Στην εποχή του κορωνοϊού η τήρηση αποστάσεων μεταξύ των ανθρώπων μπορεί να σώσει ζωές. Για τους πάνω από 20.000 πρόσφυγες και μετανάστες στη Μόρια ωστόσο το λεγόμενο social distancing ως μέτρο προστασίας από την πανδημία είναι εντελώς αδύνατο.
Ο καταυλισμός, σχεδιασμένος αρχικά για μόλις 3.000 άτομα, διογκώθηκε τα τελευταία τέσσερα χρόνια και «φιλοξενεί» σήμερα κυρίως ανθρώπους από το Αφγανιστάν, τη Συρία και την υποσαχάρια Αφρική. Εκατοντάδες άνθρωποι έχουν μόνο ένα αποχωρητήριο στη διάθεση τους, ενώ περισσότεροι από 1.000 έχουν πρόσβαση σε μία μόνο βρύση. Το συχνό πλύσιμο χεριών είναι πρακτικά ανέφικτο.
Μια πρωτοβουλία Ολλανδών γιατρών ζητά την άμεση εκκένωση των προσφυγικών καταυλισμών στα νησιά του Αιγαίου για να αποτραπεί μια ανθρωπιστική καταστροφή. Στην πρωτοβουλία των δύο γιατρών που έχει το όνομα #SOSMoria έχουν ήδη δηλώσει συμμετοχή περισσότεροι από 5.000 γιατροί από ολόκληρη την Ευρώπη.
Πολλοί μετανάστες έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό
Η ιδέα για την πρωτοβουλία προέρχεται από τους Στίβεν βαν ντερ Φάιφερ και Σάνε βαν ντερ Κόι. Και οι δύο έχουν προσφέρει τις υπηρεσίες τους στη Μόρια. Ο Στίβεν βαν ντερ Φάιφερ, ο οποίος εργάζεται στο Άμστερνταμ, είναι συνηθισμένος να εργάζεται σε δύσκολες συνθήκες. Ως μέλος της οργάνωσης Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχει προσφέρει τις υπηρεσίες του, μεταξύ άλλων, και στο Κογκό. Θεωρεί ωστόσο ότι οι συνθήκες στην Ελλάδα είναι ακραίες και προειδοποιεί για τις ολέθριες επιπτώσεις που θα είχε η μετάδοση του ιού μέσα στον προσφυγικό καταυλισμό: «22.000 άτομα ζουν ο ένας δίπλα στον άλλο. Όλοι κινδυνεύουν να προσβληθούν από τον ιό. Πολλοί από τους μετανάστες έχουν ήδη εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Θα πεθάνουν χιλιάδες άνθρωποι στη Μόρια».
Μέχρι στιγμής δεν έχει σημειωθεί κρούσμα στον καταυλισμό. Έχει καταγραφεί όμως μεταξύ του ντόπιου πληθυσμού. «Πολλοί από τους ασθενείς μου στον καταυλισμό ανησυχούν», λέει ο Στίβεν βαν ντερ Φάιφερ και δεν αποκλείει οι μετανάστες να εγκαταλείψουν τη Μόρια και να μοιραστούν σε ολόκληρη τη Λέσβο όταν συνειδητοποιήσουν τον κίνδυνο που διατρέχουν καθημερινά, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο και για τους κατοίκους του νησιού.
Εκκένωση προσφύγων με κρουαζιερόπλοια
Η κατάσταση στη Μόρια ήταν δραματική πολύ πριν μπει στη ζωή μας ο κορωνοϊός, τονίζει η γυναικολόγος Σάνε βαν ντερ Κόι. Η ίδια, αλλά και πολύ συνάδελφοι της δεν διαθέτουν τα αναγκαία μέσα για να περιθάλψουν όπως πρέπει τους ασθενείς στον καταυλισμό. Για το λόγο αυτό επικεντρώνονται μόνο στα επείγοντα περιστατικά. Η ολλανδή γιατρός δηλώνει ότι έχει δει πολλά εγκαύματα στους μετανάστες από αυτοσχέδιες κουζίνες, μαχαιριές από βίαιες αντιπαραθέσεις, αλλά και πολλά άτομα με ψυχολογικά προβλήματα: «Συναντάς παιδιά με ψυχικά τραύματα που σταμάτησαν να μιλούν, γυναίκες με ψυχολογικά προβλήματα που δεν φροντίζουν πια τα παιδιά τους και νεαρούς που κάνουν απόπειρες αυτοκτονίας», διηγείται η Σάνε βαν ντερ Κόι.
Ο γερμανός ευρωβουλευτής Έρικ Μάρκβαρντ, από το κόμμα των Πρασίνων, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στη Μόρια. Εκτιμά ότι οι συνθήκες στον καταυλισμό είναι αποτέλεσμα συνειδητής επιλογής με στόχο την αποτροπή νέων προσφυγικών κυμάτων. Και θεωρεί ότι εκείνοι που λαμβάνουν τις σχετικές αποφάσεις θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων σε περίπτωση μετάδοσης του ιού στη Μόρια. Ο ευρωβουλευτής προτείνει τη χρήση κρουαζιερόπλοιων, στα οποία πρόσφυγες και μετανάστες θα μπορούσαν να μπουν σε καραντίνα. Ανακοινώνει μάλιστα ότι βρίσκεται ήδη σε επαφή με εφοπλιστικές εταιρίες. Θεωρεί ότι θα μπορούσαν να ενοικιαστούν ολόκληρα ξενοδοχεία για να στεγάσουν όσους διαμένουν σήμερα στον καταυλισμό. Και προσθέτει ότι μόνο η Γερμανία διαθέτει σήμερα 25.000 θέσεις για νεοαφιχθέντες πρόσφυγες μετανάστες, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανά πάσα στιγμή. «Έχουμε πολλές δυνατότητες, αρκεί να υπάρχει η πολιτική βούληση», λέει ο γερμανός ευρωβουλευτής.
Για πολλούς η Μόρια είναι το σύμβολο της αποτυχημένης ευρωπαϊκής πολιτικής ασύλου. Παρόμοιοι καταυλισμοί υπάρχουν σε πολλές χώρες του κόσμου: τη Μιανμάρ, την Ιντλίμπ ή τη Γάζα. Για τον γιατρό Στίβεν βαν ντερ Φάιφερ όμως η ειδοποιός διαφορά είναι ότι «στη Μόρια έχουμε να κάνουμε με ένα καταυλισμό σε ευρωπαϊκό έδαφος και συνθήκες τις οποίες οι ίδιοι δημιουργήσαμε».