Απογοητευτικά είναι τα αποτελέσματα της ευρωπαϊκής μελέτης European HPV Consumer Awareness Study για τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) και το εμβολιασμό ως μέτρο πρόληψης των καρκίνων που προκαλούν τα στελέχη του. Η παρουσίαση της μελέτης έγινε τη Δευτέρα 4 Μαρτίου, με αφορμή την έναρξη της δεύτερης Παγκόσμιας Εβδομάδας Ενημέρωσης για τον ιό HPV, και ναι μεν η Ελλάδα βρίσκεται στο μέσον της κατάταξης των ευρωπαϊκών χωρών με ποσοστό 68% αναφορικά με το αν ο πληθυσμός γνωρίζει τον ιό HPV, ωστόσο το ποσοστό εμβολιασμού έναντι του HPV στη χώρα μας παραμένει χαμηλό.
Αν και το εμβόλιο κατά του ιού του HPV είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα περισσότερα από δέκα χρόνια και πλέον κυκλοφορεί το 9δυναμο (δηλαδή καλύπτει τα επτά επικρατέστερα στελέχη που σχετίζονται με νεοπλασίες και δύο που σχετίζονται με τα κονδυλώματα) και γίνεται δωρεάν (καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ) στην ηλικιακή ομάδα των 11-18 ετών, η πλειοψηφία των κοριτσιών αυτής της ηλικιακής ομάδας παραμένουν ανεμβολίαστα, καθώς μόνο ένα ποσοστό 20-25% έχει κάνει το εμβόλιο. Κι αυτό προκαλεί εντύπωση διότι οι ελληνικές οικογένειες ακολουθούν πιστά το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού, με αποτέλεσμα το 80-90% των παιδιών να έχουν κάνει το σύνολο των εμβολίων που θεωρούνται απαραίτητα για την προστασία τους από άλλες σοβαρές ασθένειες.
Γιατί οι Έλληνες δεν κάνουν στα παιδιά το εμβόλιο κατά του HPV
Στην διαδικτυακή έρευνα που έγινε από την εταιρεία IPSOS, πήραν μέρος συνολικά 15.000 ενήλικες (16-60 ετών) από δέκα ευρωπαϊκές χώρες, την περίοδο 7-21 Ιανουαρίου 2019. Από την χώρα μας έλαβαν μέρος 1.000 Έλληνες (αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού) από όλες τις περιφέρειες της χώρας (ηπειρωτική και νησιωτική) και στο ερώτημα «τι σας εμποδίζει να εμβολιάσετε το παιδί σας κατά του ιού HPV», το 39% απάντησε ότι δεν τους είχε κάνει αναφορά στο θέμα ο παιδίατρος, καταδεικνύοντας είτε το έλλειμμα ενημέρωσης των επαγγελματιών υγείας για την αξία του εμβολίου, είτε επειδή μπορεί να θεωρείται ταμπού, δεδομένου ότι το εμβόλιο συστήνεται να γίνεται προς της έναρξης της σεξουαλικής ζωής των εφήβων.
Ένα 13% των συμμετεχόντων απάντησε ότι δεν γνώριζαν κάποιο άτομο που να έχει νοσήσει από καρκίνο εξαιτίας του HPV, το 12% είπε ότι δεν θεωρούσε πιθανό να κολλήσει τον ιό, το 11% προτιμούσε να αφήσει στο παιδί να πάρει την απόφαση για τον εμβολιασμό όταν αυτό θα μεγάλωνε, το 10% δεν γνώριζε ότι ο HPV μπορεί να προκαλέσει πρωκτικό καρκίνο, ένα άλλο 10% δεν γνώριζε ότι και τα αγόρια μπορούν να νοσήσουν από καρκίνο λόγω του ιού, ένα ακόμα 10% δήλωσε αντίθετο με τα εμβόλια γενικώς, ένα άλλο 10% είπε ότι δε τους το είχε συστήσει ο παιδίατρος και τέλος ένα 8% δεν γνώριζε ότι υπήρχε εμβόλιο κατά του HPV.
Το ένα τρίτο των Ευρωπαίων δεν γνωρίζουν τον HPV
Αν και είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι μεταξύ των δέκα ευρωπαϊκών χωρών η Ελλάδα κατατάσσεται τέταρτη με ποσοστό 68% ως προς το αν οι πολίτες γνωρίζουν τον ιό HPV. Τα ποσοστά των υπολοίπων χωρών προκαλούν έκπληξη: Πρώτη με ποσοστό 87% έρχεται η Ισπανία, δεύτερη με 82% η Ιταλία, τρίτη με 70% η Πορτογαλία, πέμπτη με 64% η Γαλλία, έκτο το Ηνωμένο Βασίλειο (56%), έβδομο το Βέλγιο (52%) και την τελευταία τριάδα συμπληρώνουν η Ελβετία στην όγδοη θέση με 48%, ακολούθως η Αυστρία με 46% και τελευταία η Γερμανία με 40%. Να σημειωθεί ότι Αυστρία, Γερμανία και Ελβετία χορηγούν δωρεάν το εμβόλιο κατά του HPV και στα αγόρια.
Από τους 15.000 συμμετέχοντες στο δείγμα, όμως, μόνο το 62% γνώριζε τον ιό HPV, λιγότεροι από το ένα τρίτο, με το 75% να είναι γυναίκες (26-45 ετών) και 53% άνδρες. Αισιόδοξο κρίνεται το γεγονός ότι στην ηλικιακή ομάδα των 24-39 ετών, το ποσοστό επίγνωση έφτανε το 66%, σημαντικά υψηλότερο από τις παλαιότερες γενιές.
Απογοητευτικό και επικίνδυνο είναι, ωστόσο, το εύρημα της μελέτης λιγότεροι από τους μισούς συμμετέχοντες γνωρίζουν ότι ο ιός HPV μπορεί να προκαλέσει καρκίνο. Θετικά απάντησε το 46% των ατόμων, αρνητικά το 4%, 12% δεν γνώριζαν και το 38% δεν είχε ιδέα τι ήταν ο ιός. Φυσικά μεγαλύτερη ενημέρωση είχαν οι γυναίκες με ποσοστό 55%, ενώ οι άνδρες σε ποσοστό 37% γνώριζαν τη σχέση HPV-καρκίνου.
Και πάλι σε εθνικό επίπεδο η Ελλάδα κατατάσσεται τέταρτη με ποσοστό 53%, ενώ η υπόλοιπη δεκάδα είχε ως εξής, πρώτη η Ισπανία με 62%, δεύτερη η Ιταλία με 59%, τρίτη η Πορτογαλία με 58%, πέμπτη η Γαλλία με 48%, έκτο το Βέλγιο με 39%, έβδομο το Ηνωμένο Βασίλειο (38%), όγδοη η Αυστρία (34%), ένατη η Ελβετία (33%) και τελευταία η Γερμανία με 32%.
Φυσικά τα παραπάνω στατιστικά δεν προκαλούν εντύπωση αν αναλογιστεί κανείς ότι ένας στους τρεις που πήραν μέρος στην έρευνα θεωρεί ότι ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων είναι κάτι σπάνιο, ενώ περίπου οι μισοί θεωρούν αδύνατο ή απίθανο να μολυνθούν, παρά το γεγονός ότι είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι το 75% του γενικού πληθυσμού κάποια στιγμή θα μολυνθεί από τον HPV. Στο ίδιο μήκος κύματος ελάχιστο ποσοστό συμμετεχόντων πιστεύουν ότι άνδρες και γυναίκες κινδυνεύουν εξίσου να μολυνθούν από τον ιό καταδεικνύοντας το έλλειμμα ενημέρωσης, αφού ο άνδρας φιλοξενεί τον HPV στο σώμα του και τον μεταδίδει στις ερωτικές του συντρόφους κατά την σεξουαλική πράξη.
Η αλήθεια για τον HPV
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που παρουσίασε ο Xavier Bosch από το Ινστιτούτο Ογκολογίας της Καταλονίας, προλογίζοντας την παρουσίαση της έρευνας, ο ιός HPV παγκοσμίως αφορά στο 11,7% των γυναικών με φυσιολογικό κυτταρολογικό αποτέλεσμα. Στη Βόρεια Ευρώπη αφορά στο 10% των γυναικών, στη Νότια Ευρώπη το 8,8% και στην Ανατολική 9%. Σύμφωνα με επιδημιολογικά δεδομένα του 2017, παγκοσμίως o HPV είναι υπεύθυνος για 556.000 περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, του κόλπου και του αιδοίου, 48.000 καρκίνους του πέους και του πρωκτού και 29.000 καρκίνους του στοματοφάρυγγα. Δηλαδή, οι 54.000 περιπτώσεις καρκίνου, από τις συνολικά 630.000 (80.000 στην Ευρώπη) αφορούσαν άνδρες.
«Ο ιός HPV είναι τελικά εξαιρετικά συχνός, ειδικά στους νεαρούς ενήλικες, με μια κορύφωση να παρατηρείται στην ηλιακή ομάδα 20-25 ετών, όπου το ποσοστό αγγίζει το 30-40%. Συνεπώς χρειάζεται περισσότερη ενημέρωση και επιμόρφωση ώστε να πάψει να επικρατεί η λανθασμένη εντύπωση ότι είναι σπάνιος και ότι είναι δύσκολο να κολλήσει κανείς. Κι ενώ θεωρούμε ότι τα κορίτσια κινδυνεύουν περισσότερο και τα αγόρια θα πρέπει να εμβολιάζονται επίσης, δεδομένου ότι αποτελούν «φορείς» μετάδοσης του ιού στις γυναίκες», σημείωσε ο Δρ. Bosch.