Κραυγή αγωνίας από αρχαιολόγους και κατοίκους για τα μινωικά ευρήματα στην Κρήτη – Ερώτηση του ΚΚΕ στην Κομισιόν για ακύρωση των σχεδίων εγκατάστασης ραντάρ του ιδιωτικού αεροδρομίου στο Καστέλλι

Σοβαρές αντιδράσεις έχει προκαλέσει στην τοπική κοινωνία και την επιστημονική κοινότητα η απόφαση της κυβέρνησης για την εγκατάσταση ραντάρ και συνοδών υποδομών του υπό κατασκευή ιδιωτικού αεροδρομίου στο Καστέλλι, πάνω στον αρχαιολογικό λόφο «Παπούρα» στην Πεδιάδα Ηρακλείου.

Πρόκειται για μία τοποθεσία ύψιστης αρχαιολογικής σημασίας, όπου έχουν αποκαλυφθεί μινωικά κτίσματα και σημαντικά ευρήματα που, σύμφωνα με αρχαιολόγους, αποτελούν μία από τις σπουδαιότερες ανακαλύψεις των τελευταίων δεκαετιών στην περιοχή. Ο λόφος και τα πρανή του εξακολουθούν να ερευνούνται, ενώ εκφράζεται η ανάγκη για περαιτέρω ανασκαφές.

Παρόλα αυτά, η ελληνική κυβέρνηση ενέκρινε την εγκατάσταση στρατιωτικού χαρακτήρα τεχνολογίας, με σκοπό –σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ευρωκοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΕ– να «διασφαλιστούν τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων» που εμπλέκονται στην κατασκευή και εκμετάλλευση του νέου αεροδρομίου, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στο πολιτιστικό τοπίο.

Κόμμα, κάτοικοι και φορείς ενάντια στα έργα στον λόφο Παπούρα

Η εγκατάσταση του ραντάρ έχει προκαλέσει οργή και κινητοποιήσεις. Χιλιάδες κάτοικοι της περιοχής, σωματεία εργαζομένων, επιστημονικοί σύλλογοι και αρχαιολόγοι καταγγέλλουν δημόσια αυτό που χαρακτηρίζουν ως «πολιτιστικό και αρχαιολογικό έγκλημα».

Οι αντιδράσεις εστιάζουν τόσο στην απειλή που συνιστά η εγκατάσταση για την ακεραιότητα του αρχαιολογικού χώρου και την επισκεψιμότητά του, όσο και στις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία και την ποιότητα ζωής των κατοίκων, λόγω της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας από τη λειτουργία του ραντάρ.

Επιπλέον, διατυπώνονται σοβαρές ανησυχίες για τη σύνδεση των έργων με το υφιστάμενο στρατιωτικό αεροδρόμιο της περιοχής, αλλά και για τον γεωστρατηγικό ρόλο της Κρήτης στους πολεμικούς σχεδιασμούς της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ερώτηση του ΚΚΕ στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Σε συνέχεια των κινητοποιήσεων και των αντιδράσεων, ο ευρωβουλευτής του ΚΚΕ Κώστας Παπαδάκης κατέθεσε ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ζητώντας απαντήσεις για την προστασία του λόφου και των αρχαιοτήτων. Η ερώτηση περιλαμβάνει δύο βασικά αιτήματα:

• Την άμεση ακύρωση του σχεδιασμού εγκατάστασης του ραντάρ του ιδιωτικού αεροδρομίου και οποιασδήποτε σύγχρονης κατασκευής κοντά στο μοναδικό αρχαιολογικό μνημείο του λόφου Παπούρα.

• Τη συνέχιση των ανασκαφών χωρίς παρεμπόδιση, με ευθύνη και πλήρη χρηματοδότηση του κράτους, προκειμένου να ολοκληρωθεί η επιστημονική μελέτη των ευρημάτων.

Η πρωτοβουλία του ευρωβουλευτή στηρίζεται στην κριτική του ΚΚΕ προς την ΕΕ, την οποία κατηγορεί ότι αντιμετωπίζει τον πολιτισμό ως εμπόρευμα και όχι ως κοινωνικό αγαθό.

Ο πολιτισμός στο περιθώριο της «ανάπτυξης»

Η υπόθεση του λόφου Παπούρα εγγράφεται –σύμφωνα με το ΚΚΕ– σε μια ευρύτερη στρατηγική απαξίωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς, η οποία συνδέεται τόσο με τη συστηματική μείωση της κρατικής χρηματοδότησης για την προστασία αρχαιολογικών χώρων όσο και με τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά:

«Ως εμπόρευμα, ο πολιτισμός αποκτά σημασία για την ΕΕ και τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της μόνο όταν συμβάλλει στην ανταγωνιστικότητα, την κερδοφορία και την εξωστρέφεια της καπιταλιστικής οικονομίας».

Κάλεσμα για υπεράσπιση της πολιτιστικής κληρονομιάς

Η υπόθεση του λόφου Παπούρα δεν αποτελεί ένα μεμονωμένο ζήτημα τοπικού ενδιαφέροντος. Θέτει κρίσιμα ερωτήματα για τις προτεραιότητες της κρατικής πολιτικής, για τη σχέση ανάμεσα στην ανάπτυξη και τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, καθώς και για τον ρόλο της κοινωνίας στην υπεράσπιση του δημόσιου πολιτισμικού αγαθού.

Η έκβαση της υπόθεσης αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ενώ το ερώτημα παραμένει επίκαιρο: Ποια «ανάπτυξη» δικαιούται να θυσιάζει την Ιστορία;