Του Σίμου Ανδρονίδη
Ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον άρθρο, για όποιον ασχολείται ερευνητικά με την ακροδεξιά στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, και όχι μόνο βέβαια, δημοσιεύει η ιστοσελίδα της εφημερίδας ‘Πρώτο Θέμα.’
Το άρθρο αναφέρεται στην έκθεση της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας για την Προστασία του Συντάγματος για το έτος 2020, έκθεση που εν προκειμένω, αναγνωρίζει την αυξανόμενη απειλή που κατά την ίδια, συνιστά η ακροδεξιά απειλή για την ασφάλεια στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας.
Σταχυολογούμε ενδεικτικά από το άρθρο: «Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ασφάλεια της Γερμανίας παραμένει η ακροδεξιά. Σε αυτή τη διαπίστωση καταλήγει η έκθεση για το 2020 της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας για την Προστασία του Συντάγματος (BfV) που παρουσίασε εχθές στο Βερολίνο ο υπουργός Εσωτερικών Χορστ Ζεέχοφερ. Ο αριθμός των ακροδεξιών αυξήθηκε στους 33.300, το 40% από αυτούς θεωρείται ικανό να προβεί σε βίαιες πράξεις».[1]
Εν πρώτοις, δύναται να σημειώσουμε πως παρατηρείται μία ποσοτική αύξηση του αριθμού των θεωρούμενων ως ακροδεξιών εντός της Γερμανίας, με το ιδιαίτερο υψηλό ποσοστό του 40% να καθίσταται ικανό να ασκήσει βία. Βία λεκτικά και περαιτέρω, βία εν-σώματη.
Η αύξηση αυτή συντελείται μάλιστα εν καιρώ πανδημικής κρίσης, κάτι που μας ωθεί στη διαπίστωση, πως οι συνθήκες που διαμορφώνει η πανδημία,[2] από τις απαρχές εκδήλωσης της ακόμη, και ειδικότερα, η διαχείριση της με τους επιγενόμενους όρους της καραντίνας, η οποία και αναπαρίστατο ως επιβολή ‘υγειονομικής-δικτατορίας,’ τροφοδοτεί, αφενός μεν τις αφηγήσεις διαφόρων ακροδεξιών ομάδων, και, αφετέρου δε, σημασιοδοτεί την δυνατότητα της ριζοσπαστικοποίησης που αξιο-θεμελιώνεται πάνω σε μία «εναντιωματική κατεύθυνση»,[3] για να παραπέμψουμε στην Βασιλική Γεωργιάδου: ‘Είμαστε ενάντια και πράττουμε ενάντια σε μία ‘υγειονομική δικτατορία’ που θεμελιώνεται στο ψεύδος και στην απάτη.’
Και αυτή η ριζοσπαστικοποίηση συμβαδίζει ανοιχτά και παράλληλα, με το σημαίνον της βίας και της άσκησης βίας, ως χαρακτηριστικό που ενσωματώνει και παράλληλα, ‘απελευθερώνει’ ένα πλέγμα νοηματοδοτήσεων και δη αρνητικών νοηματοδοτήσεων για την Ομοσπονδιακή κυβέρνηση, την πανδημία, τους ξένους εντός Γερμανίας, υιοθετώντας μοτίβα ενός εντεινόμενου αυταρχισμού του δρόμου.
Ακροδεξιές ομάδες, οργανωμένα και μη, αντλώντας και από το πανδημικό συμβάν, όπως γράψαμε και πιο πάνω, συμμετείχαν σε κινητοποιήσεις ενάντια σε μία συγκεκριμένη διαχείριση της πανδημικής κρίσης, επιδιώκοντας και να αποκτήσουν εκ νέου ορατότητα σε ένα πεδίο προνομιακό για τέτοιου είδους πρακτικές καθώς και για την επιτέλεση πράξεων ενός βίαιου ακτιβισμού, και να αποκτήσουν ώσμωση με πλήθη διαδηλωτών,[4] δημιουργώντας τις προϋποθέσεις ώστε αυτή η ώσμωση να μετεξελιχθεί εμπρόθετα σε πολιτικοϊδεολογική εγγύτητα. Στο πεδίο του δρόμου επίσης, εκτός από την ορατότητα, επιχειρείται να αποκτηθεί και η ανθεκτικότητα.
Στο πλαίσιο της ώσμωσης αναφέρεται και ο Ομοσπονδιακός υπουργός Εσωτερικών, Χορστ Ζεεχόφερ: «Σε πολλές περιπτώσεις είχαν καταφέρει να δώσουν στις διαδηλώσεις το στίγμα τους. «Ιδιαίτερα ανησυχητικό» ήταν, σύμφωνα με τον κ. Ζεεχόφερ, το ό,τι οι διαδηλωτές δεν αποστασιοποιούνταν από τους ακροδεξιούς».[5] Ένα επίσης ενδιαφέρον στοιχείο, θεωρητικά και πολιτικά, έγκειται στην συγκρότηση και κοινωνική-πολιτική παρουσία ρευμάτων της σύγχρονης ακροδεξιάς, όπως είναι οι ‘Πολίτες του Ράιχ’ και οι ‘Αυτοδιοικούμενοι.’
«Στο στόχαστρο των αρχών βρίσκονται και τα περίπου 20.000 άτομα που ανήκουν στα κινήματα «Πολίτες του Ράιχ» και «Αυτοδιοικούμενοι».[6] Πρόκειται για ανθρώπους που δεν αναγνωρίζουν τους κρατικούς θεσμούς. 2.000 από αυτούς θεωρούνται ικανοί για βίαιες πράξεις. Για πρώτη φορά σε ετήσια έκθεση της BfV γίνεται εκτενής αναφορά στη «Νέα Δεξιά», ένα ρεύμα συντηρητικών και ακροδεξιών ιδεολόγων που επιδιώκουν να διαδώσουν ακροδεξιές θέσεις».[7]
Υπό αυτό το πρίσμα, εντός της ευρύτερης ακροδεξιάς σκευής, διακρίνουμε εκείνο το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό το οποίο και μας βοηθά στο να κατατάξουμε τυπολογικά αυτά τα ρεύματα στον εξτρεμιστικό χώρο,[8] με το χαρακτηριστικό να είναι το ό,τι αυτά τα δύο ρεύματα «δεν αναγνωρίζουν τους κρατικούς θεσμούς», διαθέτοντας και όχι όντας ευεπίφορα, ένα κατά βάση εξτρεμιστικό υπόβαθρο, γύρω από το οποίο αρθρώνεται η απειλή χρήσης βίας και περαιτέρω, η προθυμία άσκησης βίας.
Τα μέλη αυτών των ομάδων, πρωταρχικά αλληλο-αναγνωρίζονται εντός της δικής τους ‘αδελφότητας’ ή αλλιώς, συλλογικότητας, αποστρέφονται με έντονο τρόπο την κίβδηλη και πλαδαρή δημοκρατία και δη Γερμανική δημοκρατία, εγγράφοντας περιεχομενικά, τόσο τον εξτρεμισμό ως τρόπο εσωτερικής οργάνωσης και στρατολόγησης νέων μελών, όσο και την προτίμηση σε μορφές αυταρχικής διακυβέρνησης.
Εδώ η ονομασία ‘Πολίτες του Ράιχ’ καθίσταται ανοιχτή σε διάφορες ερμηνείες πολιτικού-ιστορικού τύπου, εκεί όπου είτε η ονομασία παραπέμπει στην Εθνικοσοσιαλιστική-ναζιστική Γερμανία, είτε στην περίοδο της αυτοκρατορικής Γερμανίας, προσδίδοντας στην κίνηση τους όρους της ‘νοσταλγίας’ και της ‘μάχης’ για την ανασύσταση, με διαστάσεις ρώμης, του απωλεσθέντος Γερμανικού μεγαλείου.[9] Η βία, έτσι, η πολιτική βία, μπορεί να είναι μέσο αλλά και έναυσμα για την συλλογική δράση.
Ο αυτο-χαρακτηρισμός τώρα, ως ‘Άκρα Δεξιά,’ δεν αφορά μία χωρο-ταξική τοποθέτηση, αλλά ένα υπόστρωμα θέσεων που διεκδικούν ακροατήριο, παρέχοντας, μεταξύ άλλων, κάτι που συνήθως παραγνωρίζεται στις διάφορες, περί ακροδεξιάς,[10] μελέτες: ‘Αυτοπεποίθηση’ και αυτοεκτίμηση, μία αίσθηση Γερμανικότητας που προτού εκβάλλει στο πεδίο του κοινωνικού, διατρανώνει την υπεροχή της.
Και εντός αυτού του εν ευρεία εννοία πολιτικού περιβάλλοντος, ανακύπτει και ο αντισημιτισμός, που τροφοδοτήθηκε από την πρόσφατη σύρραξη Ισραήλ και Χαμάς, και λαμβάνει την μορφή του απεχθούς Ισραηλινού-Εβραίου, ο οποίος φονεύει διότι κάτι τέτοιο, ‘είναι στη φύση του.’ Με αφορμή την ένοπλη σύγκρουση, η μορφή του Εβραίου επινοείται εκ νέου, όντας αυτός που, ως αρχετυπική πραγμάτωση του φόβου και του κακού, δεν διστάζει να σκοτώσει παιδιά.
Στις αντισημιτικές αφηγήσεις, ο Εβραίος ‘σπέρνει την καταστροφή,’ είναι κτητικός και επιθετικός ως ‘Ισραηλινός Εβραίος’ (σύγχρονη μορφή), όντας παράλληλα αντανάκλαση της ‘απειλής’ που διαβρώνει τα θεμέλια της Γερμανικής-Ευρωπαϊκής κουλτούρας. Και ως προς αυτό, θα τονίσουμε πως ανακύπτει το σημαίνον της μετάβασης: Εάν οι Παλαιστίνιοι,[11] στις παρυφές της Ευρώπης, δέχονται μία ακραία Εβραϊκή βία, τότε, κάτι αντίστοιχο μπορεί να συμβεί και στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Με την προσέγγιση να είναι στοχευμένη: ‘Ο εχθρός Εβραίος μπορεί να είναι παντού.’
Στις αυτο-προσδιοριστικές αναπαραστάσεις της ακροδεξιάς, αντισημιτική χροιάς, εάν διατρανώνεται με στόμφο ένα στοιχείο, αυτό είναι η προβαλλόμενη ως στρατηγική και μείζονα απόκλιση τους από τα νάματα της ‘Εβραϊκότητας’ την οποία και οποία ‘προσκυνούν πολλοί’ (ας θυμηθούμε τον αντίστοιχο λόγο της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής). Πέρα από ενδιαφέρουσες, οι εξελίξεις είναι και ανησυχητικές, συγκεντρώνοντας την προσοχή των Γερμανικών αρχών που έχουν θεσπίσει μία σειρά από δικλείδες ασφαλείας για την αντιμετώπιση του εξτρεμιστικού, ακροδεξιού φαινομένου (και όχι μόνο).[12]
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Βλέπε σχετικά, ‘Γερμανία: Σε άνοδο ο ακροδεξιός εξτρεμισμός – Ο αντισημιτισμός ενώνει ακραίους χώρους,’ Ιστοσελίδα εφημερίδας ‘Πρώτο Θέμα,’ 16/06/2021, https://www.protothema.gr/world/article/1134267/germania-se-anodo-o-akrodexios-extremismos-o-adisimitismos-enonei-akraious-horous/
[2] Σε αυτό το σημείο, ο κορωνοϊός και η εκδήλωση της πανδημικής κρίσης, μπορεί να είναι ιδιαίτερα ‘προϊόντα’ των επιλογών των διαφόρων ελίτ, που ως διακύβευμα θέτουν το να ‘εξανδραποδίσουν’ τις κοινωνίες και τους λαούς, προς εξυπηρέτηση των ομογενοποιητικών τους στόχων. Είναι σε αυτό το σημείο που οι συνωμοσιολογικές αφηγήσεις, ακροδεξιάς χροιάς, συναρθρώνονται με αντι-παγκοσμιοποιητικές αναφορές, διαμορφώνοντας ένα πρόσφορο και σε ένα βαθύτερο επίπεδο, ασφαλές περιβάλλον για το υποκείμενο, όπου μέσω αυτού, ή αλλιώς, μέσω αυτής της φούσκας, αντιλαμβάνεται και προσεγγίζει την πανδημία με τους δικούς του όρους.
[3] Βλέπε σχετικά, Γεωργιάδου Βασιλική, ‘Ή Άκρα Δεξιά στην Ελλάδα 1965-2018,’ Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 2019, σελ. 209.
[4] Το πλήθος των συμμετεχόντων σε αυτές τις κινητοποιήσεις, ακόμη και εάν δεν είναι μαζικές, δεν είναι ομοιογενές και μονολιθικό. Αντιθέτως, στις τάξεις του συναντά κανείς διαδηλωτές που προσέρχονται με διαφορετικά κίνητρα, συγκλίνοντας κατά βάση πάνω στον άξονα αμφισβήτησης των κυβερνητικών πολιτικών για την αντιμετώπισης της πανδημίας και πρόσληψης της κυβέρνησης ως ‘μαριονέτας’ άλλων.
[5] Βλέπε σχετικά, ‘Γερμανία: Σε άνοδο ο ακροδεξιός εξτρεμισμός – Ο αντισημιτισμός ενώνει ακραίους χώρους…ό.π.
[6] Από ό,τι φαίνεται, η κίνηση των ‘Αυτοδιοικούμενων,’ προκρίνει τον τρόπο της εσωτερικής της οργάνωσης, αποδίδοντας έμφαση σε μία εκ του σύνεγγυς οικειότητα, που αναδεικνύει το αυτοδιοίκητο ως επαρκές στοιχείο ανθεκτικότητας, εκεί όπου δεν εισέρχεται το ‘επάρατο κράτος.’ Μέσω του αυτοδιοίκητου, τίθενται οι κόκκινες γραμμές της κίνησης, που σπεύδει να λειτουργήσει ως προπομπός εθνικής κοινότητας.
[7] Βλέπε σχετικά, ‘Γερμανία: Σε άνοδο ο ακροδεξιός εξτρεμισμός – Ο αντισημιτισμός ενώνει ακραίους χώρους…ό.π. Η Νέα Δεξιά περισσότερο φέρει τα χαρακτηριστικά μίας οργάνωσης-ομπρέλας, εντός της οποίας συνωστίζονται σχήματα και κινήσεις ακροδεξιών πολιτικοϊδεολογικών αποχρώσεων.
[8] Για την τυπολογική διάκριση μεταξύ λαϊκιστικής/ριζοσπαστικής και εξτρεμιστικής δεξιάς, βλέπε και, Mudde Cas, ‘The study of populist radical right parties: Towards a fourth wave,’ Center for research on Extremism, Working Papers Series 1, University of Oslo, 2016. Και, Γεωργιάδου Βασιλική, ‘Ή Άκρα Δεξιά στην Ελλάδα 1965-2018…ό.π., σελ. 133.
[9] Κατ’ αυτόν τον τρόπο, συγκροτείται ένα σχήμα που αντιστρέφει την κρατική διαχείριση της πανδημικής κρίσης: Έτσι, εάν αυτή η διαχείριση εκλαμβάνεται ως έναυσμα για την επιβολή επιβλαβών μέτρων και πρακτικών, άλλο τόσο συνιστά πρόκριμα για την μέτρηση των δυνάμεων εξτρεμιστικών φορέων και για την εφαρμογή μίας πολιτικής αύξησης της επιρροής τους.
[10] Στην κατατοπιστική μελέτη της για την Μεταπολιτευτική Άκρα Δεξιά και τις διάφορες κομματικές-πολιτικές εκφάνσεις της, η Βασιλική Γεωργιάδου, εστιάζοντας στο κόμμα του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού (ΛΑ.Ο.Σ.), παρουσιάζει τα κίνητρα που ώθησαν τους ψηφοφόρους/εκλογείς προς την έκφραση πολιτικής-εκλογικής υποστήριξης προς το συγκεκριμένο κόμμα. Ένα ευδιάκριτο 7% αυτών, δηλώνει πως ψήφισε τον Λαϊκό Ορθόδοξο Συναγερμό με βασικό κίνητρο «την υποστήριξη υποψήφιου βουλευτή/ βουλευτών». Ο δείκτης αυτός, παραπέμπει στην ύπαρξη ενός βασικού μπλοκ πολιτικών στελεχών και βουλευτών του ΛΑ.Ο.Σ., που αποτελείται από τους Άδωνη Γεωργιάδη, Μάκη Βορίδη, Κυριάκο Βελόπουλο και Θάνο Πλεύρη (δευτερευόντως και ο Κώστας Κιλτίδης), οι οποίοι και θεωρείται ό,τι ‘τα λένε όπως πρέπει,’ σε τηλεοπτικά παράθυρα και από τους βήματος της Βουλής, έχοντας αποκτήσει μία αναγνωρισιμότητα που εκτείνεται πέραν των κομματικών τειχών και διαθέτοντας μία σημαντική μαγιά υποστήριξης από τους εκλογείς του ΛΑ.Ο.Σ., εκπεφρασμένη με όρους μίας πολιτικής οικειότητας και εγγύτητας: ‘Αυτά είναι τα δικά μας παιδιά που πρέπει να είναι στη Βουλή.’ Σε εκλογείς του κόμματος το συμβολικό-πολιτικό τους κεφάλαιο προσλαμβάνεται ως κάτι παραπάνω από θετικό. Βλέπε σχετικά, Γεωργιάδου Βασιλική, ‘Ή Άκρα Δεξιά στην Ελλάδα 1965-2018…ό.π., σελ. 165.
[11] Σε αυτό το πλαίσιο, παράγονται οι συν-δηλώσεις ενός λόγου και δη ενός πολιτικού λόγου που προσιδιάζει προς τον άξονα της συνωμοσιολογίας, συνδέοντας το Ισραήλ και τις Ισραηλινές δράσεις εναντίον της Χαμάς, με την υποστήριξη που αυτές ‘απολαμβάνουν’ από όλες τις ‘συστημικές’ και ‘εξωνημένες’ δυνάμεις, διότι ο Εβραίος διαθέτει ‘ισχύ’ και χρήματα, στο εγκάρσιο σημείο όπου το όλο νοηματικό πλαίσιο καθίσταται αντι-Εβραϊκό, αντι-συστημικό και συνωμοσιολογικό, παραπέμποντας σε κλασικές, ακροδεξιές, αντισημιτικές εγκλήσεις.
[12] «Αναφορικά με την ισλαμιστική τρομοκρατία ο υπουργός Εσωτερικών τόνισε ότι εξακολουθεί να είναι μια σοβαρή απειλή για τη Γερμανία. Ο αριθμός των ατόμων που ανήκουν σε ισλαμιστικές οργανώσεις κυμαίνεται στις 28.750. Ανησυχία προκαλεί στις γερμανικές μυστικές υπηρεσίες οι προσπάθειες αναδιοργάνωσης στην Ευρώπη που καταβάλει η τρομοκρατική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος αλλά και η επιστροφή ισλαμιστών μαχητών στη Γερμανία από εστίες πολέμου στη Μέση Ανατολή». Βλέπε σχετικά, ‘Γερμανία: Σε άνοδο ο ακροδεξιός εξτρεμισμός – Ο αντισημιτισμός ενώνει ακραίους χώρους…ό.π.