Το 2025 η αγορά ενοικίων στην Ελλάδα καταγράφει σημαντικές αυξήσεις, επιβεβαιώνοντας με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο τη συνεχιζόμενη στεγαστική πίεση που αντιμετωπίζουν τα ελληνικά νοικοκυριά.
Η παράλληλη αύξηση του κόστους στέγασης σε συνδυασμό με τη στασιμότητα ή ακόμα και μείωση των εισοδημάτων δημιουργεί ένα ιδιαίτερα δυσμενές πλαίσιο, το οποίο περιορίζει ουσιαστικά την πρόσβαση σε προσιτή και αξιοπρεπή κατοικία. Η κατάσταση αυτή γίνεται ακόμα πιο έντονη στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπου η ζήτηση για κατοικίες παραμένει σταθερά αυξημένη.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), η ετήσια αύξηση των ενοικίων κατοικιών έφτασε το 10,8% τον Απρίλιο του 2025. Η πορεία αυτή εντείνει έναν ανοδικό κύκλο που ξεκίνησε το 2021 και έχει αποκτήσει ακόμα μεγαλύτερη ένταση τα δύο τελευταία χρόνια. Αξίζει να σημειωθεί πως το 2024 η αύξηση των ενοικίων είχε καταγραφεί σε 7,6%, γεγονός που δείχνει ότι η εξέλιξη αυτή δεν αποτελεί παροδικό φαινόμενο, αλλά μια σταθερή τάση που συνεχίζεται με ρυθμούς διψήφιους.
Οι μεγαλύτερες πιέσεις στις τιμές ενοικίων παρατηρούνται στα αστικά κέντρα της χώρας. Στο κέντρο της Αθήνας, η μέση τιμή για ένα μικρό διαμέρισμα έχει ανέλθει πλέον στα 583 ευρώ, ενώ η μέση τιμή ενοικίασης στην Αττική φτάνει περίπου τα 12 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Στη Θεσσαλονίκη, οι αυξήσεις κινήθηκαν σε ρυθμούς 9,5% για το 2024 και 5,7% στο πρώτο δίμηνο του 2025, ενώ στον Πειραιά η συνολική άνοδος των ενοικίων την τελευταία τριετία ξεπερνά το 30%. Η τάση αυτή επιβεβαιώνει το γεγονός ότι οι πιέσεις δεν είναι μόνο τοπικού χαρακτήρα, αλλά επηρεάζουν σημαντικά τις αστικές περιοχές με υψηλή ζήτηση.
Το πρόβλημα των αυξήσεων στις τιμές των ενοικίων δεν περιορίζεται στην ελληνική αγορά. Τα στοιχεία της Eurostat για το 2024 δείχνουν πως τα ενοίκια στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκαν κατά 3,1%, με χώρες όπως η Ουγγαρία, η Εσθονία και η Λιθουανία να παρουσιάζουν σημαντικές μεταβολές με ποσοστά 12,4%, 11,3% και 10,2% αντίστοιχα. Παρόλα αυτά, η ελληνική αγορά εμφανίζει από τις πιο έντονες αποκλίσεις σε σύγκριση με την μακροχρόνια τάση της δεκαετίας 2010-2020, όταν οι τιμές των ενοικίων υποχωρούσαν υπό το βάρος της οικονομικής κρίσης.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί και το επίπεδο στεγαστικής επιβάρυνσης που αντιμετωπίζουν οι ενοικιαστές. Σύμφωνα με ευρωπαϊκές μελέτες, περίπου 8 στους 10 ενοικιαστές στην Ελλάδα δαπανούν πάνω από το 40% του καθαρού εισοδήματός τους για τη στέγαση, ποσοστό που αποτελεί το υψηλότερο σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή η δυσανάλογη σχέση μεταξύ ενοικίων και εισοδημάτων δείχνει ότι η ανισορροπία συνεχίζει να διευρύνεται, προκαλώντας σοβαρά οικονομικά βάρη για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Παράλληλα, τα ανείσπρακτα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 23% το 2024, γεγονός που υποδηλώνει τη δυσκολία σημαντικής μερίδας μισθωτών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
Ένα ακόμη ανησυχητικό στοιχείο είναι η σταδιακή μείωση της ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα. Το ποσοστό ιδιοκατοίκησης από 84,6% που ήταν το 2005, έχει μειωθεί στο 69,6% το 2023, με τάσεις περαιτέρω υποχώρησης. Η απόκτηση πρώτης κατοικίας καθίσταται ολοένα και πιο δύσκολη για τα νέα νοικοκυριά, γεγονός που οδηγεί σε αυξανόμενη ζήτηση για ενοικίαση. Ταυτόχρονα, η περιορισμένη προσφορά κατοικιών, ιδιαίτερα σε περιοχές με έντονο επενδυτικό ή τουριστικό ενδιαφέρον, δημιουργεί επιπλέον πίεση στις τιμές και δυσκολεύει την πρόσβαση σε προσιτή στέγη.
Η πολιτεία έχει αναγνωρίσει το μέγεθος του προβλήματος και έχει εξαγγείλει μια σειρά μέτρων στήριξης, όπως η επιστροφή ενός μηνιαίου ενοικίου κάθε Νοέμβριο για τους πιο ευάλωτους ενοικιαστές. Ωστόσο, παράγοντες της αγοράς υποστηρίζουν ότι αυτές οι παρεμβάσεις δεν αρκούν για να αντιστρέψουν την τάση, ιδιαίτερα επειδή δεν συνοδεύονται από δομικές πολιτικές που να στοχεύουν στην αύξηση της προσφοράς προσιτής κατοικίας ή στον περιορισμό της κερδοσκοπίας που δραστηριοποιείται στην αγορά.
Η στέγαση, η οποία για πολλές δεκαετίες αποτελούσε ένα από τα βασικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της ελληνικής οικογένειας, τείνει να εξελιχθεί σε ένα από τα πλέον οξυμένα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα της εποχής μας. Η ανάγκη για ολιστικές και μακροπρόθεσμες λύσεις γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ, ώστε να εξασφαλιστεί η πρόσβαση όλων σε αξιοπρεπείς συνθήκες κατοικίας και να προστατευθεί η κοινωνική συνοχή.
