Η εσωστρέφεια πνίγει τον ‘’ουσιαστικό αναστοχασμό’’ και την πραγματική ‘’συλλογική αυτογνωσία’’.
Η ιστορική τους διαδρομή
Θεωρούμε πως για το Ελληνικό Έθνος, είτε ως Βασιλευόμενη Δημοκρατία είτε ως Ελληνική Δημοκρατία, η διαδρομή της Κεντροαριστεράς αλλά και της Αριστεράς, έχει τις ρίζες της στην 2η δεκαετία του 1900. Η μεν Κεντροαριστερά έχει αναφορά στον Σεπτέμβριο του 1910 όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος ίδρυσε ‘’το κόμμα των Φιλελευθέρων’’, η δε Αριστερά το 1918 όταν για πρώτη φορά εμφανίστηκε το ‘’Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος’’, στον απόηχο της Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917. Το κόμμα αυτό για πρώτη φορά έλαβε μέρος στις εκλογές του 1923 με την επωνυμία ‘’Ενιαίο μέτωπο εργατών – αγροτών και προσφύγων’’, ενώ το 1924 μετονομάστηκε σε ‘’Κομμουνιστικό κόμμα Ελλάδας’’. Έκτοτε για τις επόμενες δεκαετίες την Κεντροαριστερή ή αλλιώς την Δημοκρατική παράταξη όπως τη αποκαλούσαν, την συναποτελούσαν διάφορα μεσαία και μικρά κόμματα ως και το 1961 όταν ο Γεώργιος Παπανδρέου κατόρθωσε να συνενώσει το χώρο που τότε απαρτίζονταν από επτά κόμματα, στην ‘’Ένωση Κέντρου’’. Όμοια, ο Αριστερός χώρος εκφράζονταν από ένα κύριο κόμμα που ονομάζονταν ‘’Ενιαίο μέτωπο εργατών – αγροτών’’ έως και το 1951 οπότε πρωτοεμφανίστηκε η ΕΔΑ , αλλά και άλλα μικρότερα. Για παράδειγμα στις εκλογές του 1933, του 1935, του 1936 αλλά και του 1951 έλαβαν μέρος και στις τέσσερεις αυτές εκλογικές αναμετρήσεις τρία αριστερά κόμματα.
Τα πιο δύσκολά τους χρόνια
Μεσολάβησε η μετεμφυλιακή περίοδος της 10ετίας του ΄50 καθώς και τα χρόνια των έντονων πολιτικών συγκρούσεων της 10ετίας του ΄60 όπου τόσο η Κεντροδεξιά όσο και Αριστερά πάσχιζαν να βρουν τον βηματισμό τους. Τον Απρίλιο του ΄67 η δικτατορία των συνταγματαρχών, διέκοψε βίαια τις όποιες πολιτικές και κοινωνικές τους κατακτήσεις, όπως και τα πολιτικά τους οράματα. Καθ΄ όλη τη περίοδο της δικτατορίας από τον Απρίλιο του ΄67 και ως και τον Ιούλιο του ΄74, εκείνοι που κυνηγήθηκαν, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν ή και δολοφονήθηκαν από την χούντα, ήταν οι άνθρωποι της Κεντροαριστεράς και της Αριστεράς και μόνον. Αυτοί ήταν οι δυο πολιτικοί χώροι που σήκωσαν για όλα αυτά τα χρόνια όλο το βάρος του αντιδικτατορικού αγώνα. Και το ότι μετά από 7 χρόνια επανήλθε η Δημοκρατία στη χώρα μας , στους αγωνιστές των πολιτικών αυτών χώρων το οφείλουμε !
Η περίοδος της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας
Με την επάνοδο της Δημοκρατίας μετά την επτάχρονη δικτατορία, ο μεν Κεντροαριστερός χώρος συνενώθηκε στον πολιτικό σχηματισμό του ΠΑΣΟΚ με τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο δε Αριστερός χώρος συνέχισε να εκφράζεται από το ΚΚΕ και τέσσερα τουλάχιστον μικρότερα κόμματα ( ΕΔΑ,ΕΚΚΕ, ΚΚΕ μ – λ, ΜΛ-ΚΚΕ, Τροτσκιστές). Από το 1985 και εντεύθεν η Αριστερά εκφράζεται από δύο κύρια κόμματα , το ΚΚΕ και το ΚΚΕ εσωτερικού και επίσης από τρία τουλάχιστον μικρότερα. Από την επόμενη δεκαετία του ΄90, καταστάσεις εσωστρέφειας εμφανίζονται και στον Κεντροαριστερό χώρο με τη δημιουργία αρκετών μικρών κομμάτων όπως των : Καργόπουλου, Τρίτση, Γλέζου, Ψαρουδάκη, Χαραλαμπίδη, Αρσένη, Τσοβόλα, τα διάφορα κόμματα οικολογίας, το Ποτάμι. Επίσης συνεχίζεται ο κατακερματισμός στον Αριστερό χώρο με νεοεμφανιζόμενα πολιτικά σχήματα όπως τα : Συνασπισμός και αργότερα ΣΥΡΙΖΑ, ΔΗΜΑΡ, Λαφαζάνης, Πλεύση ελευθερίας, ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ΟΚΔΕ, και ακόμη πιο πρόσφατα η Νέα Αριστερά.
Η πολιτική εσωστρέφεια ως υπόθεση αυτομαστίγωσης
Το τελευταίο χρονικό διάστημα τόσο ο πολιτικός κόσμος της χώρας μας, όσο όμως και οι Έλληνες πολίτες στο σύνολο τους, γινόμαστε μάρτυρες, της επανεμφάνισης του φαινόμενου της πολιτικής εσωστρέφειας στην έσχατή του μορφή, με πρωταγωνιστές τα μέλη και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Ένα από τα δυο κόμματα της Αριστεράς , στα πλαίσια της Δημοκρατικής του λειτουργίας και της έκφρασης ενός άκρατου πλουραλισμού δίχως όρια και ενσυναίσθηση, σπαράσσεται από εσωτερικές έριδες. Υποτίθεται τουλάχιστον ότι οι έριδες αυτές πρόεκυψαν λόγω ιδεολογικών διαφοροποιήσεων. Όμως, εκτίμησή μας είναι ότι οι έριδες αυτές είναι στην πραγματικότητα για την κατάληψη των θέσεων ηγεσίας πρώτης ή ήσσονος ιεραρχίας. Δυστυχώς όμως, οι συγκρούσεις αυτές, οι οποίες δευτερευόντως ενδιαφέρουν τόσο τους Έλληνες πολίτες αλλά κυρίως εκείνους που διάκεινται φιλικά απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ, οδηγούν τον πολιτικό σχηματισμό στην κατάσταση που μόνο ως μια ιδιότυπη πολιτική αυτοκτονία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί.
Μια προσπάθεια ερμηνείας
Προσπαθώντας να δώσουμε μια κάποια ερμηνεία στην σχεδόν ‘’έμφυτη’’ αυτή τάση έκφρασης ‘’πολιτικής εσωστρέφειας’’ των προοδευτικών σχηματισμών, στη χώρα μας, καταλήγουμε σε κάποιες εκδοχές :
α. Τα προοδευτικά κόμματα διακατέχονται , και κατά την εκτίμησή μας καλώς, από μια διαρκή αναζήτηση απαντήσεων σε κοινωνικά και πολικο-οικονομικά θέματα που καθημερινά προκύπτουν, με αποτέλεσμα στα πλαίσια του πλουραλισμού και της ελεύθερης έκφρασης να διαμορφώνεται πληθώρα από θέσεις και απόψεις. Αυτή η πληθώρα θέσεων και απόψεων δευτερογενώς πυροδοτεί και ιδεολογικές, υποτίθεται τουλάχιστον, διαφοροποιήσεις. Οι παραπάνω ιδεολογικού τύπου ταλαιπωρείες, σπάνια συμβαίνουν στα συντηρητικά κόμματα, τα οποία περιορίζονται στην ασφάλεια που παρέχουν οι ισχύουσες κατεστημένες πολιτικές τους και δεν ‘’αναλλώνονται’’ με νέες ιδέες και κοινωνιολογήματα για τους συντηρητικούς πολίτες είναι πολύ ήσσονος προτεραιότητας.
β. Όλοι εκείνοι που ασχολούνται με την πολιτική, και κυρίως όσοι από αυτούς χαρακτηρίζονται ως επαγγελματίες της πολιτικής, στα προοδευτικά κόμματα, συχνά βρίσκονται σε θέση να χαρακτηρίζουν τους εαυτούς τους ως πολιτικές αυθεντίες και συνεπώς μόνο σε αυτούς αξίζουν οι θέσεις πολιτικής ηγεσίας. Αυτό το φαινόμενο, πολύ λιγότερο εμφανίζεται στα άτομα του συντηρητικού χώρου, όπου κυριαρχεί το ‘’από ποιο πολιτικό τζάκι προέρχεσαι’’.
γ. Ειδικά στη χώρα μας, η υποτιθέμενη τουλάχιστον δόξα της ατομικής δράσης και προβολής είναι ιδιαίτερα ελκυστική έναντι της συλλογικής. Χαρακτηριστικά μπορούμε να αναφέρουμε το πόσοι Έλληνες πολίτες επιζητούν να κατακτήσουν τον τίτλο του ‘’προέδρου’’. Σε αυτή την ‘’παγίδα’’ πολύ ευκολότερα πέφτουν άτομα του προοδευτικού χώρου καθότι οι συντηρητικοί πολίτες λογαριάζουν και το οικογενειακό τους back-ground.
δ. Ακόμη εκτιμούμε πως στον συντηρητικό χώρο ευδοκιμούν πολύ περισσότερο οι φιλοδοξίες που δεν περιορίζονται και μόνο στην κοινωνική αναγνώριση αλλά πολύ περισσότερο και στην οικονομική τους επιτυχία.
Ωστόσο αναλογιζόμαστε, το αν ο ενεργός πολίτης προβληματίζεται για το πνεύμα σκέψης και λειτουργίας της εκάστοτε ηγετικής ομάδας των κομμάτων και στην περίπτωσή μας, των προοδευτικών κομμάτων. Για εμάς πράγματι, αυτό παραμένει ως ερώτημα.
Υπάρχει ελπίδα;
Κατά τη δική μας εκτίμηση, το φαινόμενο της ‘’πολιτικής εσωστρέφειας’’ στα προοδευτικά μας κόμματα σχετίζεται με το βάθος της Δημοκρατικής μας συνείδησης. Η Δημοκρατία μας η οποία έχει περάσει από πολύ σκληρές δοκιμασίες στην προσπάθεια ενηλικίωσής της, κατά την εκατονταετία του 1900, διάγει μόλις 50 χρόνια από την τελευταία αναγέννησή της στη μεταπολίτευση. Όπως φαίνεται είναι ακόμη’’ έφηβη’’ και θα χρειαστεί ακόμη ικανό χρονικό διάστημα μέχρις ότου να μπορέσουμε ως πολίτες, να κατανοήσουμε το ότι, η Δημοκρατία μας, έχει να μας χαρίσει ανεξάντλητα αποθέματα ευημερίας, αρκεί να της αποδίδουμε τον σεβασμό που της αρμόζει!