Πριν λίγες μέρες, στις 25 Οκτωβρίου, ο 91χρονος επιζών του Ολοκαυτώματος Yeshayahu Foyer, στη διάρκεια μιας συνέντευξης στα ισραηλινά ΜΜΕ, μαζί με οικογενειακές φωτογραφίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, έδειξε πως χτυπήθηκε το σπίτι του από ρουκέτα που εκτοξεύτηκε από τη Γάζα προς την Ασκελόν.
Για δεκάδες χιλιάδες όμως ηλικιωμένους Ισραηλινούς που βίωσαν την αρρωστημένη «ευρηματικότητα» των ναζι στη εξόντωση, οι ρουκέτες της Χαμάς ίσως να μην είναι το μόνο πρόβλημα.
Λίγο πριν το Ισραήλ δεχτεί την αιφνιδιαστική επίθεση στις 7ης Οκτωβρίου από τη Χαμάς, στη μεσανατολική χώρα ζούσαν ακόμα περίπου 148.000 επιζώντες του Ολοκαυτώματος. Με 47 επιζώντες να φεύγουν από τη ζωή κάθε μέρα –δηλαδή 17.000 ετησίως- αποκαλύπτεται ότι η μεσανατολική χώρα, εδώ και πολλά χρόνια έχει αποτύχει να βοηθήσει επιζώντες να βγούν από την ανέχεια.
Τα στατιστικά είναι αποκαλυπτικά, από όποια πηγή και αν προέρχονται. Σύμφωνα με έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ του 2020 (Justice for Uncompensated Survivors Today Act Report), υπολογίζεται ότι περίπου το 32% των 174,000 επιζώντων που ζούσαν στο Ισραήλ ήταν φτωχό ή στα όρια της φτώχειας. Το 35% των 80.000 που ζούσαν στις ΗΠΑ και σχεδόν το 90% των 56,000 επιζώντων που ζουν σε χώρες κάποτε ήταν μέλη της ΕΣΣΔ.
Παρά την διασύνδεση του ισραηλινού κράτους με το πανίσχυρο εβραϊκό λόμπι και δισεκατομμυριούχους επιχειρηματίες, έχει αποτύχει να βοηθήσει τους Αμερικανοεβραίους.
Σύμφωνα με την Jerusalem Post, συγκλονίζει το γεγονός ότι το 33% των επιζώντων του Ολοκαυτώματος στο Ισραήλ παλεύει με τη φτώχεια.
Έρευνα του Ίδρυματος για την Ευημερία των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος έδειξε ότι το 60% των επιζώντων αναζητούν πρόσθετη οικονομική βοήθεια και περισσότεροι από τους μισούς χρειάζονται περισσότερο φαγητό. Σχεδόν οι μισοί προσπαθούν πολύ να τα βγάλουν πέρα στα βασικά έξοδα και το 22% δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά είδη πρώτης ανάγκης, όπως φάρμακα.
Η αύξηση της ακρίβειας
«Το διαρκώς αυξανόμενο κόστος ζωής επιδεινώνει τα δεινά τους, με πολλούς να κάνουν θυσίες για τα απαραίτητα» σημειώνει στη The Jerusalem Post ο σπουδαστής κοινωνικός λειτουργός στο Πανεπιστήμιο Μπαρ Ίλαν Noam Fruchter. «Οι συγκλονιστικές ιστορίες για την παραίτηση από φρέσκα προϊόντα και ιατρική φροντίδα είναι απλώς μια ματιά στις μυριάδες ιστορίες κακουχιών και θυσιών».
Παιδιά εβραίων μετά την απελευθέρωσή τους από τον Κόκκινο Στρατό από το στρατόπεδο Άουσβιτς-Μπίρκεναου το 1945 (Reuters).
Το Ίδρυμα για την Ευημερία των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος είναι σήμερα ο μεγαλύτερος μη κερδοσκοπικός οργανισμός του είδους του στο Ισραήλ, επωμιζόμενο την ευθύνη της υποστήριξης 81.000 επιζώντων ετησίως. Ωστόσο, οι δωρεές έχουν μειωθεί λόγω οικονομικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων.
Ο πληθωρισμός που μαστίζει το Ισραήλ είχε σαν αποτέλεσμα να εκτοξευτούν οι τιμές στα προϊόντα πρώτης ανάγκης όπως τα αυγά, το ψωμί και τα φρέσκα προϊόντα. «Προσθέστε σε αυτό το αυξανόμενο κόστος των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, και το τεράστιο μέγεθος της κρίσης γίνεται εμφανές» λέει ο Fruchter.
«Σήμερα, οι ανάγκες των επιζώντων του Ολοκαυτώματος αλλάζουν διαρκώς», αναφέρει ο Noam Fruchter. «Οι πόροι τους είναι πολύπλοκοι και πολύπλευροι και απαιτούν συνολική προσέγγιση. Οι ΜΚΟ διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτών των αναγκών, καθώς είναι συχνά καλύτερα εξοπλισμένες για να ανταποκριθούν στις μοναδικές και συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες των επιζώντων του Ολοκαυτώματος.
Γραφειοκρατικός λαβύρινθος του ισραηλινού κράτους
«Ωστόσο, σε τελική ανάλυση, είναι ευθύνη της κυβέρνησης να διασφαλίσει ότι οι πόροι είναι διαθέσιμοι για την κάλυψη των αναγκών των επιζώντων του Ολοκαυτώματος, καθώς είναι επίπονο στην ηλικία τους να αντέχουν οικονομικά αυτές τις υπηρεσίες και τα προγράμματα ανεξάρτητα» επισημαίνει ο Fruchter στη The Jerusalem Post.
Βοηθήματα κινητικότητας εγκατεστημένα σε διαμερίσματα, μακροχρόνια νοσηλευτική φροντίδα και άλλες βασικές υπηρεσίες, είναι απαραίτητα σε χιλιάδες ηλικιωμένους όπως η Πολωνοεβραία επιζήσασα Raya Rozensweig, η οποία μόλις το 2019 κατάφερε να της εγκαταστήσουν ακουστικά στα αυτιά της.
H Raya Rozensweig σε στιγμιότυπο από τη συνέντευξή της στη γαλλική τηλεόραση το 2019.
Σύμφωνα με την οργάνωση Aviv for Holocaust Survivors ακόμη και οι επαγγελματίες και οι εθελοντές που εργάζονται με επιζώντες του Ολοκαυτώματος συχνά δεν είναι ενημερωμένοι για τα βασικά δικαιώματά τους και επομένως δεν είναι εξοπλισμένοι για να τους καθοδηγήσουν στον γραφειοκρατικό λαβύρινθο. Οι ηλικιωμένοι επιζώντες του Ολοκαυτώματος μένουν με πολλές ερωτήσεις και λίγες απαντήσεις.
«Ποτέ δεν έλαβα τα χρήματα που δικαιούμουν. Ο πρώτος που έφτασε στο Ισραήλ έπαιρνε τα πάντα. Αλλά επειδή εγώ δεν ήρθα έγκαιρα, δεν πήρα τίποτα», ανέφερε σε ρεπορτάζ του France24, η Πολωνοεβραία επιζήσασα Raya Rozensweig. Μέχρι το 1953 ένας επιζών μπορούσε να πάρει στο Ισραήλ έως και 2500 ευρώ μηνιαίως, ενώ μετά το ποσό του επιδόματος κατρακύλησε σε λιγότερο από 500 ευρώ μηνιαίως! Σε πολλές περιπτώσεις οι δικηγόροι φρόντιζαν να παίρνουν πολλά από τα χρήματα που δικαιούνταν αυτοί οι άνθρωποι.
Σύμφωνα με την οργάνωση Aviv for Holocaust Survivors, χιλιάδες από τους επιζώντες δεν εκμεταλλεύονται όλα τα δικαιώματά τους, είτε αυτά τους παραχωρούνται βάσει νόμου, είτε από διάφορα προγράμματα, όπως του υπουργείου Οικονομικών του Ισραήλ, τις γερμανικές Αρχές ή άλλα ιδρύματα για τα θύματα του Ολοκαυτώματος.
To 2022, περίπου 7.700 είχαν μπει στη λίστα της κυβέρνησης για δημόσια στέγαση, αλλά η αναμονή ήταν τόσο μεγάλη που πολλποί από αυτούς μπήγαν σε οίκους ευγηρίας ή… έφυγαν από τη ζωή. Τον Απρίλιο του 2023, 6.000 Ισραηλινοί επιζώντες του Ολοκαυτώματος περιμένουν δημόσια στέγαση, με το 38% από αυτούς για πάνω από 15 χρόνια, σύμφωνα με την Haaretz.
Έτσι, μετά από όλα αυτά που επιφυλάσσει το Ισραηλινό κράτος στους πολίτες τους -ειδικά τους συγκεκριμένους- εξηγείται εν μέρει και η απάντηση της Rozensweig: «Οι άνθρωποι μου ζητάνε να γελάω, αλλά δεν ξέρω πως. Ξέρω μόνο πως να κλαίω». «Όταν δεν μαθαίνουμε πώς να βοηθάμε τους ανθρώπους στις κοινότητές μας, πώς μπορούμε να προσφέρουμε ένα χέρι σε άλλους πολιτισμούς που αντιμετωπίζουν αδικίες;» αναρωτιέται o Fruchter.