Της Νεφέλης Ευαγγέλου
Στην περιοχή των ‘’Εισοδίων’’, της Τριμάρτυρης, αλλιώς, όπως αποκαλούν τον ναό της πολιούχου, υπήρξαν κτίρια που έγραψαν ιστορία. Στη θέση των καταστημάτων ‘’Λαγωνικάκη’’, κάπου εκεί, λειτούργησαν παρθεναγωγείο, τετρατάξιο, γυμνάσιο – λύκειο θηλέων, αργότερα, γιατί το κανονικό ‘’θηλέων’’ επιτάχτηκε από τους γερμανούς. Οργάνωσαν τις υπηρεσίες τους σε μεγάλα κτήρια και δεν είχε δικαίωμα, κανείς, να αρνηθεί. Ήταν γραφτό, να χρησιμοποιηθεί από τους άρρενες μαθητές της τοπικής κοινωνίας των Χανίων, ως δεύτερο Γ. Αρρένων! Σε ισόγειους χώρους, άνθισαν μικρομάγαζα, δημιουργώντας ένα χαρούμενο μικρόκοσμο εμπορικού ενδιαφέροντος, αλλά και ένα πόλο έλξης των Χανιωτών. Ένα καλό καπελάδικο εφρόντιζε την εμφάνιση κομψευόμενων ανδρών και γυναικών, γιατί το καπέλο ήταν απαραίτητο συμπλήρωμα μιας ολοκληρωμένης και φροντισμένης εμφάνισης. Το καπελάδικο είχε εξαιρετικές επιδόσεις στην κατασκευή των ειδών του και καθιερώθηκε πολύ εύκολα. Για πολλά χρόνια, ήταν σήμα κατατεθέν. Το εργαστήριο που φημιζόταν επίσης, ήταν εκείνο που έκανε πολύ καλό σάμαλι. Το τιμούσαν οι μαθήτριες, αλλά και όσοι αναγνώριζαν την τεχνική της γυναίκας, που τα πρόσφερε, με σχολαστική καθαριότητα. Άστραφτε η λευκή ποδιά και έπιανε με ολοκάθαρη λαβίδα το γλύκισμα, για να το δώσει στον πελάτη.
Στην ίδια περιοχή, προς το παλιό λιμάνι, εκτεινόταν η λωρίδα μαγαζιών και μικρών χώρων αναψυχής.
Στον μαθητικό περίβολο – χωρητικότητας σχετικά μικρής – έπρεπε να στοιβαχτούν τριακόσιες μαθήτριες για προσευχή, κάποιες τυπικές ανακοινώσεις, σε περίοδο κατοχής άλλωστε, ή να επαινεθούν οι άριστες μαθήτριες. Τι άλλο μπορούσαν να αναγγείλουν οι καθηγητές και ο εξαιρετικός επι κεφαλής, κύριος Σηφάκης…
Οι μαθήτριες, με τις σχολικές ποδιές να σκεπάζουν το γόνατο και τα μαλλιά, σύμφωνα με την υπόδειξη της φιλολόγου συζύγου του, πλεγμένα σε στεφάνι ή σε κοτσίδες. Επιτρεπόταν το κοντό, όχι το περίτεχνο. Είχαν καιρό, μετά την αποφοίτηση, για άλλα.
Αυτά ίσχυαν όλα για τις μαθήτριες και , μόνο, στην τάξη ξέφευγαν κάπως τα πράγματα. Σε κάποια μαθήματα, δεν φαινόταν να συμμετέχουν στη διδασκαλία και στην εξέταση.
Η ομάδα, που ήταν ικανή να κάνει τη διαφορά, είχε καλό αρχηγό. Η Μπεμπέκα, ήταν εάν γλυκό, ζωηρό κορίτσι, με όμορφο πρόσωπο και υπέροχες γάμπες. Ήταν στόχος για παρεκκλίσεις, από τον καθηγητή των γαλλικών, αλλά όχι με την σημερινή τους μορφή. Ήταν κύριος σοβαρός, ευτραφής, δυσκίνητος από παθολογικά αίτια, όμως, λάτρης του ωραίου!
Κάθε εξεταζόμενη στο μάθημά του, έπρεπε να υψώνει το χέρι στον πίνακα, ώσπου έφτανε. Ανασηκωνόταν μερικούς πόντους η ποδιά του σχολείου, ίσα-ίσα να ξεσκεπαστεί το γόνατο. Οι μαθήτριες είχαν αντιληφθεί, βέβαια, την ακίνδυνη – κατά τα άλλα – επιδίωξη του κ. καθηγητή και τέντωναν στο έπακρο, τον βραχίωνα! Επί του πίνακος’’! Ακουγόταν η βαρειά φωνή του. ‘’Ψηλά, Ψηλά, να βλέπουν όλες- από κάτω- τις ασκήσεις της Γραμματικής…’’
Όταν ανέβαινε στη μικρή εξέδρα, η Μπεμπεκα, οι μαθήτριες έκαναν περισσότερη φασαρία σε αναμονή του: ‘’ Επί του πίνακος, πιο ψηλά’’! Ηταν και το καλλίγραμμο των ποδιών, ασυναγώνιστο…
Τις ημέρες του χειμώνα, στα σχολεία, τουρτούριζαν τα παιδιά και οι καθηγητές. Επιτρεπόταν η χρήση σκούφου, κασκόλ, για να υποφέρεται η ψύχρα και η υγρασία που διαχέονταν από τα ανοιχτά παράθυρα. Η αρχηγός της ομάδας των παιχνιδιάρικων υπάρξεων, φορούσε πολύχρωμο, χαριτωμένο σκούφο, με μια φούντα, που λύγιζε προς τα πίσω.
Στην ώρα των γαλλικών, φορούσε ανάποδα τον σκούφο, πέφτοντας το κούμαρο μπροστά. Κινούσε το κεφάλι, παραπάνω απ’ όσο χρειαζόταν και σειόταν η μικρή φούντα πάνω κάτω. Έμοιαζε με κλόουν. Χαλούσε η τάξη, όμως ο καθηγητής, όταν αντιμετώπιζε κατά πρόσωπο τις νεαρές, δεν καταλάβαινε, τι συνέβαινε. Εκείνος που καταλάβαινε, ήταν ο καθηγητής των θρησκευτικών. Νέος άγαμος κληρικός, αλλά σταθερός, σοβαρός, απέναντι στις μαθήτριες που παιχνίδιζαν. Το όνομά του, Ειρηναίος. Προοριζόταν για επισκοπικό θρόνο, μητροπολιτική δράση, διακονία στον άνθρωπο, το πλάσμα του Θεού.
Δεν έταξε τη ζωή του μόνο σε Εκείνον. ‘’Έκοψε την καρδιά του και τη μοίρασε στους φτωχούς, τους ξένους, τους ανήμπορους, τους κυνηγημένους’’. Όταν ήταν νέος και οι μαθήτριες έφηβες, δεν καταλάβαιναν τον Προορισμό. Αργότερα, πρόφτασαν, παρακολούθησαν την πορεία του και συνειδητοποίησαν πως η συμπεριφορά τους ήταν, ακόμη, μια δοκιμασία που καταξίωνε τον ίδιο και τοω αναγόρεψε ‘’Άξιο’’, μπροστά στα μάτια τους. ‘’Ησυχία!’’. Ήταν η μόνη παρατήρηση. ‘’Αλλιώς, θα κάνουμε διαγώνισμα στο μάθημα το σημερινό…’’ Έφτανε αυτό, μέχρι τη επόμενη ώρα των θρησκευτικών! Στο μάθημα φυσικής ιστορίας, που δίδασκαν ζωολογία-φυτολογία, ένας καλός καθηγητής με παρατσούκλι ‘’φασιόλος’’, εδίδαξε και σε θυγατέρες των μαθητριών, που αποφοίτησαν μέσα στην κατοχή ή λίγο αργότερα. Σε γόνους, δηλαδή, που υπάρχουν και σήμερα. Μία εξ’ αυτών η γράφουσα.
Σε μαθηματικό, φυσικό, φιλόλογο δεν τόλμησαν να ατακτήσουν, όχι γιατί έδιναν μόνο μεγαλύτερη σημασία στα ‘’πρωτεύοντα’’, αλλά γιατί οι καθηγητές ‘’δάγκωναν’’…
Νιάτα, καταπιεσμένα από τα ήθη και τις συνθήκες κατοχής, με βιωμένες φριχτές καταστάσεις, ανατροπές, απώλειες που στοίχισαν διάλυση ονείρων, της ίδιας της νεανικής, χρυσής περιόδου- κάτω από κανονικές συνθήκες- της ζωής τους. Δεν υπήρχαν στο σπιτικό όλων δράματα και τραγωδίες, όμως, όπου υπήρξαν, ήταν φοβερές!
Θα πρέπει να αναφέρω, δίνοντας έμφαση σε αυτή την αλήθεια, πως, η Μπεμπέκα, μόλις αποχωρίστηκε την τσάντα και τη σχολική φορεσιά, ένωσε τη ζωή της με εκείνη του νεανικού της έρωτα. Απόκτησε δύο παιδιά που , μεγαλώνοντας, ακολούθησαν το δρόμο που έδειχνε η καρδιά τους. Το αγόρι έγινε γιατρός. Το κορίτσι-συμμαθήτρια μου- ηθοποιός θεάτρου, κυρίως εθνικού και είμαι υπερήφανη, νιώθω τυχερή που τη συνάντησα στη ζωή μου σε τρυφερή ηλικία. Τη συμπάθησα, την εθαύμασα και τώρα, αρκετά χρόνια, την αγαπώ.
Η Μπεμπέκα, πολύ πρόσφατα, άφησε τον μάταιο ‘τούτο κόσμο θλιμμένη πονεμένη αλλά και εξαγνισμένη, για να συναντήσει σε σφαίρες αιωνιότητας, τον προστάτη Άγγελο της, τον σύζυγο της. Την ιστορία αυτή μου αφηγήθηκε- πολλές φορές- η μητέρα μου, από την εποχή που ήμουν μαθήτρια και γνωριζόμουν, σιγά-σίγα, με την κόρη τής δικής της συμμαθήτριας. Λυπήθηκε πολύ, όταν πληροφορήθηκε τον θάνατό της. Δάκρυσε και αναπόλησε την εποχή της νιότης, ξανά. Θυμήθηκε τις αστρολογιές της μπεμπέκας, με πιο πολλές λεπτομέρειες και επί τέλους, έμαθε το πραγματικό της όνομα! Μαρίκα… Θέλουμε, όσοι την γνωρίσαμε, να την θυμόμαστε όπως ήταν στα καλά της. Γελαστή, κοινωνική, δραστήρια, αγαπητή.
Πριν συμβούν τα χειρότερα.