτης ύλης τις χαλυβουργίες της περιοχής, όσο και ως σημείο εξαγωγής μεταποιημένων προϊόντων χάλυβα και άλλων βιομηχανικών προϊόντων από μονάδες της Θεσσαλίας, ενίοτε ακόμη και προς τις ΗΠΑ. Επίσης, συχνά προσορμούν και πολεμικά πλοία, όπως το γαλλικό ελικοπτεροφόρο πλοίο αμφίβιων επιχειρήσεων «Dixmude». Για την αξιοποίησή του, οι σύμβουλοι του ΤΑΙΠΕΔ προκρίνουν την υποπαραχώρηση δραστηριοτήτων γενικού φορτίου. Μόνον από αυτή τη δραστηριότητα, τα εκτιμώμενα σε βάθος χρόνου έσοδα υπολογίζεται πως μπορεί να φτάσουν περίπου από 6 έως και 8 εκατομμύρια ευρώ. Ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί από διάφορες πλευρές, μεταξύ των οποίων, δημοσίως, και από τις ΗΠΑ.
Για το λιμάνι της Ηγουμενίτσας κύριος ενδιαφερόμενος είναι ο ιταλικός όμιλος Γκριμάλντι. Ο Οργανισμός Λιμένος Ηγουμενίτσας έχει σχεδόν αποκλειστικές δραστηριότητες την επιβατηγό ναυτιλία (πύλη εισόδου-εξόδου των γραμμών με την Ιταλία) και την κρουαζιέρα. Ελέγχει όμως και τρεις γειτνιάζουσες μαρίνες, που θεωρείται πως του δίνουν υπεραξία. Ετησίως, διακινούνται από το λιμάνι της Ηγουμενίτσας 2,5 εκατομμύρια επιβάτες και περίπου 250.000 φορτηγά, από και προς λιμένες εσωτερικού και εξωτερικού. Κύριες συνδέσεις είναι οι ιταλικοί λιμένες (Μπάρι, Μπρίντιζι, Ανκόνα, Βενετία, Τεργέστη και Ραβέννα) καθώς και η Κέρκυρα. Το λιμάνι αποτελεί επίσης αναγνωρισμένο κόμβο του Θαλάσσιου Διαδρόμου (MoS) της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Τα έσοδά του για το 2018 ήταν στα 5,8 εκ. ευρώ, ενώ οι εκτιμήσεις των συνολικών εσόδων από όλες τις δραστηριότητες, με προοπτική το 2048, υπολογίζονται στα επίπεδα των 9 εκ. ευρώ. Ο ιταλικός όμιλος Grimaldi έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη δραστηριότητα που αφορά τις γραμμές της Ιταλίας, καθώς είναι ένα από τα βασικά λιμάνια που χρησιμοποιεί. Παραμένει άγνωστο, όμως, κατά πόσον θα ήθελε να αναλάβει και την κρουαζιέρα ή τις μαρίνες. Έτσι αν και το μοντέλο που προκρίνεται μιλά για πώληση πλειοψηφικού πακέτου μετοχών του 67%, μένει να εξακριβωθεί ποιοι άλλοι επενδυτές θα ενδιαφερθούν. Ένα σενάριο που εξετάζεται από ορισμένους κύκλους είναι η δυνατότητα του επενδυτή που θα πάρει την πλειοψηφία των μετοχών της Ηγουμενίτσας, να προβεί αυτός σε υποπαραχωρήσεις της κρουαζιέρας και των μαρίνων. Εκτός από τον όμιλο Grimaldi, τη συμμετοχή του στον διαγωνισμό εξετάζει, σύμφωνα με δημοσιεύματα, και γερμανικός ναυτιλιακός όμιλος, ενώ κατά τις δηλώσεις του Γεωργιάδη, όπως είδαμε, ενδιαφέρονται και οι αμερικάνοι.
Καθώς η αποκρατικοποίηση των πρώτων περιφερειακών λιμένων προχωρά στην ολοκλήρωσή της, η προσοχή στρέφεται στην ολοκλήρωση των σιδηροδρομικών συνδέσεων που θα τους επιφέρουν μεγαλύτερη αξία. Έτσι, στον κυβερνητικό σχεδιασμό βρίσκονται έργα όπως η νέα σιδηροδρομική σύνδεση της Αλεξανδρούπολης με τη Θεσσαλονίκη αλλά και με το Ορμένιο, καθώς και η σύνδεση του λιμανιού της Ηγουμενίτσας με το Εμπορευματικό Κέντρο της πόλης.
Για το λιμάνι Ηρακλείου οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές εστιάζουν στη δραστηριότητα της κρουαζιέρας και των επιβατηγών οχηματαγωγών. Οι σύμβουλοι του ΤΑΙΠΕΔ εκτιμούν ότι τα έσοδα του λιμένα Ηρακλείου από τις δραστηριότητες φορτίου και κρουαζιέρας αθροιστικά, προοπτικά ανέρχονται μεταξύ 4,5 και 6,1 εκατομμυρίων ευρώ περίπου ετησίως. Στα τέλη του 2018 τα έσοδα του λιμανιού, συμπεριλαμβανομένης της ακτοπλοΐας, ήταν στα 6,3 εκ. ευρώ. Το μοντέλο αξιοποίησης του ΤΑΙΠΕΔ προβλέπει πώληση μετοχών του Οργανισμού Λιμένος, αφού όμως πρώτα επιστραφεί στο Δημόσιο η ζώνη παραχώρησης που περιλαμβάνει το παλιό βενετσιάνικο λιμάνι (για να είναι εφικτή και η δική του αποκρατικοποίηση). Όπως αναφέρουν δημοσιεύματα, αρκετές εταιρείες έχουν πραγματοποιήσει διερευνητικές επαφές με τις ελληνικές αρχές αναφορικά με την προοπτική συμμετοχής τους σε διαγωνισμό. Η αμερικανική Carnival και η γερμανικών συμφερόντων TUI Cruises, ενδιαφέρονται για την υποπαραχώρηση της δραστηριότητας της κρουαζιέρας, ενώ η ιταλική Grimaldi Group έχει συζητήσει την προοπτική ανάληψης της διαχείρισης του τμήματος της επιβατηγού και οχηματαγωγού δραστηριότητας που αντιστοιχεί στις Μινωικές Γραμμές συμφερόντων της.
Ναυπηγεία Ελευσίνας: Όπως είδαμε, τα ναυπηγεία Ελευσίνας συγκαταλέγονται στο πακέτο αποκρατικοποιήσεων που ο κ. Γεωργιάδης παζαρεύει με εταιρείες και κυβερνητικούς εκπροσώπους των ΗΠΑ. Αρχές Ιουλίου 2020 επισκέφτηκε τα ναυπηγεία μαζί με τον κ. Πάιατ, πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα, για να εξετάσουν οι επίδοξοι αγοραστές το εμπόρευμα. Στην ομάδα βουλευτών που τους συνόδευε ήταν ο πρόεδρος της Βουλής και ο Δήμαρχος Ελευσίνας. Ο Γεωργιάδης με καμάρι δήλωνε: «Η διαδικασία παίρνει μπρος από αύριο ώστε σε λίγους μήνες τα ναυπηγεία να έχουν αναγεννηθεί και η ναυπηγική βιομηχανία να γίνει αυτό που πάντα ήταν, το καμάρι της Ελλάδας». Υπεύθυνος της DFC, ο κ. Κέιλερ, είχε επίσης επισκεφτεί τα ναυπηγία τους πρώτους μήνες του 2020 και εξετάστηκαν, κατά την παραδοχή του κ. Γεωργιάδη, όλα τα πλάνα του ναυπηγείου. Το επενδυτικό σχήμα στο οποίο θα μεταβιβαστούν τα ναυπηγεία είναι η ΟΝΕΧ. Τα αναπτυξιακά σχέδια και οι στόχοι που κατέθεσε η εταιρεία, εγκρίθηκαν με ενθουσιασμό από την DFC και αποφασίστηκε να χρηματοδοτηθούν. Στο επενδυτικό σχήμα της ΟΝΕΧ προτάθηκε από τον Γεωργιάδη να συμμετέχουν και οι εργαζόμενοι στα ναυπηγεία. Αρχές Ιουλίου ξεκίνησε η διαδικασία προετοιμασίας (due diligence) της συναλλαγής με εκτίμηση να ολοκληρωθεί εντός τριμήνου (δηλ. ως τα τέλη Σεπτεμβρίου) προκειμένου η εταιρεία να είναι σε θέση να καταθέσει αίτηση συμμετοχής στο διαγωνισμό στις 2/10/2020. Προχώρησαν ταχύτατα οι διαδικασίες εκ μέρους της ελληνικής πλευράς: α) ενημερώθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού από την αρμόδια διεύθυνση Κρατικών Ενισχύσεων για την πρόθεση έναρξης της κίνησης πώλησης. β) εξασφαλίστηκε η συναίνεση και στήριξη των τραπεζών για την κίνηση αυτή, γ) ο κ. Ταβουλάρης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος για πολλές δεκαετίες των ναυπηγείων Ελευσίνας, συνυπέγραψε τη μεταβίβαση των μετοχών στην ΟΝΕΧ (περ. μέσα Ιουλίου 2020), δ) εγκρίθηκε νομικά, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία (Ν.106Β), το νέο επενδυτικό σχήμα. Ακολουθήθηκε η ίδια διαδικασία όπως έγινε και με το Νεώριο της Σύρου. Βασική δέσμευση που έχει θέσει η ελληνική κυβέρνηση προς την εταιρεία ΟΝΕΧ, ως προϋπόθεση για την ανάληψη του ελέγχου των ναυπηγείων, είναι η καταβολή όλων των δεδουλευμένων των εργαζομένων. Ο Γεωργιάδης είχε επίσης υποσχεθεί στους εργαζόμενους ότι άμεσα θα κατατεθεί στη Βουλή νέα τροπολογία παράτασης της σύμβασης με το πολεμικό ναυτικό, ώστε μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας πώλησης και την ανάληψη από την ΟΝΕΧ της λειτουργίας του ναυπηγείου, οι εργαζόμενοι να συνεχίσουν να πληρώνονται κανονικά από το πολεμικό ναυτικό.
Το συγκεκριμένο σχέδιο, όπως δήλωσε ο Γεωργιάδης, έχει την διακομματική υποστήριξη των ΗΠΑ, γεγονός που καταδεικνύει την πολύ μεγάλη βούληση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, να ενισχύσουν τη στρατηγική τους συνεργασία με την Ελλάδα και να συσφιχθούν ακόμη περισσότερο οι δεσμοί των δύο χωρών ώστε να «είναι εξαιρετικά στενοί κι ακόμα στενότεροι στο μέλλον». «Οι τράπεζες είναι σύμφωνες. Το ναυτικό είναι σύμφωνο. Η κυβέρνηση είναι σύμφωνη. Πάμε να το κάνουμε να γίνει […] Έχουμε έτοιμο το χρονοδιάγραμμα. Υπάρχει πια σοβαρός επενδυτής με χρήματα στο τραπέζι».
Το ενδιαφέρον των αμερικάνων επενδυτών για την περαιτέρω ενδυνάμωση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων στην ενέργεια και στη ναυτιλία τονίστηκε και από τον πρέσβη κ. Πάιατ, που δήλωσε ιδιαίτερα ικανοποιημένος για τη συνεργασία DFC και ΟΝΕΧ. Η συνεργασία αυτή κατά τις εκτιμήσεις του «θα καθιερώσει την Ελευσίνα ως ένα κρίσιμο κόμβο μεταξύ άλλων για τη στήριξη τάνκερ μεταφοράς φυσικού αερίου», αναγνωρίζοντας ότι «ο ελληνόκτητος στόλος τάνκερ LNG αποτελεί το 15% του παγκόσμιου τονάζ.». Χαρακτηριστικά τόνισε «Το όραμα της ΟΝΕΧ, το οποίο μοιράζεται η κυβέρνησή μου, είναι να καταστήσει την Ελευσίνα το κύριο σημείο υποστήριξης Ελλήνων, Αμερικανών και διεθνών πλοιοκτητών στην Ανατολική Μεσόγειο. Με την επένδυση της ΟΝΕΧ, η Ελευσίνα μπορεί να γίνει πάλι μια ευκολία παγκόσμιας κλάσης, για την υποστήριξη της αυξανόμενης μερίδας πλοίων LNG, του 6ου Αμερικανικού Στόλου, πλωτών δεξαμενών επανυγροποίησης φυσικού αερίου, αμυντικών και εμπορικών πλοίων και πλωτών κατασκευών».
Οι δηλώσεις του κ. Πάιατ κάνουν ξεκάθαρους τους λόγους ενδιαφέροντος της κυβέρνησης των ΗΠΑ για τα ναυπηγεία Ελευσίνας, καθώς τα συνδέουν άμεσα τόσο με τις επιχειρήσεις τους στα λιμάνια Αλεξανδρούπολης και Καβάλας (επανυγροποίηση φυσικού αερίου, πλωτές δεξαμενές), όσο και με τις στρατιωτικές τους βάσεις (υποστήριξη του 6ου αμερικανικού στόλου, αμυντικών και εμπορικών πλοίων). Ο έλεγχος και η ιδιοκτησία που αποκτούν αμερικανικές εταιρείες με κυβερνητική χρηματοδότηση σε κομβικά λιμάνια του ελλαδικού χώρου, αποτελεί στρατηγικό σχεδιασμό υψηλών προδιαγραφών και για τον οικονομικό έλεγχο του Αιγαίου, και για τον στρατιωτικό έλεγχο της βαλκανικής εξόδου και της Ανατολικής Μεσογείου.
Η χώρα έχει πλέον μετατραπεί σε χώρο όπου επενδύουν όχι μόνο επιχειρηματικά funds των παγκόσμιων αγορών, αλλά και κυβερνητικοί όμιλοι άλλων χωρών. Ξένα συμφέροντα διεισδύουν οικονομικά, επιχειρησιακά, στρατιωτικά. Η Ελλάδα δεν είναι απλώς μια χώρα περιορισμένης κυριαρχίας, αλλά ένας χώρος χωρίς ίχνος κυριαρχίας. Αυτό είναι το έργο των κυβερνήσεων της τελευταίας δεκαετίας για το οποίοι επαίρονται, αυτοί είναι οι όροι των μνημονιακών δεσμεύσεων που όλες αυτές οι κυβερνήσεις αποδέχτηκαν και προώθησαν, αυτές είναι οι επιταγές των δανειστών, της αποεθνοποίησης και αποκρατικοποίησης στο βωμό της αδηφάγου παγκοσμιοποίησης. Όλα αυτά ανατρέπονται μόνο από μια πατριωτική κυβέρνηση που θα δικάσει τους ενόχους για εσχάτη προδοσία!
Πηγές:
ΤΑΙΠΕΔ, ιδρυτικός νόμος.
Επίσημη σελίδα ΤΑΙΠΕΔ: υποδομές, επικείμενα, 10 οργανισμοί λιμένων.
Οργανισμός Λιμένος Καβάλας (ΤΑΙΠΕΔ)
4/10/2020, εφημ. Καβάλα, Δημοτικό λιμενικό γραφείο ιδρύει ο Δήμος Καβάλας για 4 μικρά λιμανάκια.
22/6/2020, evdomimera, Τρέμει ο Δήμος Καβάλας τις εξελίξεις στο λιμάνι. Δημιουργεί Δημοτικό λιμενικό ταμείο για να μη χάσει τα ορφανά λιμάνια;
Οργανισμός λιμένος Αλεξανδρούπολης (ΤΑΙΠΕΔ)
ΤΑΙΠΕΔ, κατάλογος ακινήτων.
Capital gr 18/9/20: Κ. Κετσιετζής, Ισχυρό ενδιαφέρον για τα λιμάνια Αλεξανδρούπολης, Καβάλας, Ηγουμενίτσας.
Καθημερινή 3/2/2020: Ηλίας Μπέλλος, Η μυστική μελέτη αξιοποίησης των λιμανιών.
Economistas 23/7/20, Γεωργιάδης, η πρόβλεψή του για τα λιμάνια Αλεξανδρούπολης και Καβάλας.
ΣΚΑΙ 1/5/2020, τηλεδιάσκεψη Γεωργιάδη με Φάνον και Πάιατ για ναυπηγεία και λιμάνια Αλεκανδρούπλης – Καβάλας.
ΣΚΑΙ 1/7/2020, ολοκληρώνεται στο τρίμηνο η πώληση των ναυπηγείων Ελευσίνας.
Iefimerida 10/10/20: Γεωργιάδης: Εντός του τριμήνου τελειώνει η πώληση των Ναυπηγείων Ελευσίνας.
Newsit, 16/7/20, Μαίρη Παπακωνσταντίνου, O Ν.Ταβουλάρης μιλάει στο newsit.gr για τη μεταβίβαση των Ναυπηγείων Ελευσίνας στην ΟΝΕΧ.
Kontra tv 13/4/2017, Γεωργιάδης: να πουλήσουμε και νησιά (βραχονησίδες).
Η Ελένη Γ. Γούλα είναι εκπαιδευτικός, μέλος του ΕΠΑΜ Σάμου.