Το πρωί της 7ης Ιουνίου ο ουρανός των βορειοανατολικών Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής καλύφθηκε από πορτοκαλί καταχνιά και ένα νέφος αιθαλομίχλης σκέπασε για ένα ολόκληρο 24ωρο τον ήλιο και το φεγγάρι δημιουργώντας μία ατμόσφαιρα που όμοια της οι κάτοικοι των περιοχών αυτών δεν είχαν ξαναβιώσει.
Εκείνο το πρωινό η εδώ και 54 χρόνια κάτοικος της Νέας Υόρκης, Τίνα Γλυκού βγαίνοντας από το σπίτι της στο Κουίνς για να κατευθυνθεί στη δουλειά της αντίκρισε μία εικόνα που παρέπεμπε σε σκηνικό αποκάλυψης, καθώς ο ήλιος είχε καλυφθεί από πορτοκαλί ομίχλη και από μία μυρωδιά που την έκανε να νομίζει ότι οι πυρκαγιές που κατέκαιγαν το Κεμπέκ του Καναδά απείχαν λίγα χιλιόμετρα από την γειτονιά της. Στην πραγματικότητα η φωτιά βρισκόταν σε απόσταση πάνω από 8 ώρες από τα σύνορα ωστόσο η κατάσταση ήταν ασφυκτική και αποπνικτική.
«Ήταν μία εικόνα αποκαλυπτική. Ήταν όλα θολά και όταν βγήκα έξω, γιατί είχα φτάσει ήδη στο γραφείο, μύριζε σαν να ήταν δίπλα η φωτιά. Έλεγα δεν είναι δυνατόν να έχει κατέβει από τον Καναδά και να νομίζεις ότι είναι στη γειτονιά σου η φωτιά. Ο ήλιος πάλι από το σύννεφο και την ομίχλη δεν φαινόταν», αναφέρει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η κ. Γλυκού, προσθέτοντας ότι επικρατούσε μια περίεργη ησυχία στους δρόμους.
Οι περισσότεροι κάτοικοι της Νέας Υόρκης έμειναν σπίτι τους ή περιόρισαν δραματικά τις μετακινήσεις τους κλείνοντας τα παράθυρα των οικιών τους και των γραφείων τους.
«Είχε μια μυστηριώδη ησυχία. Δεν κυκλοφορούσαν γενικά άνθρωποι στους δρόμους κι όσοι έβγαιναν, πήγαιναν από το σπίτι στο γραφείο και πάλι πίσω. Πραγματικά σε ενοχλούσε η ατμόσφαιρα. Δεν ήθελες να εισπνεύσεις τη μυρωδιά. Ήταν ένα θαμπό πορτοκαλί χρώμα, σαν να έχεις ανάψει λάμπες πορτοκαλί. Είχε αλλάξει μέχρι και ο τρόπος που φωτίζονταν οι χώροι ακόμη κι αν ήταν μέρα», τονίζει και προσθέτει ότι αυτό που επίσης τους προκάλεσε εντύπωση εκείνη τη μέρα είναι ότι έπεσε αρκετά η θερμοκρασία. «Περιμέναμε 24-25 βαθμούς και στην ουσία είχαμε 15 -18 βαθμούς. Το μέγεθος του ήλιου ήταν πώς είναι το γεμάτο φεγγάρι. Ήταν τρομερό. Μέχρι την Καρολίνα η ατμόσφαιρα ήταν ακριβώς η ίδια», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ο δείκτης ποιότητας του αέρα της Νέας Υόρκης κατέγραψε ένα ιστορικό αρνητικό ρεκόρ καθώς λόγω των πυρκαγιών που μαίνονται στον Καναδά έφτασε πάνω από το 200 επίπεδο ρύπανσης που είναι εξαιρετικά επικίνδυνο.
Όπως επισημαίνει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο αναπληρωτής καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης Χημικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος, κάτοχος έδρας AXA για τις πυρκαγιές και την κλιματική αλλαγή, Απόστολος Βουλγαράκης, η Νέα Υόρκη το τελευταίο διήμερο είχε την χειρότερη ποιότητα αέρα παγκοσμίως. «Τέτοια ρεκόρ τα βλέπουμε σε περιοχές που όπως, Ινδία, Πακιστάν, Ινδονησία, Κίνα κλπ. Σε μία πόλη σαν τη Νέα Υόρκη ότι είδαμε ένα τέτοιο ρεκόρ, δηλαδή να είναι στην κορυφή του πλανήτη όσον αφορά τη χειρότερη ποιότητα αέρα έχει καθαρά να κάνει με τις πυρκαγιές στον Καναδά και με την αλλαγή της ατμόσφαιρας σε πολιτείες της Αμερικής που προκάλεσε το συγκεκριμένο επεισόδιο», τονίζει ο κ. Βουλγαράκης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, προσθέτοντας ότι την πρώτη μέρα τα επίπεδα της αέριας ρύπανσης ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνα για τις ευπαθείς ομάδες, ενώ τη δεύτερη μέρα ήταν σε «ανθυγιεινά επίπεδα».
Γιατί η Νέα Υόρκη καλύφθηκε από πορτοκαλί αιθαλομίχλη
Η διαδρομή και η διάχυση του καπνού και των σωματιδίων που εκλύονται από τις δασικές πυρκαγιές είναι απρόβλεπτη, καθώς σύμφωνα με τον κ. Βουλγαράκη σχετίζεται τόσο με το πόσο χαμηλά στην ατμόσφαιρα θα ταξιδέψουν οι ρύποι και τα αιωρούμενα σωματίδια όσο και με την κυκλοφορία των ανέμων. «Σημαντικό ρόλο παίζει η μεγάλη ποσότητα ρύπων η οποία εκλύεται από τις πυρκαγιές, δηλαδή τα αιωρούμενα σωματίδια. Πρέπει να δούμε αν ταξιδεύουν πολύ χαμηλά στην ατμόσφαιρα δηλαδή σε στρώματα που είναι κοντά ή εφάπτονται της επιφάνειας της γης ή ταξιδεύουν σε κάπως υψηλότερα στρώματα της τροπόσφαιρας.
Αν ταξιδεύει στα 5 χιλιόμετρα ύψος θα επηρεάσει την ορατότητα, τη φωτεινότητα, τη θερμοκρασία αλλά δεν θα επηρεάσει την ποιότητα του αέρα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση επειδή ταξίδεψε στα χαμηλά στρώματα όλα συνέτειναν στο να μεγιστοποιηθούν όλες οι επιπτώσεις δηλαδή και οι επιπτώσεις στην ορατότητα, στη θερμοκρασία στην υγεία, στην ποιότητα του αέρα και άρα στην υγεία. Ήταν σε ακραίο βαθμό σε σχέση με άλλες περιπτώσεις που έχουμε δει», εξηγεί ο κ. Βουλγαράκης.
Σύμφωνα με τον κ. Βουλγαράκη, στην περίπτωση που οι εκλυόμενοι ρύποι είναι τόσο συνεχόμενοι από πολλές πυρκαγιές, όπως συνέβη τώρα με εκατοντάδες πυρκαγιές να πλήττουν τον Καναδά, αυτό αυτόματα αυξάνει τις πιθανότητες να μεταφέρονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. «Κυκλοφορούν τόσοι ρύποι στην ατμόσφαιρα που αυξάνεται η πιθανότητα να φτάσουν πολύ μακριά. Στην συγκεκριμένη περίπτωση ευνόησε η κυκλοφορία του ανέμου στο να φτάσουν προς περιοχές κατοικημένες», σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Αυτό ωστόσο που έχει δημιουργήσει ανησυχία στους επιστήμονες είναι ότι οι ακραίες πυρκαγιές (mega fires) στον Καναδά έχουν εκδηλωθεί από πολύ νωρίς φέτος το καλοκαίρι.
Όπως τονίζει η σελίδα climatebook, περισσότερα από 3,8 εκατομμύρια εκτάρια γης έχουν ήδη καεί σε ολόκληρο τον Καναδά από τις πυρκαγιές, μια έκταση 12 φορές μεγαλύτερη από τον μέσο όρο της δεκαετίας για αυτήν την εποχή.
«Υπάρχει μία ξεκάθαρη τάση για ραγδαία αύξηση των πυρκαγιών λόγω υψηλότερων θερμοκρασιών και μακρότερων ξηρασιών. Η τάση είναι προς περισσότερες πυρκαγιές και μάλιστα αυτό αποδίδεται στην κλιματική αλλαγή με αρκετή βεβαιότητα. Υπάρχουν άλλες περιοχές που αυτή η συσχέτιση ερευνάται ακόμη. Για την περιοχή που συμβαίνει αυτό το τεράστιο φαινόμενο, έχουμε ισχυρές ενδείξεις μέσα από τις αναλύσεις που γίνονται ότι γενικώς η βόρεια Αμερική οδεύει προς περισσότερες πυρκαγιές και περισσότερη ρύπανση από πυρκαγιές και γι’ αυτό ευθύνεται η κλιματική αλλαγή» υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Βουλγαράκης.
Δεν αποκλείονται αντίστοιχες καταστάσεις στην Ευρώπη
Σύμφωνα με τον κ. Βουλγαράκη, δεδομένου ότι οι αποστάσεις ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης είναι μικρότερες, τα σύνορα είναι πιο κοντά δεν αποκλείεται εφόσον επικρατήσουν αντίστοιχες συνθήκες, οι Ευρωπαίοι πολίτες να έρθουν αντιμέτωποι με ένα παρόμοιο σκηνικό, παρά το γεγονός ότι οι πυρκαγιές δεν θα φτάσουν σε μέγεθος αυτές του Καναδά. «Τα φαινόμενα μπορεί να μην φτάνουν αυτό το βαθμό αλλά δεδομένου ότι οι αποστάσεις είναι μικρότερες, τα σύνορα είναι πιο κοντά και πληθυσμοί υπάρχουν σε πιο πυκνό ιστό γύρω από την Ευρωπαϊκή Ήπειρο ακόμη και αν οι πυρκαγιές δεν φτάνουν αυτό το τεράστιο μέγεθος που συμβαίνουν στον Καναδά μπορούν να επιδράσουν σε κοινότητες ανθρώπων ενδεχομένως και με τον ίδιο τρόπο εφόσον επικρατήσουν αντίστοιχες συνθήκες.
Πριν από 13 χρόνια είχε γίνει κάτι παρόμοιο στη Μόσχα όπου κάποιες φωτιές που γίνονταν σε γειτονικές περιοχές δημιούργησαν συνθήκες αντίστοιχες στην πόλη της Μόσχας. Δεν είναι ότι στην Ευρώπη δεν μπορούν να συμβούν αυτά τα πράγματα. Και τότε ήταν κάτι που συνέβη μετά από μία περίοδο μακρά από καύσωνες και ξηρασίες στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Σιβηρίας», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Βουλγαράκης και προσθέτει ότι η Ευρώπη δεν αποκλείεται στο μέλλον να έχει πιο έντονες πυρομετεωρολογικές συνθήκες λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Παράλληλα, σημειώνει ότι με την Μεσόγειο να αποτελεί ένα από τα ξεκάθαρα επίκεντρα κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με έρευνα που διενεργούν με την ομάδα του προβλέπεται ότι στο μέλλον τόσο η περιοχή της Μεσογείου όσο και βορειότερες περιοχές της Ευρώπης έχουν υψηλότερη επικινδυνότητα για πυρκαγιές στο μέλλον.
Πόσο καιρό παραμένουν στην ατμόσφαιρα οι ρύποι
Όπως εξηγεί ο κ. Βουλγαράκης από την στιγμή που τα σωματίδια παραμένουν στην τροπόσφαιρα συνήθως έχουν χρόνο ζωής ημερών έως και λίγων εβδομάδων. «Αυτό εξαρτάται από το αν θα συναντήσουν συνθήκες που τα απομακρύνουν από την ατμόσφαιρα γρηγορότερα. Όσο απομακρύνεται από την πηγή και οι πυρκαγιές αρχίζουν να κατευνάζονται μιλάμε για μία πιο διαχειρίσιμη κατάσταση όπου οι ρύποι φτάνουν σε συγκεντρώσεις που δεν είναι τόσο υψηλές όσο τις μέρες που υπάρχει πολύ έντονη καύση και σε περιοχές όπου συγκλίνουν οι αέριες μάζες που έρχονται από τις πυρκαγιές και δημιουργούν αυτή τη συγκέντρωση», υπογραμμίζει.