Του Μιχαήλ Κατσανεβάκη *
Θα δανειστούμε μερικούς στοίχους από το ιστορικό δημοτικό τραγούδι, του Ποντικάκη Νικολή Ελ. ή Χαιρέτη.
…………….
Στσ’ 8 του Μάη ήτανε που ’χαμε πανηγύρι,
γλέντι γερό στελιώσανε στ’ Αγίου το χατίρι.
………………
Όντως ήταν παραμονή του Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου και γιόρταζε η κεντρική εκκλησία του χωριού.
Γερμανική κατοχή, αλλά βάρδια εκείνο το βράδυ στο «Παθουδιάρικο Κεφάλι» (είσοδο του χωριού) δεν είχαν βάλει, καθ’ όσον νόμιζαν ότι οι Γερμανοί αφού είχαν χάσει τον πόλεμο, δεν θα αντιδρούσαν, όπως διαβεβαίωναν τον Παπαδάκη Γαβρίλη οι Καλογερήδες Μιχάλης και Γιώργης. Εκείνος τους απάντησε ότι: «το θεριό όταν ξεψυχά να το φοβάστε…»
Έκαναν όμως λάθος οι Καλογερήδες γιατί δεν υπολόγισαν ότι είχε προηγηθεί στην Τσακίστρα ο αφοπλισμός μέρους του τάγματος Παπαγιαννάκη (25-3-1944) και η μεγάλη φιέστα του ΕΛΑΣ στο Γέρο-Πρίνο. (16.4.1944), άρα η Γερμανική επιδρομή ήταν αναμενόμενη.
……………….
Καλογερή το μαγαζί, γλέντι είχαμε μεγάλο,
και ένας νιός εχόρευε, απού δεν είχαμ’ άλλο.
Εόρταζ’ ούλο το χωριό με ανοιχτές τσοι πόρτες,
μα φέρανε τσοι Γερμανούς, οι σκύλοι, οι προδότες.
Ως άκουσε οι Γερμανοί, πετάτ’ από την πόρτα,
τα πολυβόλα του κεντούν, μα δεν τον εσκοτώσαν.
…………………………….
Όντως οι Γερμανοί ανέβηκαν την ώρα που νύχτωνε (7.5.44) από Κατοχώρι-Σκάλα, την τότε είσοδο του χωριού, που ήταν στον Αγ. Γεράσιμο – Αγ. Παρασκευή.
Εκεί τους είδε ο Ιωσήφ Καλογεράκης, τον οποίο και πυροβόλησαν, αλλά αστόχησαν. Η ντουφεκιά ακούστηκε από τα κοντινά σπίτια, αλλά από το καφενείο, που είχε όργανα και γλεντούσαν δεν ακούστηκε. Άλλωστε ήταν «μπηχτή» μέσα στο σοκάκι. Όσοι την άκουσαν, σκέφτηκαν ότι «του Μπαμπάκο οι γαμπροί ξεκαθαρίζονται».
Εδώ θα κάνω μια μικρή παρεμβολή, για να ενημερώσω τον αναγνώστη για του «Μπαμπάκο τους γαμπρούς»:
Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, είχε μετοικήσει εις Κάμπους, από τα κατωμέρια κάποιος ονόματι…. «Μπαμπάκος». Είχε λοιπόν ο Μπαμπάκος δύο θυγατέρες, εξ ων, της μίας ως φαίνεται της άρεσαν τα ξινά. Δεν άργησαν βέβαια να πάρουν το….. ντορό και τα Απανοχωριανάκια της εποχής κι από «το παίξε γέλασε και το πολύ κανάκιο» η θυγατέρα έμεινε έγκυος. Έλα σου όμως που οι …. δράστες ήσαν περισσότεροι του ενός. Τι να κάμουν λοιπόν. Αποφάσισαν να πάνε στον Αγ. Γεράσιμο να «ξεκαθαριστούν», (να ορκισθούν) ως προς το ποιός ήταν ο …. δράστης της εγκυμοσύνης.
Όλως συμπτωματικά , το ξεκαθάρισμα έτυχε και μέρα και την ώρα που οι Γερμανοί εισέβαλαν στους Κάμπους. Γι αυτό και όταν ακούστηκε ο πυροβολισμός που έριξαν του Καλογεροσήφη, όσοι τον άκουσαν, τον απέδωσαν στο …… «ξεκαθάρισμα» των γαμπρών του …… «Μπαμπάκο».
Γλέντηζαν εν τω μεταξύ στο καφενείο, με τα όργανα και χόρευε εκείνη την ώρα ο Ποντικοβασίλης.
Οι Γερμανοί λοιπόν τους αιφνιδίασαν, αλλά μπαίνοντας στο καφενείο, ο Ποντικάκης Βασίλης, κρύφτηκε πίσω από τον πάγκο. Ήταν καταζητούμενος, όπως και όλοι οι Ποντικάκηδες σαν συμμετέχοντες στον ΕΛΑΣ κλπ. Κρατούσε ένα πιστόλι Luger σε δερμάτινη θήκη και ο Κελαϊδής του έδωσε με τρόπο και ένα δεύτερο που κρατούσε, πριν βγάλουν τους υπολοίπους έξω από το καφενείο.
Μόλις βγήκαν έξω οι Γερμανοί με τους υπόλοιπους, η σύζυγος του Καλογερομιχάλη, άνοιξε του Ποντικοβασίλη μια ρεμπάρτα (πόρτα πατώματος) και κατέβηκε στο υπόγειο, το οποίο από την νότια πλευρά, ήταν ισόγειο. Στο υπόγειο καθόταν κάποιες γυναίκες και του πρότειναν να τον κλείσουν σε μια κασέλα. Αυτός όμως δεν δέχτηκε, αλλά βγήκε έξω, που ήταν πανσέληνος και έφεγγε το φεγγάρι πολύ καλά.
Στην αυλή του καφενείου του Χαρ. Νικολιουδάκη υπήρχε Γερμανός σκοπός, που μόλις τον είδε, καθ’ όσον φορούσε λευκή κιλότα, από Γερμανικό αλεξίπτωτο, τον πυροβόλησε, αλλά ήταν νύχτα και αστόχησε.
………………
Δεν τον σκότωσαν τότεσας, δεν τον βαρήκαν μπάλες,
η κύκλωση απούκαμε μέρες δεν είχε άλλες.
……………..
Αντί να φύγει νότια προς τα Λευκά Όρη, που δεν φυλάσσονταν η περιοχή από τους Γερμανούς, έκανε ένα ολόκληρο ημικύκλιο, όλο αριστερά, ανατολικά, και βγήκε στον κεντρικό δρόμο, απ’ όπου είχαν έλθει οι Γερμανοί.
Εκεί όμως οι Γερμανοί είχαν τοποθετήσει σκοπό και «έδωσαν κούτελο» με το Βασίλη.
Ο Βασίλης πυροβόλησε αρκετές φορές, με τα δύο πιστόλια που κρατούσε το Γερμανό και ο Γερμανός ανταπέδωσε τα πυρά με το ΜΡ 38/40 (Schmeisser) που κρατούσε (αυτόματο όπλο-υπό πολυβόλο).
Ο Γερμανός εβλήθη στο αριστερό μπράτσο και τον πήγαν στου Νικολιουδομιχάλη όπου τον «σπαουλόδεναν» και του έβαζαν τσικουδιά.
Τον δε Βασίλη τον θυμόταν ο Χρήστος Γαρμπιδάκης, την επομένη, στην πλατεία του χωριού, όπου τον είχαν μεταφέρει νεκρό, κάτω από το πλατανάκι, με μια σφαίρα στο μέτωπο. Ο δε Νίκος Καρβουνάκης τον θυμόταν με 4 ή 5 σφαίρες στο στήθος.
Ήταν τότε ο Β. Ποντικάκης 30 ετών.
…………………
Μα ήτανε κι άλλοι Γερμανοί, κεντούν τα πολυβόλα
και παίρνει τσοι, στη κεφαλή, διάλε αυτή την ώρα.
Στον πλάτανο τον πήγανε χάμες τον εξαπλώσαν,
θρήνος μεγάλος γίνεται, γιατί όλους τσοι μαζώναν. …………………..
Αν ο Β. Ποντικάκης έφευγε νότια, σίγουρα θα γλίτωνε, ήταν όμως αρραβωνιασμένος και το σπίτι της κοπέλας, ήταν προς την κατεύθυνση την οποία όδευε, όταν εφονεύθη. Πιθανόν να πήγαινε να την ενημερώσει ότι ξέφυγε.
……………….
Και είχε αρραβωνιαστεί με μια Παπαδοπούλα,
μα φάγανε το ν οι Γερμανοί, και έχασε τα ούλα.
Τα υπόλοιπα γεγονότα είναι γνωστά και γραμμένα στο βιβλίο μου «Κάμποι η Ρίζα» αναλυτικά.
* Ο ΕΚ ΤΩΝ ΡΙΖΩΝ ΓΡΑΦΩΝ
ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΤΣΑΝΕΒΑΚΗΣ
ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ