Της Πηνελόπης Ι. Ντουντουλάκη
Με μια ενότητα διηγημάτων, που αναφέρονται στα χρόνια των ξεσηκωμών της Κρήτης ενάντια στον τουρκικό ζυγό, ο Δάσκαλος, ποιητής και συγγραφέας Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης τραβά την κουρτίνα που σκεπάζει τον ορίζοντα των μαχών στα πολυαίμακτα πεδία, αλλά και των μαχών σε επίπεδο συνείδησης και ανάληψης προσωπικής ευθύνης των κατατρεγμένων χριστιανών της Κρήτης. Τα επτά διηγήματα του βιβλίου “ΠΟΤΕΣ ΘΑ ΚΑΜΕΙ ΞΕΣΤΕΡΙΑ…”, δεμένα σε ένα ευωδιαστό μπουκέτο με τη ζωγραφιά του πολυτάλαντου Νίκου Μπλαζάκη στο εξώφυλλο, αλλά και τα εκφραστικά σχέδιά του ως εικαστικό πρόλογο κάθε διηγήματος, φέρνουν την πνοή μιας παντοτινής Άνοιξης στην καρδιά του χειμώνα.
Οι ήρωες των διηγημάτων, έχουν, καθένας χωριστά, μια επώδυνη προσωπική ιστορία και έρχονται αντιμέτωποι με έντονα υπαρξιακά διλήμματα, με κυρίαρχα τα της ζωής/θανάτου, μοναξιάς /συνθηκολόγησης και ύπαρξης νοήματος ή μη στη ζωή τους. Έρχονται αντιμέτωποι με την ευθύνη των επιλογών τους, οι οποίες συνδέονται με ζητήματα ανθρώπινης αξιοπρέπειας, πατριωτικού φρονήματος και θρησκευτικής πίστης. Παράλληλα, οι οποιες επιλογές τους έχουν επιπτώσεις στο σύνολο των κατοίκων του τόπου στον οποίο διαδραματίζονται αυτές οι ιστορίες.
Καθώς οι αφήγηση ξεκινά και το κουβάρι αρχίζει να ξετυλίγεται, γίνεται προφανές ότι, σε κάθε περίπτωση, προμηνύεται η επερχόμενη Άνοιξη. Το διαλαλούν τα πρώτα αγριολούλουδα που ξαφνιάζουν ευχάριστα το αδιάκοπο πράσινο της χειμωνιάτικης γης. τα νιόβγαλτα φύλλα στα γυμνά κλαδιά. Το διαλαλούν τα πρώτα χελιδόνια. Το διαλαλούν και οι ξεσηκωμοί του παρελθόντος, οι θηριώδεις χαλασμοί, οι ψυχές των σκοτωμένων και οι μορφές των αγνοούμενων.
Ο συγγραφέας επισημαίνει πως οι ιστορίες αυτές προέκυψαν από το προζύμι των αφηγήσεων της γιαγιάς από την πλευρά του πατέρα του. Επικές, τραγικές αλλά και θεωτικές στιγμές εξιστορούνται και οι ήρωες των έργων ψυχογραφούνται παραστατικά, σε αφηγήματα κεντημένα με ξόμπλια της κρητικής τοπολαλιάς. Ιστορίες άγνωστες αλλά και ιστορίες που έχουν σφραγίσει τη συλλογική μνήμη, όπως εκείνη των έργων και ημερών του φοβερού Εμίν Αγά, στα οποία έδωσε την καθαρτήρια λύση ο Θοδωρομανώλης, καθώς και εκείνη της μεγαλύτερης σε ηλικία θυγατέρας του εθνομάρτυρα Δασκαλογιάννη, αναβιώνουν στις σελίδες του πολύ ενδιαφέροντος πονήματος.
Αποσπερίδες στο φως του λύχνου και πλάι στην πυροστιά, πρόσωπα αργασμένα από τα βάσανα και την απαντοχή, φωνές σαν πηγές λαλέουσες ανταμώνουν στους ιστορικούς τόπους και χρόνους που αναφέρονται τα διηγήματα.
Στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου ο συγγραφέας επιφυλάσσει ένα από καρδιάς γραμμένο βιογραφικό σημείωμα για τον παππού του Θεοκλή Ν. Κακάτση ή Κακατσάκη, οπλαρχηγό Α΄ Τάξης στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες 1895-1897.
Με αυτά τα καλογραμμένα και εκφραστικά διηγήματα ο Βαγγέλης Κακατσάκης συνθέτει ένα σημαντικό ιστορικό και λογοτεχνικό οδοιπορικό σε στιγμές εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων που πάντα θα φωτίζουν τον ορίζοντα δύσκολων καιρών.