Γράφει ο Πάνος Παναγιώτου* | Στην προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης να αντικαταστήσει το πρόγραμμα εξαντλητικής και καταστροφικής λιτότητας από ένα συμβόλαιο αναπτυξιακής δημοσιονομικής σύνεσης και οικονομικής και κοινωνικής ανασύνταξης, οι χώρες της Βόρειας Ευρώπης αλλά και οι ηγεσίες κάποιων κρατών της Νότιας Ευρώπης προτάσσουν το επιχείρημα που μετουσιώνεται στη φράση «pacta sunt servanda», δηλαδή ότι οι «συμφωνίες πρέπει να τηρούνται».
Πρόκειται για ένα ισχυρής νομικής βάσης επιχείρημα το οποίο υποδηλώνει τη δυσκολία υπαναχώρησης από μία συμφωνία. Ωστόσο, ένα εξίσου ισχυρό νομικό επιχείρημα για την ελληνική πλευρά συμπυκνώνεται στη φράση «rebus sic stantibus» που σημαίνει ότι η αλλαγή των συνθηκών αλλάζει το συμβόλαιο.
Από την υπογραφή της συμφωνίας που ονομάστηκε «Μνημόνιο», η οποία έδινε πρωταρχικό βάρος στη λιτότητα έναντι της ανάπτυξης, η Ελλάδα έχασε το 25% της ευμάρειας της μετρημένο ως μονάδες ΑΕΠ και απώλεσε περισσότερο από 1 εκ θέσεις εργασίας. Στο ίδιο διάστημα φορτώθηκε το μεγαλύτερο εξωτερικό χρέος διεθνώς που αντιστοιχεί στο 180% του ΑΕΠ της (το χρέος της Ιαπωνίας είναι εσωτερικό) και είδε να δημιουργείται στην επικράτεια της το μεγαλύτερο ποσοστό φτώχειας μεταξύ όλών των αναπτυγμένων κρατών του κόσμου. Παράλληλα οι υπερήμερες υποχρεώσεις των πολιτών έναντι του τραπεζικού συστήματος και του κράτους αυξήθηκαν περισσότερο από 600% και τα εισοδήματα τους σημείωσαν τη μεγαλύτερη μείωση που καταγράφηκε ποτέ εν καιρώ ειρήνης.
Επομένως οι συνθήκες που οδήγησαν στη συμφωνία του Μνημονίου άλλαξαν θεαματικά και δραματικά με αποτέλεσμα το νομικό και ιδεολογικό επιχείρημα «pacta sunt servanda» να έχει αποδυναμωθεί αντικειμενικά και ουσιαστικά και συνακόλουθα το επιχείρημα «rebus sic stantibus»: αλλαγή συνθηκών, αλλαγή συμβολαίου, να έχει ισχυροποιηθεί και να ενισχύει αποφασιστικά τη θέση της ελληνικής κυβέρνησης για την ανάγκη μίας νέα συμφωνίας.
* Ο Πάνος Παναγιώτου είναι τεχνικός αναλυτής χρηματιστηριακών αγορών, εκδότης του www.analitis.gr, διευθυντής της Ελληνικής Κοινότητας Τεχνικών Αναλυτών στην Αγγλία (www.ekta.gr) και διευθυντής εκπαίδευσης και έρευνας της Enalos LTD στο Λονδίνο. Είναι δημιουργός λογισμικών αυτοματοποίησης της τεχνικής ανάλυσης (3F, ModiStock) και συγγραφέας χρηματιστηριακών και οικονομικών βιβλίων. Άρθρα και συνεντεύξεις του δημοσιεύονται για μιάμιση δεκαετία σε πληθώρα ΜΜΕ ενώ είναι συχνός καλεσμένος σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές.