Χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε απαράδεκτες συνθήκες σε διάφορα ελληνικά νησιά, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις, ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο, των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (Médecins Sans Frontières/MSF) προς τις ελληνικές Αρχές και την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) σχετικά με την έλλειψη δομών και τις εξαιρετικά περιορισμένες δυνατότητες υποδοχής.
Μια ομάδα επείγουσας παρέμβασης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα έφτασε στη Λέσβο, ένα από τα δύο νησιά στην Ελλάδα που διαθέτει οργανωμένες εγκαταστάσεις υποδοχής, αλλά όπου αυτή τη στιγμή το σύστημα βρίσκεται στα πρόθυρα κατάρρευσης. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα συνεχίζουν επίσης τις υπάρχουσες δραστηριότητές τους για τους πρόσφυγες που φτάνουν στην Κω και σε άλλα νησιά των Δωδεκανήσων.
Περίπου 5.000 άνθρωποι, κυρίως από τη Συρία, το Αφγανιστάν και το Ιράκ, έχουν φτάσει στη Λέσβο τις τελευταίες ημέρες. Ωστόσο, η υπάρχουσα δομή υποδοχής στη Μόρια μπορεί να φιλοξενήσει περίπου 700 άτομα, γεγονός που έχει ως άμεση συνέπεια τον συνωστισμό στις εγκαταστάσεις, τις κακές συνθήκες υγιεινής και την έλλειψη τροφίμων. Χιλιάδες άνθρωποι που φθάνουν στο νησί αναγκάζονται να διαμένουν στο ύπαιθρο, κυρίως στο Καρά Τεπέ, ένα οικόπεδο χωρίς καμία μορφή διαχείρισης, με ελάχιστη ή καθόλου πρόσβαση σε νερό, στέγαση, εγκαταστάσεις υγιεινής και ιατρική φροντίδα. Παρά τις προσπάθειες των Αρχών να διανείμουν τρόφιμα, οι μερίδες είναι ανεπαρκείς για να καλύψουν τις ανάγκες όλων αυτών των ανθρώπων.
Στην Κω όπου οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν ιατρική και ανθρωπιστική βοήθεια στους ανθρώπους που φτάνουν στο νησί, 700 άτομα κοιμούνται στο πάτωμα ανάμεσα σε χαλάσματα και σπασμένα γυαλιά σε ένα ερειπωμένο κτίριο με μέγιστη χωρητικότητα τα 200 άτομα. Οι ιατρικές ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα εξετάζουν συχνά ασθενείς που υποφέρουν από παθήσεις όπως ψώρα και άλλες δερματικές μολύνσεις, ως άμεση συνέπεια των ανθυγιεινών συνθηκών διαβίωσης. Παρά τις προσπάθειες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για τον καθαρισμό του χώρου και την παροχή νερού και εγκαταστάσεων υγιεινής, οι συνθήκες δεν μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά παρά μόνο εάν οι τοπικές αρχές επιδείξουν την αναγκαία πολιτική βούληση και αναλάβουν δράση για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση.
«Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα και άλλοι οργανισμοί μπορούν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος παρέχοντας ανθρωπιστική βοήθεια. Όμως, η αποτελεσματικότητα της όλης προσπάθειας τίθεται σημαντικά σε κίνδυνο από την αποτυχία παροχής και διατήρησης ενός επαρκούς συστήματος υποδοχής», δηλώνει ο Στάθης Κυρούσης, Επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ελλάδα. «Η παρούσα κατάσταση αποτελεί παραβίαση των υποχρεώσεων της Ελλάδας και της ΕΕ έναντι των προσφύγων και αιτούντων άσυλο. Δεδομένης της βαθιάς οικονομικής κρίσης που αντιμετωπίζει η Ελλάδα αυτή την περίοδο, η χώρα δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί τη συγκεκριμένη κατάσταση χωρίς βοήθεια.
Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα πρέπει να ενεργοποιήσουν επειγόντως τους απαραίτητους μηχανισμούς και να διαθέσουν χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης και υλική βοήθεια για να στηρίξουν την Ελλάδα στην αντιμετώπιση των βασικών αναγκών των νεοαφιχθέντων προσφύγων. Επίσης, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες πρέπει να αναλάβει άμεσα τις ευθύνες της, μετατρέποντας τα λόγια σε πραγματική δράση και εντείνοντας την ανταπόκρισή της στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας», προσθέτει ο κ. Κυρούσης.
«Δεν είναι απλώς απαράδεκτο να αφήνεις τους ανθρώπους να φροντίσουν μόνοι για τον εαυτό τους σε ένα εγκαταλελειμμένο κτίριο ή ένα χώρο γεμάτο σκουπίδια όπου δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου νερό ή τουαλέτες αλλά θέτει και την υγεία τους σε κίνδυνο», αναφέρει η Ελισαμπέτα Φάγκα (Elisabetta Faga), συντονίστρια της επείγουσας παρέμβασης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Λέσβο. «Οι ελληνικές Αρχές θα πρέπει να προσφέρουν επιπλέον χώρους, υπό τη διοικητική ευθύνη του Κράτους, όπου θα μπορούν και άλλες οργανώσεις να παρέχουν ανθρωπιστική βοήθεια, όπως τροφή, στέγαση, υγιεινή και ιατρική περίθαλψη. Επίσης, οι αρχές πρέπει να διασφαλίσουν ότι θα εφαρμόζονται αποτελεσματικές διαδικασίες καταγραφής και θα παρέχονται στους νεοαφιχθέντες επαρκείς πληροφορίες σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν και πού να πάνε».
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ξεκινούν άμεσα την παροχή ιατρικών υπηρεσιών, υπηρεσιών καθαρισμού, τη διανομή ειδών πρώτης ανάγκης και τη βελτίωση της ύδρευσης και της αποχέτευσης στους καταυλισμούς του Καρά Τεπέ και της Μόριας στη Λέσβο. Ήδη, η οργάνωση παρέχει υπηρεσίες μεταφοράς με λεωφορεία, προκειμένου οι πρόσφυγες που μόλις έχουν φτάσει στις βόρειες ακτές του νησιού να μη χρειάζεται να διανύσουν με τα πόδια την απόσταση των εβδομήντα χιλιόμετρων μέχρι το κέντρο καταγραφής στη Μυτιλήνη.
Σημείωση για τη δράση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα
- Από τον Μάρτιο, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν ιατρική περίθαλψη και διανέμουν είδη πρώτης ανάγκης σε νεοαφιχθέντες πρόσφυγες σταΔωδεκάνησα. Από τα μέσα Μαρτίου, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν πραγματοποιήσει 2.750 ιατρικές συνεδρίες και έχουν διανείμει περισσότερα από 20.000 είδη πρώτης ανάγκης όπως σαπούνια, οδοντόβουρτσες και πετσέτες. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν επίσης ξεκινήσει τη λειτουργία κινητής ιατρικής μονάδας στα Δωδεκάνησα μέσω σκάφους για τα μικρότερα νησιά, όπου καταφθάνουν άνθρωποι από την Τουρκία, έχοντας παράσχει ιατρική φροντίδα σε 256 άτομα από τον Ιούνιο που ξεκίνησε αυτή η δραστηριότητα μέχρι σήμερα.
- Στην Ειδομένη, κοντά στα σύνορα με την ΠΓΔΜ (Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας), οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δραστηριοποιούνται με κινητές ιατρικές ομάδες και διανέμουν είδη πρώτης ανάγκης στους ανθρώπους που διασχίζουν τα Βαλκάνια για να φθάσουν στη βόρεια Ευρώπη. Από την 1η Απριλίου, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν παράσχει ιατρική φροντίδα σε 2.403 άτομα κι έχουν διανείμει είδη πρώτης ανάγκης, όπως προϊόντα ατομικής υγιεινής, συμπληρώματα διατροφής, κουβέρτες και κάλτσες.