Για την επιστροφή των Ελλήνων επιστημόνων του Braindrain προτείνεται η ίδρυση “ΥΦΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΜΟΥ”

Του Γιώργου Ουρανού 

O δρόμος της ξενιτιάς πάντα είναι επώδυνος, όσα πλεονεκτήματα και αν συναντηθούν.

Οι μεταναστεύσεις στον Ελλαδικό χώρο, από τα προϊστορικά χρόνια, την αρχαιοελληνική περίοδο, ως και τα  Βυζαντινά χρόνια                                                                                                                                                                    

Από την 2^η χιλιετία π.Χ. , οι λαοί που κατοικούσαν στον Ελλαδικό χώρο επιχείρησαν μεταναστεύσεις σε άλλες περιοχές της Μεσογείου, αναζητώντας κυρίως επιπλέον οικονομικούς πόρους . Τέτοιες, επιχείρησαν τόσον οι Μινωϊτες της Κρήτης, όσον και οι Αχαιοί,οι Αιολείς, οι Ίωνες, αλλά και οι Δωριείς.Κορυφαίες μεταναστευτικές κινήσεις, συνέβησαν και κατά τα χρόνια της μεγάλης ακμής της Αρχαίας Ελλάδας από τις ισχυρές πόλεις κράτη σε όλο το Μεσογειακό χώρο αλλά και τη περιοχή του Εύξεινου Πόντου. Πρωταθλητές των κινήσεων αυτών , αναδείχτηκαν, οι Αθηναίοι, οι Μεγαρείς, οι Κορίνθιοι, οι Ρόδιοι, οι Χαλκιδαίοι, αλλά και οι Σπαρτιάτες.Οι μεταναστεύσεις πληθυσμών, του Ελλαδικού χώρου συνεχίστηκαν και κατά τη περίοδο τηςΒυζαντινής Αυτοκρατορίας, που όμως ήταν εντός της επικράτειάς της. Οι μεταναστεύσεις, διακρίνονταν ως προς τον χαρακτήρα τους σε αναγκαστικές ή εθελούσιεςκαι ως προς τη χρονική τους διάρκεια σε προσωρινές ή μόνιμες.

Οι νεότερες μεταναστεύσεις του Ελληνισμού

Έκτοτε για τον Ελληνισμό,που 400 τόσα χρόνια μετά τη πτώση της Βασιλεύουσας,υπήρξε υπόδουλος στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ως και τα τέλη του 1800, δεν υφίστατο θέμα μεταναστεύσεων. Στη νεότερη όμως ιστορία του Ελληνικού Έθνους από αρχές του 1900, καταγράφονται τουλάχιστον τρεις περίοδοιμαζικών μεταναστεύσεων :

• Η πρώτη περίοδος καταγράφεται στις αρχές του 1900 με το μεταναστευτικόρεύμα να κατευθύνεται κυρίως προς την Αμερική και την Αυστραλία. Οι λόγοιτης μετανάστευσης ήταν η αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης στο νέο κόσμο !
• Η δεύτερη περίοδος, ήρθε πολύ αργότερα, από τΙς αρχές της δεκαετίας του ΄60έως και τις αρχές της δεκαετίας του ΄70. Ο κύριος προορισμός των νέωνμεταναστών, ήταν οι χώρες της κεντρικής Ευρώπης, όπως η Γερμανία, το Βέλγιο,η Αυστρία, αλλά και η Σουηδία, και λιγότερο η Αμερική. Οι λόγοι της μετανάστευσης ήταν η εξεύρεση εργασίας μιας και η ανεργία στην Ελλάδα τότε, ήτανσε δυσθεώρητα ύψη !

• Η τρίτη και πιο πρόσφατη περίοδος, ήταν εκείνη της δεκαετίας του 2010,αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης στη χώρα μας, με εντελώς διαφορετικάχαρακτηριστικά.

Η μετανάστευση ‘’εγκεφάλων’’ ή αλλιώς Brain drain !

Η τελευταία αυτή μεταναστευτική περίοδος που παρουσίασε και τα πλέον παράδοξαχαρακτηριστικά, αναφέρεται ως η διαρροή 450.000 περίπου Ελλήνων πολιτών, από τους οποίους ένα ποσοστό ίσως και 60 % είναι πτυχιούχοι και μάλιστα πολλοί από αυτούς διαθέτουν και μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών. Όπως ανέφερε ο καθηγητής ΛόηςΛαμπριανίδης, στην ημερίδα «Η μετανάστευση τότε … η μετανάστευση τώρα» πουδιοργάνωσε η κοσμητεία της Φιλοσοφικής του ΑΠΘ κύριο αίτιο της σύγχρονης «φυγής»των Ελλήνων επιστημόνων είναι, η χαμηλή ζήτηση στην Ελλάδα πτυχιούχων, η μείωση τωνμισθών, η αμφίσημη στάση της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στη γνώση και τελικά το«λανθασμένο αναπτυξιακό μοντέλο» που ακολουθεί η χώρα μας. Ακόμη κατά τον καθηγητή τοότι κάποιοι αναφέρουν ότι ‘’υπάρχει υπερπροσφορά επιστημόνων’’ στη χώρα μας , τοχαρακτήρισε «πλασματικό», αφού με στοιχεία τα οποία κατέθεσε, δεν είναι – ποσοστιαία- μεγαλύτερη από άλλες χώρες της Ευρώπης.

Το μεγάλο πλήγμα

Το φαινόμενο αυτό της νέας μετανάστευσης,αποτέλεσε ένα μεγάλο πλήγμα στοεπιστημονικό και γνωσιακό δυναμικό της χώρας μας. Ο σκοπός της μετανάστευσης ήταν οικαλύτερες ευκαιρίες απασχόλησης που προσφέρονται στις χώρες εγκατάστασής τους ,που είναι οι πλέοναναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης, όπως η Μ.Βρετανία, η Γερμανία, οι Σκανδιναυικέςχώρες, το Βέλγιο, η Ολλανδία,η Ελβετία, η Γαλλία, αλλά και η Αμερική και Καναδάς.Αντίθετα λοιπόν, όλες αυτές οι προηγμένες χώρες επωφελούνται από το υψηλής ποιότηταςεργασιακό δυναμικό, το οποίο μάλιστα και το βρίσκουν έτοιμο, και χωρίς να έχουν μπεί στονκόπο και στα έξοδα να το έχουν εκπαιδεύσει.

Το πνευματικό κεφάλαιο

Σήμερα πια , 10-12 χρόνια μετά την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης, και την φυγή τωνμεταναστών, οι Έλληνες αυτοί επιστήμονες εξακολουθούν να βρίσκονται στο εξωτερικό.Ελαχιστότατοι από αυτούς έχουν επιστρέψει. Συμπληρωμένης λοιπόν μιαςολόκληρης δεκαετίας με την απουσία τους, τα νέα δεδομένα έχουν διαμορφωθεί ως εξής:

• Οι δεκάδες χιλιάδες τέτοιοι επιστήμονες, που βρέθηκαν στο εξωτερικό, οιπερισσότεροι από αυτούς απασχολούνται σε σημαντικές θέσεις σεπανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, νοσοκομεία, ή και ιδιωτικές επιχειρήσεις.
• Σίγουρα λοιπόν σήμερα, τόσο από επιστημονικής άποψης όσο και από εργασιακής εμπειρίας, βρίσκονται σε πολύ καλύτερη θέση από εκείνη πουβρίσκονταν όταν εγκατέλειψαν τη χώρα μας.

• Το πνευματικό και δυνητικό παραγωγικό κεφάλαιο , που συνιστά το σύνολοόλων αυτών των επιστημόνων, έχει υπερπολλαπλασιαστεί.

Ο νόστος και η δυνητική αναστροφή της φυγής τους

Από σχετικές πληροφορίες που εκφράζονται κυρίως δημοσιογραφικά , τόσο από τους ίδιους όσο και απο συσχετιζόμενά τους πρόσωπα, η συντριπτική πλειονότητα τουλάχιστον απόαυτούς, θα επιθυμούσαν να επιστρέψουν στη χώρα μας. Όμως όλοι αναφέρουν πωςπροϋπόθεση για την επάνοδό τους αυτή, θα ήταν τόσον η εξεύρεση μιας ανάλογης θέσηςεργασίας με αυτήν που ήδη κατέχουν, όσο και μια ορθολογιστική αντιμετώπισή τους απόπλευράς της Ελληνικής πολιτείας.

Πως από  τη μειονεκτική θέση θα μπορέσουμε να βρεθούμε με ισχυρό Πλεονέκτημα

Αφού συμφωνήσουμε λοιπόν πως το συσωρευθέν αυτό πνευματικό κεφάλαιο , είναι πολύμεγαλύτερο από τότε που ξεκίνησε η μετανάστευσή τους,μπορούμε να εκτιμήσουμε τίόφελος θα μπορούσε να προκύψει από τον επαναπατρισμό τους. Η μεταφορά τόσον της υψηλής τεχνογνωσίας όσον και της αποκτηθείσας εμπειρίας τους, θα μπορούσε νααναβαθμίσει καταλυτικά τόσο την ποιότητα όσο και την αποδοτικότητα της Ελληνικήςεπιχειρηματικότητας.Επίσης σημαντικά θα αναβαθμίζονταν και οι  παρεχόμενες υπηρεσίες του δημόσιου τομέα.Ο επάνοδος λοιπόν των επιστημόνων, θα μεγιστοποιούσε την απόδοση των παραγωγικώντομέων της Εθνικής οικονομίας της χώρας μας, αλλά και την λειτουργία των κρατικώνμηχανισμών.

Μια τολμηρή κίνηση για ένα ‘’Υφυπουργείο επαναπατρισμού’’!

Για να υπάρξει αποτελεσματικότητα στην προτεινόμενη απόφαση για τον επαναπατρισμότων επιστημόνων , θα πρέπει να υπάρξει ένας Στρατηγικός Εθνικός σχεδιασμός για αυτήντην υπόθεση , ο οποίος θα ξεκινά με την δημιουργία του ‘’Υφυπουργείου επαναπατρισμού’’και το οποίο μάλιστα θα υπάγεται απ΄ευθείας στον Πρωθυπουργό. Με αυτό τον τρόπο θαεξασφαλιστεί η μεγιστοποίηση της επίτευξης του σκοπού της ίδρυσής του. Το νέο αυτόΥφυπουργείο, νομοθετικά θα πρέπει να συσχετισθεί πρωτίστως στις δράσεις του με ταΥπουργεία Παιδείας, Υγείας,και Ανάπτυξης.

Ο ‘’οδικός χάρτης επαναπατρισμού’’

Πρωταρχικός του σκοπός θα είναι η χάραξη του ‘’οδικού χάρτη επαναπατρισμού’’, που θαπεριλαμβάνει τα βήματα και τις δράσεις που θα πρέπει να ακολουθηθούν. Σαν πρώτεςτέτοιες δράσεις θα μπορούσαμε να σκεφτούμε και τίς :

• Σαν πρώτη ενέργεια θα προτείνονταν η όσον καλύτερη καταγραφή τωνμεταναστεύσαντων αυτών επιστημόνων τις ειδικότητές τους καθώς και τις θέσεις που ήδη αυτοί απασχολούνται.
• Η εκχώρηση της αρμοδιότητας για τα θέματα αυτών των Ελλήνων πολιτών σεειδικά επιλεγμένα άτομα τα οποία θα τοποθετηθούν στις Ελληνικές πρεσβείεςκαι τα αντίστοιχα προξενεία μας στις χώρες όπου υπάρχει ικανός αριθμόςτέτοιων επιστημόνων.

• Η ακριβής ανεύρεση των επιστημόνων αυτών και η αποκατάσταση της επικοινωνίας μαζί  τους.

• Η ψήφιση των ανάλογων νομοθετημάτων που θα αφορούν τα συσχετιζόμεναμε το Υφυπουργείο Υπουργεία, για την δημιουργία κινήτρων με οικονομικό ήλειτουργικό περιεχόμενο για τους επαναπατριζόμενους αυτούς επιστήμονες.
• Η όσο το δυνατόν λεπτομερέστερη κατηγοριοποίηση ή και η δυνατόν προσωποποίηση για τον κάθε ένα από αυτούς.
• Η δημιουργία Εθνικού παρατηρητηρίου για τις προσφερόμενες θέσεις υψηλών απαιτήσεων. Στόχος του παρατηρητήριου αυτού θα είναι να κατορθωθεί να δημιουργηθεί το Εθνικό Μητρώο προσφερόμενων θέσεων απασχόλησης υψηλών προσόντων. Το Εθνικό Μητρώο αυτό, θα καταρτίζεται κατόπιν δήλωσης των θέσεων αυτών τόσον από τους ενδιαφερόμενους φορείς του δημόσιου τομέα, όσον και από τους φορείς του ιδιωτικού τομέα και θα ανανεώνεται συνεχώς.

• Το Εθνικό αυτό Μητρώο θα είναι το πειστικότερο μέσο πληροφόρησης όλων εκείνων που θα διέθεταν τα υψηλά αυτά προσόντα, και παράλληλα θα λειτουργούσε ως κινητήριος μηχανισμός για τον επαναπατρισμό των επιστημόνων.

Ο μακροχρόνιος Εθνικός σχεδιασμός

Ένα τέτοιο τολμηρό εγχείρημα ως το προαναφερόμενο, εκτιμούμε ότι θα χρειαστεί έναμακροχρόνιο σχεδιασμό υλοποίησης του σκοπού του. Θαπρέπει δηλαδή να επιδειχτείιδιαίτερος ζήλος και μεγάλη προσπάθεια για την επιτυχία του έργου του. Ακόμη καθότιεκτιμούμε ότι ο σκοπός του ενέχει Εθνικά χαρακτηριστικά , ωφέλιμο θα ήταν για τηνόλη διαδικασία της ίδρυσης του Υφυπουργείου να γίνει προσπάθεια για την εξεύρεση μιας όσο μεγαλύτερης κοινοβουλευτικής συναίνεσης στη βουλή. Με αυτόν τον τρόπο ηπροσπάθεια θα εξασφάλιζε την απαραίτητη συνέχεια και από τις μελλοντικέςκυβερνήσεις